Được biết đây là lần đầu ông đến Việt Nam dựng một vở diễn, ông thấy khó khăn lắm không?
Trước khi nói về khó khăn tôi muốn nói tới niềm vui. Tôi vui được làm việc với diễn viên Nhà hát Tuổi trẻ những con người trẻ trung, nhiệt tình và giàu năng lượng, say mê học hỏi cái mới. Kỹ thuật diễn xuất ở châu Âu nơi tôi làm việc khác với kỹ thuật ở đây, khi tôi góp ý điều đó họ tỏ ra thích thú và chịu khó học tập. Còn khó khăn tôi nghĩ không có gì lớn, có chăng tôi không nói tiếng Việt nên phải mất thời gian dịch. Thêm nữa, tôi nhận thấy diễn viên ở đây tập trung diễn xuất biểu cảm khuôn mặt, giọng nói và câu từ hơn, và tôi muốn hướng dẫn họ thiên về tiếp xúc cơ thể, tương tác giữa các diễn viên và các biểu cảm thể hiện nội tâm hơn nữa.
Ông từng dựng “Con chim xanh” của Maurice Maeterlinck (Nobel Văn chương 1911) chưa?
Tôi chưa bao giờ làm việc với kịch bản này. Hiện nay không nhiều quốc gia chọn vở này để dựng vì tốn kém và đòi lượng diễn viên khá lớn. Nếu dựng ở châu Âu và một số nước khác, họ sẽ chẳng đủ tiền trả cát xê trong bối cảnh cắt giảm ngân sách. Chúng tôi buộc phải chọn vở cần ít diễn viên thôi. Tôi nghĩ Việt Nam chọn kịch bản này là sự đầu tư quy mô đáng nể. Cái hay của vở chính là hành trình giao lưu giữa châu Âu với châu Á. Tác phẩm được viết đầu thế kỷ 20 ở châu Âu nhưng lại thấm đẫm ảnh hưởng văn hoá phương Đông. Con chim xanh là sự gặp gỡ giữa cái nhìn châu Âu với tinh thần châu Á.
Một vở kinh điển như “Con chim xanh” ngoài rút ngắn thời lượng ông có phải chỉnh sửa nhiều không để đáp ứng thị hiếu hiện nay?
Đương nhiên cắt rất nhiều, nhưng vẫn phải giữ nội dung chính, ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện. Đây là câu chuyện thần tiên, cổ tích cho trẻ em nên nó mang tính triết lý giống như mọi câu chuyện khác. Tôi tin ở Việt Nam cũng có nhiều truyện cổ tích như thế. Tôi chỉ thay đổi một chút bởi câu chuyện vẫn còn giá trị thời đại và đặc biệt đậm tính toàn cầu. Ngay khi mới ra đời, vở kịch được dàn dựng ở Nga, Mỹ, Nhật Bản. Tại Nhật vở đi vào văn hoá trẻ em, đôi khi họ còn nghĩ đây là vở kịch của Nhật nữa.
Ông thích dựng kịch cho trẻ em hay người lớn hơn? Nếu không phải “Con chim xanh” ông sẽ thích một kịch bản như thế nào?
Đây là lần đầu trong đời tôi dựng kịch cho trẻ em, tôi nghĩ về nguyên tắc không có nhiều khác biệt. Con chim xanh là dự án hợp tác của Phái đoàn Wallonie Bruxelles và Nhà hát Tuổi trẻ. Tôi hài lòng và rất hạnh phúc được làm việc với kịch bản này. Nếu được chọn kịch bản khác, tôi ước dựng một vở kịch Việt Nam dù cổ điển hay đương đại.
Trước khi tới đây ông hợp tác với các nền sân khấu nào? Ông thấy diễn viên Việt Nam có gì khác biệt so với các nước?
Mỗi quốc gia có đặc tính riêng, diễn viên có nét đặc thù về ngôn ngữ và tư duy góp phần cấu tạo tư tưởng khác nhau. Bên cạnh đó có những điều mang tính toàn cầu. Tôi từng làm việc tại Mỹ, Nga hay Nhật Bản. Làm việc ở nhà hát nào tôi cũng có cảm giác đang ở nhà. Như lúc này, đôi lúc tôi phải cấu vào tay để biết mình đang ở Hà Nội. Khi đi lên sân khấu để thử micro, tôi phải định thần lại rằng mình ở Hà Nội vì các kỹ thuật viên kia không nói tiếng Pháp. Tôi tuy người Pháp làm việc tại Bỉ nhưng quan tâm tới Việt Nam qua nhiều câu chuyện và lịch sử. Đến Việt Nam và hợp tác làm dự án này thực sự là đặc ân.
Con chim xanh là dự án hợp tác của Phái đoàn Wallonie Bruxelles và Nhà hát Tuổi trẻ. Vở kịch viết về hành trình kỳ diệu của hai em bé trong gia đình nghèo khổ đi tìm sứ giả hạnh phúc- con chim xanh để chữa bệnh cho một em gái phát ốm vì chưa biết hạnh phúc là gì.
Đạo diễn Xavier Lukowski tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Biểu diễn Quốc gia của Vương quốc Bỉ. Năm 1984 ông thành lập đoàn kịch “Le Théâtre des 2 Eaux”, đạo diễn khoảng 15 vở. Ông cũng là nhà phê bình điện ảnh, đạo diễn ba phim và viết một số kịch bản ngắn. Hiện ông giảng dạy về diễn xuất tại Viện Nghệ thuật Phát hành và Nhạc viện Hoàng gia Mons (Bỉ).
Đi tìm những vở vừa ý nghĩa vừa hấp dẫn
Ông Trương Nhuận, Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ nói gần đây nhà hát vẫn chủ yếu dựng các chương trình tạp kỹ mang tính giải trí nhiều hơn, trong các dịp lễ tết cho trẻ em. “Gần đây chúng tôi dựng Dế mèn phiêu lưu ký, Cậu bé khổng lồ lạc vào hang kiến hay dựng lại kịch ăn khách của sân khấu Idecaf Hoàng tử gấu và hạt đậu. Vở Con chim xanh cũng nằm trong hướng đi của nhà hát-cố gắng tiếp cận khán giả bằng yếu tố mới lạ, pha trộn thế mạnh về ca múa nhạc, đầu tư âm thanh ánh sáng. Chúng tôi luôn tìm tòi các vở có ý nghĩa giáo dục nhưng phải hấp dẫn”, ông Trương Nhuận nói.
