 |
Đại biểu Nguyễn Tri Thức (TP HCM). Ảnh Như Ý |
Đấu thầu công khai, minh bạch, tránh sai sót
Góp ý vào dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho rằng, Luật Đấu thầu được Quốc hội khóa 13 ban hành cho tới thời điểm này đã bộc lộ rất nhiều khiếm khuyết nên cần phải sửa đổi. Theo đại biểu, đấu thầu chỉ là một phương tiện, không phải là mục đích. Mục đích của đấu thầu là để có những sản phẩm chất lượng và kiểm soát được giá. Nhưng thời gian qua xảy ra quá nhiều tiêu cực, và dự thảo luật có các quy định nhằm tăng cường biện pháp để giám sát. Tuy nhiên sẽ làm tăng thời gian, công sức còn hiệu quả chống tiêu cực lại chưa rõ.
Trong lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, ban soạn thảo sẽ rà soát, thiết kế lại cho đầy đủ, bao quát, tạo thuận lợi trong quá trình tổ chức thực hiện, mua sắm trang thiết bị y tế. Tuy nhiên, theo ông Dũng, nếu thiết kế 1 chương riêng về đấu thầu y tế thì phải cân nhắc. Bởi vì không chỉ y tế có yếu tố đặc thù, đặc biệt, mà trong giáo dục, quốc phòng an ninh, thiên tai địch hoạ… cũng có yếu tố đặc thù. Nếu cứ thiết kế riêng một chương sẽ khó và sẽ phá vỡ kết cấu dự thảo luật.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề nghị ban soạn thảo quy định một chương riêng về đấu thầu thuốc; đồng thời đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ, có được thuốc cho người bệnh, chứ không chỉ có hình thức đấu thầu.
Hơn nữa, đại biểu lưu ý, thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu. Trong trường hợp này cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc phục vụ điều trị cho bệnh nhân.
Bên cạnh đó, đại biểu cũng cho rằng, quy định về chọn giá kế hoạch cần phải rõ ràng, căn cứ theo thị trường, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau. Vì như vậy sẽ dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm được chất lượng.
Nhấn mạnh mục tiêu của đấu thầu là chọn giá rẻ nhất, nhưng theo đại biểu, giải pháp nào để vừa có giá rẻ vừa bảo đảm chất lượng, nhất là trong đấu thầu thuốc. Để làm được điều này, đại biểu đề nghị bổ sung đánh giá của bác sĩ điều trị về thuốc đấu thầu, trong đó cần được lượng hóa và tính thành số điểm và phải chịu trách nhiệm công khai, minh bạch bởi Hội đồng thuốc và điều trị.
Liên quan đến lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) đề nghị Ban soạn thảo cụ thể hóa việc lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt. Đồng thời quy định nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện để yêu cầu đối với các gói thầu được áp dụng lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, đặc thù và khẩn cấp, cấp bách.
Để đảm bảo công tác đấu thầu công khai, minh bạch, đạt hiệu quả, tránh sai sót, vi phạm không đáng có, đại biểu cho rằng, cần bổ sung vào dự thảo luật quy định riêng về đấu thầu cho ngành y tế như mua sắm thuốc, mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao, vật tư thay thế, hóa chất sinh phẩm và các dịch vụ phi tư vấn khác. Đồng thời cần có quy định chi tiết hình thức chỉ định thầu, xử lý chỉ định thầu rút gọn.
 |
Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội). Ảnh Như Ý |
Không chỉ riêng y tế mới có yếu tố đặc thù
Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Tri Thức (TPHCM) băn khoăn vì dự thảo chỉ nói về đấu thầu thuốc, điều đó là chưa đủ. Đại biểu đề xuất bổ sung một chương riêng đối với đấu thầu y tế, bởi lĩnh vực đấu thấu y tế có tính chuyên sâu rất cao. Bên cạnh đó, theo ông Nguyễn Tri Thức, dự thảo vẫn xem hàng hóa y tế, vật tư y tế như hàng hóa thông thường. Đại biểu lưu ý, cần phải xem vật tư y tế là hàng hóa đặc biệt vì nó liên quan trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Viện dẫn Điều 39 quy định khi đấu thầu được phép mua, được chọn xuất xứ để có những thiết bị y tế hiện đại để phục vụ người bệnh, đại biểu đề nghị nên sửa lại thành “cho phép các bệnh viện hạng đặc biệt hoặc bệnh viện tuyến cuối được phép lựa chọn thương hiệu để mua sắm thuốc hoặc trang thiết bị y tế”. Có như vậy thì người nghèo và bệnh viện công mới được tiếp cận các phương pháp điều trị hiện đại và các thiết bị tiên tiến nhất.
Bên cạnh đó, đại biểu đang là Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cũng đề nghị nên quy định trường hợp cấp bách trong y tế. Hiện giờ chỉ có quy định trường hợp cấp cứu, còn chưa có quy định trường hợp cấp bách bởi vậy khi không có đơn vị nào dự thầu hoặc không trúng thầu thì không có thuốc hoặc trang thiết bị để điều trị cho người bệnh.
Trường hợp cấp bách thì xử lý như thế nào, tổ chức nào được phép xác định trường hợp cấp bách? Theo ông Thức, nên cho phép lãnh đạo bệnh viện hay Đảng ủy, Hội đồng xác định trường hợp cấp bách, để tránh tiêu cực và kịp thời đáp ứng thuốc cho người bệnh.
Liên quan đến chỉ định thầu trong mua sắm trang thiết bị y tế đặc chủng, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) đề xuất bổ sung thêm trường hợp chỉ định thầu dành cho việc thực hiện mua một số loại trang thiết bị y tế đặc chủng.
Về chỉ định thầu rút gọn, đại biểu đề nghị dự thảo cần quy định về chỉ định thầu rút gọn trong trường hợp cấp bách thiên tai, dịch bệnh, mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu rút gọn gồm cả trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm và thuốc.
Bà Trần Thị Nhị Hà cũng lưu ý cần phân biệt các trường hợp chỉ định thầu rút gọn và chỉ định thầu thông thường, không để xảy ra lúng túng trong việc áp dụng pháp luật như hiện nay.
Giải trình tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng khẳng định, lần sửa đổi này tiếp tục hoàn thiện, nhưng không có nghĩa là mở hết mà vẫn bảo đảm quản lý chặt chẽ, tránh để trục lợi, tiêu cực, tham nhũng. “Chúng ta phải hài hòa giữa quyền lợi Nhà nước và thông thoáng, thuận lợi cho các chủ đầu tư khi thực hiện các mua sắm các gói thầu”, ông Dũng nhấn mạnh.
