Căng thẳng Trung – Triều
Hãng tin Reuters hôm 9/7 dẫn lời đại tá Chu Ba, Giám đốc Trung tâm hợp tác an ninh quốc tế thuộc Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết nước này đã đình chỉ các cuộc tiếp xúc quân sự với quân đội CHDCND Triều Tiên trong bối cảnh leo thang căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên.
“Trong quá khứ, hai nước đã có nhiều liên lạc và trao đổi. Nhưng giờ chúng tôi không còn bất kì mối liên hệ quân sự nào”, ông Chu Ba nói.
Theo người đứng đầu trường nghiên cứu Phương Đông (thuộc Đại học Kinh tế Nga) - ông Alexei Maslov, Bắc Kinh hiện đang đối mặt với tình trạng tiến thoái lưỡng nan khi vừa muốn là nước duy nhất giữ quan hệ quân sự với Bình Nhưỡng, vừa muốn tuân thủ các nghị quyết chung của LHQ.
“Động thái mới nhất của Bắc Kinh không chỉ đơn thuần là cắt đứt liên lạc song phương, mà còn thể hiện rằng nước này tôn trọng các yêu cầu của LHQ”, ông Maslov nói.
Ngoài ra, theo ông Georgy Toloraya - Giám đốc Trung tâm Chiến lược Nga tại Châu Á thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Bắc Kinh – giống như nhiều nước khác trên thế giới hiện đang coi chương trình hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng là một mối đe dọa.
“Bản thân Trung Quốc cũng nhận thấy rằng các cuộc thử nghiệm của Triều Tiên đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình bán đảo Triều Tiên, trong đó có việc Mỹ triển khai hệ thống THAAD ở Hàn Quốc – hành động từng nhiều lần bị Trung Quốc lên án kịch liệt. Các cuộc xung đột quanh khu vực biên giới Trung Quốc sẽ dẫn tới một cuộc khủng hoảng ở khu vực Đông Á và làm suy yếu nền kinh tế của Trung Quốc”, ông Toloraya nhận định.
“Anh em như thể chân tay”
Trung Quốc và Triều Tiên đã duy trì các mối liên hệ quân sự kể từ Chiến tranh Liên Triều (1950 – 1953).
Năm 1961, Bắc Kinh và Bình Nhưỡng kí thỏa thuận hữu nghị và hỗ trợ lẫn nhau. Theo thỏa thuận này, Trung Quốc phải hỗ trợ nước láng giềng trong trường hợp nước khác có hành động gây hấn.
Kể từ đầu thế kỉ 21, Bộ Quốc phòng Trung Quốc và Triều Tiên đã tăng cường liên lạc.
“Hợp tác quân sự giữa hai nước phát triển từ đầu những năm 2000 và đạt đến đỉnh cao vào năm 2011 khi hai bên trao đổi quân và tổ chức các cuộc họp giữa các Bộ trưởng Quốc phòng. Triều Tiên là nước đầu tiên quan tâm đến kinh nghiệm quản lý quân đội của Trung Quốc.”, chuyên gia Maslov cho biết.
Về phía Bắc Kinh, theo ông Maslov, quân đội Trung Quốc cũng đã chia sẻ một số công nghệ với Triều Tiên và phát triển các liên lạc quân sự song phương như một kênh truyền thông bổ sung.
Tuy nhiên, Giám đốc Trung tâm Chiến lược Nga tại Châu Á Toloraya lưu ý: “Về mặt lịch sử, quân đội Trung Quốc và Triều Tiên là anh em. Mối quan hệ này rất quan trọng. Tuy nhiên, vì Bình Nhưỡng vốn duy trì chính sách quân sự độc lập, nên sự hợp tác này thực chất không góp phần tăng cường khả năng phòng thủ của Triều Tiên.”
Theo các chuyên gia, mục tiêu hàng đầu của Trung Quốc hiện tại là thuyết phục Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân để đổi lấy “một chiếc ô hạt nhân”, nhưng đề nghị này của Bắc Kinh đã bị bác bỏ.
Vì vậy, thông qua việc cắt liên lạc quân sự, Trung Quốc muốn khẳng định rằng Bắc Kinh không phải con rối trong chính sách quân sự của Bình Nhưỡng.
Đặc biệt, động thái mới nhất của Trung Quốc còn được xem như một sự nhượng bộ đối với Mỹ. Bởi trước đó, Washington từng nhiều lần yêu cầu Bắc Kinh và Moscow đình chỉ mọi hình thức hợp tác với Bình Nhưỡng.
“Có lẽ Trung Quốc đang muốn xuống nước với Mỹ. Nhưng động thái này không thể giúp giải quyết vấn đề Triều Tiên”, ông Toloraya nhấn mạnh. “Triều Tiên đang bị dồn vào chân tường. Họ cảm thấy bị cô lập. Điều này rất nguy hiểm.”
Không còn cách nào khác ngoài đàm phán
Vấn đề căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên đã được các lãnh đạo Mỹ, Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản thảo luận sôi nổi bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 vừa qua ở Hamburg (Đức).
Vấn đề này cũng đã được thảo luận tại cuộc họp song phương giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Tuy nhiên, không có quyết định đột phá nào được đưa ra.
Trước đó, Moscow và Bắc Kinh đã đề xuất kế hoạch giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, theo đó, Bình Nhưỡng phải tuyên bố đình chỉ các cuộc thử hạt nhân và tên lửa, trong khi Mỹ và Hàn Quốc không tiếp tục thực hiện các cuộc tập trận quy mô lớn.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh chiến lược gây áp lực với Bình Nhưỡng của các nước liên quan đã được chứng minh là không mang lại hiệu quả. Hành động vũ trang của liên quân Mỹ - Hàn và các chế tài xử phạt sẽ dẫn tới sự gia tăng tham vọng quân sự của Triều Tiên.
Ông Maslov cho biết: "Kế hoạch của Bắc Kinh và Moscow chỉ có thể được thực hiện nếu Washington và Seoul nhượng bộ.
Nga và Trung Quốc có thể cung cấp cho Triều Tiên những biện pháp đảm bảo an ninh, tuy nhiên, vấn đề là liệu Bình Nhưỡng có sẵn sàng ngừng các cuộc thử nghiệm hạt nhân, giảm dần rồi tiến tới phá hủy hoàn toàn kho vũ khí hạt nhân của mình hay không”, ông Maslov lưu ý.
Theo ông Toloraya, tình trạng khủng hoảng hiện tại sẽ không thể được giải quyết cho đến khi Washington đưa ra các chính sách mới đối với Triều Tiên.
"Hiện, tình hình bán đảo Triều Tiên đang rơi vào bế tắc vì Washington không muốn thừa nhận rằng các cuộc đàm phán với Triều Tiên là cần thiết. Và tình hình sẽ không được cải thiện cho đến khi Mỹ bắt đầu ngồi vào bàn đàm phán. Đây là điều mà Moscow và Bắc Kinh đã nhiều lần kêu gọi", chuyên gia kết luận.
