Không thể thừa thắng xông lên

Điện ảnh Việt nửa đầu năm 2023 gặt hái nhiều thành tựu. Dấu ấn đậm nét thể hiện ở doanh thu gần 500 tỷ đồng của Nhà bà Nữ - phim Việt ăn khách nhất lịch sử. Tác phẩm của Trấn Thành đạo diễn tạo nên cơn sốt phòng vé, mở ra nhiều kỳ vọng “trăm tỷ đồng” cho phim Việt. Sau Nhà bà Nữ, tháng 4/2023, phòng vé Việt chứng kiến cuộc đua song mã của Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh và Con Nhót mót chồng. Cuộc đua sớm ngã ngũ với chiến thắng thuộc về bộ phim của Lý Hải, song Con Nhót mót chồng của Thu Trang chắc chắn có tên trong danh sách những phim điện ảnh Việt đáng chú ý trong năm 2023.

Fanti có doanh thu mở màn thấp nhất trong các tác phẩm Việt chiếu từ đầu năm đến nay

Theo thống kê của Box Office Việt Nam, tổng doanh thu của Lật mặt 6 và Con Nhót mót chồng đạt gần 400 tỷ đồng. Như vậy, chỉ trong vòng 5 tháng đầu năm 2023, tổng doanh thu của thị trường điện ảnh nội địa vượt mốc 1.000 tỷ đồng. Con số này bằng doanh thu của cả năm 2019 - năm thị trường phim Việt được đánh giá sôi động bậc nhất - cộng lại.

Đáng tiếc, điện ảnh Việt sớm đánh mất phong độ ở giai đoạn nửa cuối năm. Từ tháng 6/2023, phòng vé Việt chỉ là cuộc đua của tác phẩm nước ngoài. Loạt bom tấn như Fast & Furious 10: Quá nhanh quá nguy hiểm, Transformers: Quái thú trỗi dậy, Nàng tiên cá, Nhiệm vụ bất khả thi 7... chiếm lĩnh thị trường phim hè. Từ thời điểm này tới cuối năm, số phim Việt trình làng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Các tác phẩm này hầu hết không nhận được nhiều kỳ vọng. Cũng dễ hiểu bởi các “thương hiệu” như Lý Hải, Trấn Thành, Thu Trang - Tiến Luật đã "tấn công" phòng vé dịp đầu năm.

Fanti của đạo diễn Việt kiều Andy Nguyễn đánh dấu sự trở lại của phim Việt tại phòng vé sau khi Lật mặt 6 rời rạp. Phim phơi bày sự mong manh của thế hệ trẻ trên hành trình tìm kiếm bản ngã nhưng lại đánh mất chính mình giữa sự thao túng của thế giới ảo. Ý tưởng được đánh giá mới mẻ song kịch bản rời rạc, diễn xuất có phần đuối sức của những diễn viên trẻ như Thảo Tâm, Hồ Thu Anh khiến phim không tạo hiệu ứng như kỳ vọng. Doanh thu khiêm tốn hơn 1,1 tỷ đồng trong 3 ngày chiếu đầu tiên khiến Fanti trở thành phim Việt có doanh thu mở màn thấp nhất tính từ đầu năm 2023.

Đầu không xuôi, đuôi e rằng khó lọt. Áp lực đặt lên vai Kẻ ẩn danh của đạo diễn Trần Trọng Dần (dự kiến ra rạp dịp 2/9), Đất rừng phương Nam của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng (khởi chiếu tháng 10) và Người vợ cuối cùng của Victor Vũ ra rạp đầu tháng 11. Các phim còn lại đã ấn định ngày chiếu là Live: Phát trực tiếp và Chiếm đoạt có lẽ khó nằm trong danh sách được kỳ vọng đạt doanh thu cao. Bên trong vỏ kén vàng dù đoạt giải ở Liên hoan phim Cannes nhưng có lẽ vẫn kén khán giả ở quê nhà.

Đất rừng phương Nam và Người vợ cuối cùng được chờ đợi

Nhà phê bình phim Nguyễn Phong Việt nhận định, Đất rừng phương Nam có lợi thế hơn cả vì tên tuổi của ê-kíp sản xuất lẫn dàn diễn viên. Kẻ ẩn danh và Người vợ cuối cùng đều là ẩn số. “Tuy nhiên, khả năng để một trong các phim này chạm đến cột mốc 200 tỷ đồng là cực khó”, anh bày tỏ.

Thúc đẩy cả số lẫn chất lượng

Con số chưa quá 10 phim ra rạp dịp nửa cuối năm khiến phim Việt lép vế so với các đại diện nước ngoài. Nhà phê bình Nguyễn Phong Việt phân tích, năm nay phần đông các nhà sản xuất đều dè dặt do kinh tế khó khăn, cộng thêm thị trường khởi sắc nhưng theo kiểu “hình phễu”, có phim thắng lớn nhưng cũng có phim lỗ thảm hại. “Điều này chứng tỏ thị trường vẫn rất khó đoán. Ngay mùa phim hè năm nay có rất nhiều bom tấn nhưng không thu hút quá nhiều khán giả đến rạp”, Phong Việt chia sẻ.

Như vậy, nửa sau của năm 2023 phim Việt phải chấp nhận nhường sân cho phần lớn tác phẩm nước ngoài. Âu cũng là tất yếu khi chúng ta đã sớm thua về số lượng. Chưa kể, khoảng cách giữa những phim thành công và thất bại ở phòng vé Việt khá xa. Dòng phim thiếu nhi giàu tiềm năng nhưng lại chưa được quan tâm đúng mức.

Đạo diễn Lương Đình Dũng cho rằng, điện ảnh Việt thay vì chờ đào tạo đội ngũ làm phim chất lượng, anh đề xuất đưa những ê-kip tốt về Việt Nam làm phim. Đó cũng là cách đào tạo các nhân sự làm phim cho Việt Nam một cách hiệu quả. “Một vài bộ phim Việt bùng nổ ở nước ngoài cấp độ nào đi nữa, cũng không mang đầy đủ mọi góc cạnh đặc sắc của Việt Nam đến với thế giới. Mỗi quốc gia hằng năm sản xuất rất nhiều phim phát hành ra nước ngoài. Để tránh bị lẫn trong dòng chảy đó, chúng ta phải thực hiện cùng lúc nhiều dự án. Hình ảnh, thương hiệu, sản phẩm của Việt Nam sẽ theo đó đến với khách hàng quốc tế. Không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế, điện ảnh còn góp phần nâng tầm vị thế hình ảnh của Việt Nam”, đạo diễn Lương Đình Dũng nêu quan điểm.

Nhiều tên tuổi trong giới nhận định, khán giả vẫn khát phim Việt, song các nhà sản xuất cần thêm thời gian để nghe ngóng thị trường, cũng như chăm chút cho đứa con tinh thần trước khi quyết định công chiếu. Chưa kể, thị hiếu của khán giả ngày càng khắt khe. Sự cẩn thận trong chi tiêu sau đại dịch cũng là lý do người xem phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi rút ví để xem một bộ phim ngoài rạp.

Theo nhà phê bình Nguyễn Phong Việt, dù vậy năm 2023 điện ảnh Việt cũng có chiến tích vang dội với doanh thu hơn 1.000 tỷ đồng trong 5 tháng đầu năm. Phần còn lại của năm dù ít phim ra rạp nhưng nếu chất lượng ở mức từ khá trở lên vẫn sẽ để lại nhiều điểm sáng.