Đó là ý kiến mà giáo sư người Mỹ David Shambaugh, chuyên gia về Trung Quốc đang công tác tại ĐH George Washington, chia sẻ trong cuộc gặp với phóng viên sáng 24/2 tại Hà Nội.
Trả lời câu hỏi liệu Tổng thống Trump có tiếp tục chính sách “xoay trục” sang châu Á của người tiền nhiệm Barack Obama, GS Shambaugh cho rằng, khái niệm “xoay trục” đã không còn được sử dụng nữa vì các chính quyền Mỹ luôn thay đổi từ ngữ ngoại giao.
Nhưng chúng ta sẽ thấy sự tiếp nối trong chính sách của chính quyền Trump với châu Á, kế tục từ chính sách từ chính quyền Obama. Nói cách khác, châu Á sẽ được ưu tiên ở mức rất cao, nếu không phải là mức cao nhất, so với các khu vực khác trên thế giới trong chính sách của chính quyền Mỹ mới. Khu vực có khả năng được ưu tiên cao hơn có thể là Trung Đông, ông Shambaugh nhận định.
“Tôi nghĩ sẽ phải mất ít nhất 6 tháng trước khi chúng ta có thể hiểu thực sự rõ ràng chính sách của chính quyền Trump. Nếu ông Trump đến Việt Nam dự APEC, tôi nghĩ đó sẽ là cơ hội tốt nhất để ông tuyên bố chính sách của mình đối với châu Á”, GS Shambaugh nói.
Nhưng vị học giả lưu ý rằng, Tổng thống Trump không phải người ủng hộ các diễn đàn đa phương, dù ông ấy không thể tránh những hội nghị đa phương như G20 hay NATO.
Hạ giọng với Trung Quốc?
GS Shambaugh cho rằng, Tổng thống Trump có thể kế thừa chính sách của người tiền nhiệm. Thay đổi có khả năng xảy ra nhất là chính sách đối với Trung Quốc. Những gì Tổng thống Trump nói trong lúc vận động tranh cử và thời gian chuyển giao quyền lực và cuộc điện đàm gần đây với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho thấy ông ấy đang thay đổi về ngôn ngữ, thái độ đối với Bắc Kinh.
Ông Trump từng nói theo cách rất đối đầu với Trung Quốc, nhất là về vấn đề thương mại. Nhưng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin vừa có cuộc điện đàm rất tích cực với Phó Thủ tướng Trung Quốc Uông Dương về vấn
đề này.
GS Shambaugh cho rằng, cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Tập gần đây là bước tiến rất quan trọng để mở ra các cuộc đối thoại khác giữa hai nhà lãnh đạo, mở ra một giai đoạn mới trong quan hệ song phương.
Tổng thống Mỹ công nhận chính sách “Một Trung Quốc”, nguyên tắc nền tảng cho quan hệ Mỹ - Trung, sẽ giúp hai bên làm việc được với nhau trong nhiều vấn đề khác như biển Đông, đầu tư, quốc phòng, biến đổi khí hậu… “Quan hệ Mỹ - Trung tốt hơn sẽ có lợi cho khu vực”, GS Shambaugh nói.
Về chính sách đối với biển Đông dưới thời chính quyền Mỹ mới, GS Shambaugh nhận định, Tổng thống Trump rất có thể sẽ tiếp tục duy trì 4 nguyên tắc: Bảo đảm biển Đông là một vùng biển mở, tự do hàng hải, tự do bay; Tranh chấp được giải quyết một cách hòa bình; Mỹ không đứng về bên nào có tuyên bố chủ quyền trên biển Đông; Ủng hộ luật pháp quốc tế, đặc biệt là phán quyết của Tòa Trọng tài quốc tế về vụ Philippines kiện Trung Quốc.
Trả lời câu hỏi rằng Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc diễn ra vào cuối năm nay sẽ tác động gì tới chính sách của Bắc Kinh đối với Đông Nam Á, GS Shambaugh nói rằng, không nên quá chú ý đến sự kiện này vì Đại hội Đảng của Trung Quốc sẽ dẫn đến những thay đổi về nhân sự nhưng sẽ không tạo ra nhiều thay đổi lớn trong nội bộ Trung Quốc cũng như đối với khu vực châu Á nói chung, ASEAN nói riêng. Trung Quốc sẽ tiếp tục chiến lược, chính sách mà họ đã tiến hành, ông nhận định.
