Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về việc cấp phép khai thác khoáng sản, cung cấp vật liệu thông thường cho các dự án giao thông quan trọng của quốc gia tại một số tỉnh phía Nam.
Các dự án bị thanh tra gồm: Dự án thành phần xây dựng đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết, dự án thành phần xây dựng đoạn Phan Thiết - Dầu Giây, dự án xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu.
 |
| Hiện trạng mất an toàn do khai thác không đúng thiết kế tại đồi đất Bình Minh, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Mạnh Thắng. |
Các địa phương có liên quan gồm: Bình Thuận, Đồng Nai và Đồng Tháp. Các đơn vị liên quan thuộc Bộ Giao thông Vận tải gồm: Ban Quản lý dự án 7, Ban Quản lý dự án Thăng Long.
Trữ lượng thừa vẫn kêu thiếu
Theo kết luận, tại dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết, đơn vị trúng thầu san lấp gói XL01 và XL04 chỉ thể hiện khối lượng đất đắp, không thể hiện tên đơn vị cung cấp hoặc địa chỉ cung cấp. Gói thầu XL02 và XL03 thể hiện nhà cung cấp vật liệu nhưng không thể hiện khối lượng đất đắp.
Dự án cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu, theo hồ sơ thì nguồn cung cấp cát san lấp tại các mỏ, đá của Công ty CP Xây lắp và Vật liệu Xây dựng Đồng Tháp, khai thác trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp và mỏ của Công ty TNHH liên doanh Antraco khai thác trên địa bàn tỉnh An Giang. Tuy nhiên, sau khi khởi công, nhà thầu đã tự hợp đồng với các đơn vị trung gian để cung cấp vật liệu xây dựng thông thường cho dự án.
Trong khi đó, UBND tỉnh Bình Thuận đã cấp phép 6 mỏ đất cung cấp cho dự án cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết. Các đơn vị khai thác có nộp hồ sơ đề nghị gia hạn giấy phép nhưng không đảm bảo điều kiện theo quy định.
UBND tỉnh Đồng Nai cho phép 4 phương án hạ cốt nền, cải tạo đất nông nghiệp, kết hợp thu hồi vật liệu san lấp phục vụ cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây. Tỉnh này cũng cho phép điều chỉnh giấy phép khai thác mỏ đá và tăng thời hạn khai thác, trong khi giấy phép cấp trước đó đã hết hạn.
 |
| Một vị trí được UBND tỉnh Đồng Nai cấp phép hạ cốt nền tận dụng đất phục vụ dự án cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây. Ảnh: Mạnh Thắng. |
UBND tỉnh Đồng Tháp báo cáo không cấp phép khai thác khoáng sản cung cấp cho dự án cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu. Cát phục vụ san lấp tại dự án là do đơn vị thi công tự hợp đồng với đơn vị trung gian cung cấp.
Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ nhận thấy, từ khi Luật Khoáng sản có hiệu lực thi hành, Đồng Tháp đã cấp mới 7 giấy phép khai thác cát với diện tích hơn 273 ha, trữ lượng hơn 14 triệu m3 qua hình thức lựa chọn. Các giấy phép khai thác cát cấp mới không thể hiện cung cấp cho các công trình, dự án đầu tư xây dựng theo quy định của Chính phủ. Khi hết hạn giấy phép, Đồng Tháp đã không rà soát để khoanh định khu vực đấu giá hoặc không đấu giá quyền khai thác cát.
Theo quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn các tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai và Đồng Tháp thì trữ lượng vật liệu san lấp cao hơn nhiều so với nhu cầu của các dự án. Thế nhưng trên thực tế, hai dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây gặp khó khăn, vướng mắc và chậm trễ do không đủ nguồn cung cấp vật liệu san lấp. Nguyên nhân chính là do khâu khảo sát, đánh giá tình hình của đơn vị tư vấn chưa kỹ, không xác định đầy đủ tính pháp lý của khu vực dự kiến cung cấp vật liệu cho dự án. Trong khi đó, năng lực nhà thầu hạn chế, chưa xác định hoặc chuẩn bị được đầy đủ nguồn cung cấp vật liệu san lấp khi tham gia dự thầu và sau khi trúng thầu.
Tuồn ra thị trường...
Kết luận của Thanh tra Chính phủ chỉ ra, UBND tỉnh Bình Thuận xử lý thủ tục hành chính về đất đai sau cấp phép khai thác khoáng sản còn chậm trễ.
Trong khi đó, UBND tỉnh Đồng Nai cấp phép thu hồi vật liệu san lấp không đúng các thủ tục quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010. Tỉnh Đồng Nai gia hạn giấy phép khai thác đá cho Công ty TNHH Quốc Phú Sơn Lâm (mỏ đá Soklu 1), điều chỉnh giấy phép khai thác và tăng thời hạn khai thác cho Công ty CP Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hoà (mỏ đá Soklu 2), ban hành giấy phép thay thế giấy phép đã cấp qua đó tăng diện tích và thời hạn khai thác cho Công ty TNHH MTV Xây dựng và Sản xuất Vật liệu xây dựng Biên Hoà (mỏ đá Soklu 5) không đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010.
 |
| Tỉnh Đồng Tháp báo cáo không cấp phép khai thác khoáng sản cung cấp cho dự án cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu. Ảnh: Nhật Huy. |
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vi phạm trên là do việc áp dụng quy định pháp luật của UBND tỉnh Đồng Nai và Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Đồng Nai chưa chính xác. Việc cấp phép dẫn đến một khối lượng vật liệu đã được khai thác bị bán ra ngoài thị trường.
UBND tỉnh Đồng Nai đã để xảy ra việc thu hồi vật liệu không được thực hiện theo các thủ tục quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010. Việc cấp và gia hạn giấy phép khai thác cát không đúng đã dẫn đến một khối lượng lớn cát được khai thác, bán ra thị trường.
Trong khi đó, UBND tỉnh Đồng Tháp gia hạn khai thác cát đối với 12 giấy phép hết hạn là không đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010. Ngoài ra, UBND tỉnh này cấp mới 7 giấy phép khai thác cát không đấu giá phục vụ công trình có vốn đầu tư công nhưng đơn vị khai thác đã bán thị trường là chưa đúng quy định.
Xử lý nghiêm
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc chậm trễ, thiếu sót trong xác định nguồn vật liệu san lấp cho các dự án trên.
Cụ thể, chỉ đạo UBND tỉnh Bình Thuận kiểm điểm, xử lý việc chậm trễ trong giải quyết hồ sơ chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất tại các mỏ đất được cấp phép.
 |
Thanh tra Chính phủ kiến nghị tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan. Ảnh: Duy Quang. |
UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, xem xét xử lý các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm trong việc cho phép thu hồi vật liệu san lấp. Làm rõ việc gia hạn giấy phép không đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010 và việc cấp phép khai thác đá tại khu vực mỏ thuộc khu vực không đấu giá quyền khai thác. Quá trình xử lý nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan cảnh sát điều tra.
UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm trong việc gia hạn giấy phép không đúng quy định Luật Khoáng sản năm 2010 và xử lý việc cấp phép khai thác cát tại các khu vực không đấu giá quyền khai thác. Nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan cảnh sát điều tra.
Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch Đầu tư nghiên cứu khó khăn, vướng mắc như đã nêu để xem xét, đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
