Nhiều bất cập khi thực thi
Phát biểu tại Tọa đàm giữa các doanh nghiệp ngành đồ uống với cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện các văn bản về thuế tiêu thụ đặc biệt do VCCI và Hiệp hội bia rượu Việt Nam tổ chức tại Bộ Công Thương ngày 16/3, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia, Rượu, nước giải khát Việt Nam cho rằng, Nghị định 108/CP và Thông tư có hiệu lực thực hiện luật 70/QH về sửa đổi điều chỉnh một số chính sách Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đang gây ra những tác động đáng kể đến ngành rượu bia của Việt Nam sau 2 tháng thực hiện trong khi đây là ngành công nghiệp có mức nộp ngân sách lên tới xấp xỉ 2 tỷ USD.
“Nghị định 108 ban hành ngày 28/10/2015 và Thông tư 195 ban hành vào ngày 24/11/ 2015 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2016 là quá gấp để các doanh nghiệp trong ngành đồ uống có thể kịp thời điều chỉnh các kế hoạch kinh doanh của năm 2016 vì các kế hoạch này đã được xây dựng từ nhiều tháng trước đó. Việc này gây ảnh hưởng tới các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và đồng thời cũng ảnh hưởng đến tính ổn định chính sách và môi trường đầu tư của Việt Nam vốn đang được đánh giá là mang tính linh hoạt và khách quan”, ông Việt cho biết.
Ông Nguyễn Hồng Linh, Tổng giám đốc Tổng Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội (Habeco) cho biết, trong các cuộc làm việc gần đây với các cơ quan chức năng, doanh nghiệp đã nhiều lần đề nghị lùi việc thực hiện do quá gấp và khó khăn, không chỉ vấn đề thay đổi mức trần áp thuế mà còn liên quan đến giá các công ty sản xuất đã bán cho công ty thương mại. Khó khăn nữa trong vấn đề thực hiện tăng thuế tiêu thụ đặc biệt chính là việc các quy định không làm rõ mối quan hệ công ty mẹ - ty con và giữa công ty con của công ty con trong cùng hệ thống lưu thông.
Đồng quan điểm, ông Lê Hồng Sanh, Phó tổng giám đốc Bia Sài Gòn (Sabeco) cũng cho rằng việc áp dụng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt trong thời điểm hiện nay chưa phù hợp với tinh thần của luật thuế tiêu thụ đặc biệt. Các doanh nghiệp mong muốn có thời gian để chuẩn bị trước khi luật được chính thức áp dụng. “Đề nghị lùi việc thực hiện đến năm 2017”, ông Sanh nói.
Cần lắng nghe ý kiến doanh nghiệp
Việc tính thuế tiêu thụ đặc biệt tăng thêm 5% đối với mặt hàng bia và rượu trong năm 2016, theo ông Trương Bá Cơ, nguyên Chủ tịch HĐQT Habeco, sẽ gây khó khăn lớn cho doanh nghiệp. Cùng với đó, những hướng dẫn của Nghị định và Thông tư hiện đang có mâu thuẫn giữa Luật và Nghị định liên quan đến Luật thuế tiêu thụ đặc biệt. “Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp chuẩn bị, đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh, cơ quan quản lý nên xem xét lùi lại thời gian thực hiện. Ngoài ra, quan điểm của Bộ Tài chính là tăng thuế để khống chế sự chuyển giá là không phù hợp”, ông Cơ nói.
Ông Phạm Tuấn Khải, Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính, Văn phòng Chính phủ cho rằng, nghị định và thông tư liên quan đến tăng thuế tiêu thụ đặc biệt mới vừa ban hành được hơn một tháng đã gặp phải sự phản ứng quyết liệt của doanh nghiệp cho thấy quy định đang có vấn đề.
Theo ông Khải, điều khó hiểu là vì sao các cơ quan quản lý nhà nước không có đối thoại với doanh nghiệp trong ngành. Các kiến nghị chỉ dừng lại lùi thời gian áp dụng, chứ không đề nghị dừng không thực hiện. Hội thảo liên quan đến quyết định do Bộ Tài chính xây dựng nhưng đại diện cơ quan này lại không có mặt ở đây để lắng nghe kiến nghị của doanh nghiệp.
“Đề nghị Bộ Tài chính có cuộc đối thoại với doanh nghiệp. Ngoài ra cần làm rõ việc Bộ Tài chính đã đánh giá tác động với doanh nghiệp đến đâu khi gấp rút đề xuất tăng thuế như vậy. Có quan điểm việc này vì lợi ích nhóm của một số người ở cơ quan tham mưu cố gắng thu tốt đảm bảo chỉ tiêu thu ngân sách, đảm bảo chỉ tiêu nên “đè” doanh nghiệp để thu. Có phải vì tận thu thuế. Đã hội nhập thì cần đảm bảo sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Bộ Tài chính nên tiếp cận các doanh nghiệp trước khi đưa ra chính sách”, ông Khải nêu ý kiến.
Trưởng ban Pháp chế VCCI, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, từ trước đến nay ít có văn bản, Nghị định nào lại có sự phản hồi thường xuyên như Nghị định 108 và Thông tư 195. Các văn bản đã tác động đến sức khỏe của doanh nghiệp, tác động đến thị trường, có thể làm tăng cạnh tranh nhưng cũng có thể dẫn đến rời bỏ thị trường. “Ngành đồ uống cũng là một ngành quan trọng của Việt Nam và cần sự ổn định để phát triển. Qua thời gian thực thi, các doanh nghiệp có khó khăn cần tiếp tục phản ảnh để các cơ quan nhà nước sẽ tập hợp để cân nhắc và kiến nghị Chính phủ, Quốc hội" ông Tuấn nói.
Tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương cũng cho rằng, cần điều chỉnh lại các quy định liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt với bia rượu. Bộ cũng đã có đề nghị bằng văn bản nhưng đến nay chưa nhận được văn bản trả lời. Việc cho lùi thời hạn thực hiện của Thông tư trong thực tế đã từng xảy ra. Như năm 2013 với mặt hàng rượu, Bộ Tài chính và tổng cục thuế thực hiện quy định dán tem rượu nhưng doanh nghiệp không mua được tem do số lượng cần quá lớn trong khi nguồn cung không đủ. Sau đó đã phải lùi thời gian thực hiện thông tư nói trên.
Phản ứng vì nghị định và thông tư đi trước luật
Năm 2014, sau khi cân nhắc đến việc giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, Quốc hội đã thông qua Luật thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi quy định việc tăng mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt lên thêm 5% mỗi năm kể từ năm 2016 thay vì tăng một lần 15%. Hiện Luật đang tiếp tục được sửa đổi và chờ đưa ra thông qua ở kỳ họp Quốc hội khóa 13 vào cuối tháng 3/2016. Khi Luật chưa được áp dụng thì Bộ tài chính đã ban hành Nghị định 108 và Thông tư 195 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật thuế TTĐB sửa đổi từ cuối năm 2015 với mục tiêu chính thức hóa quy định mới về cách thức tính thuế TTĐB đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh mặt hàng này. Việc này đã gây ra tranh cãi rất lớn trong cộng đồng khi mà Nghị định và Thông tư lại đi trước Luật.
