Bắt đầu từ tháng 12 âm lịch, cả làng Hòa Hậu, Lý Nhân, Hà Nam (trước kia là làng Vũ Đại) đã bắt đầu kho cá để bán Tết. Theo ông Trần Bá  Sản, một nghệ nhân kho cá ở xóm 11, Hòa Hậu, thì năm nay, lượng khách đặt làm cá kho đông gấp 2, 3 lần so với mọi năm, cả gia đình ông phải thức trắng đêm để làm cá.

Trước kia, cá kho chỉ là món ăn bình dị, “chém to, kho mặn” của các gia đình ở vùng thôn quê này. Nhưng nhờ vị thơm ngon đặc trưng mà dần dần, cá kho trở thành món đặc sản và có giá đắt đỏ.

Hiện tại, một niêu cá kho loại 1kg nguyên liệu có giá 400.000 đồng, loại niêu to 4,5 kg giá lên đến 1,1 triệu đồng.

Theo các hộ gia đình ở đây, phải là cá trắm đen, to và nặng từ 3kg trở lên mới kho ngon.

Trước khi cho vào kho, cá được cân lên theo yêu cầu của khách hàng. Thông thường, phải 2-3 con cá tươi mới kho được một niêu.

Gia vị kho cá gồm riềng, sườn lợn, kẹo đắng, ớt, nước cốt chanh… đều là "cây nhà là vườn" của các khu vực quanh làng.

Bà Trần Thị Thìn, một nghệ nhân kho cá cho biết thêm, việc nêm nếm gia vị kho cá đều phải theo một quy chuẩn nhất định. Đặc biệt, niêu kho cá phải là niêu đất, loại to, tròn vành. Trước khi bỏ cá vào kho, niêu phải được luộc qua nước sôi để khử mùi.

"Trong quá trình kho cá phải luôn có người túc trực để điều chỉnh lửa cũng như thêm nước sôi kịp thời. Đó cũng là lý do mà mọi người phải thay phiên nhau ngủ. Thậm chí có gia đình neo người phải thức trắng đêm để kho cá", ông Trần Huy Thân, một người làm nghề tâm sự.

Thời điểm này, tại cơ sở kho cá của ông Sản, trung bình mỗi ngày xuất đi khoảng 100 - 200 niêu cá. Ông Sản cho biết, năm nào cũng bắt đầu từ 20 tháng chạp, ngoài 6 thành viên trong gia đình, ông phải thuê thêm 10 - 15 người kho cá mới kịp phục vụ khách. Theo các đơn đặt hàng đã nhận,  dự tính mùa Tết này cơ sở ông sẽ cung cấp ra thị trường hơn 4.000 niêu cá kho. Khách đặt phần lớn ở Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh miền Trung, Việt kiều ở nước ngoài.

Lượng khách đặt mua quá đông nên để tránh nhầm lẫn, ông Sản phải đánh số thứ tự lên các nồi cá kho.

Hàng nghìn chiếc niêu đất được đặt làm sẵn để kho cá dịp cuối năm. Những người dân làng cá kho này chia sẻ, nhờ nghề làm cá kho, món đặc sản bậc nhất của làng Vũ Đại, mà nhiều gia đình kiếm được vài trăm triệu mùa Tết, nhiều lao động trong làng có việc làm, có thu nhập ổn định.