Nhịn ăn để chữa bệnh đang là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Ở Việt Nam và một số nước trên thế giới như Nhật Bản, Pháp đã có một số người tự chữa khỏi một số bệnh bằng phương pháp nhịn ăn.
Theo tiến sĩ Hoàng Kim Thanh, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, y học hiện nay không bài xích, phê phán phương pháp nhịn ăn để chữa bệnh nhưng cũng không khuyến khích. Lý do vì quá trình nhịn ăn kéo dài sẽ dẫn đến một số diễn biến khác thường trong cơ thể. Vì thế cần phải có những nghiên cứu chứng minh các diễn biến đó không theo hướng xấu ảnh hưởng tới sức khỏe.
Ngoài ra, cơ thể con người gồm nhiều cơ quan, bộ phận luôn cần được cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng để tồn tại và hoạt động. Nhịn ăn kéo dài khiến nguồn năng lượng cạn kiệt, các chất dinh dưỡng thiếu hụt ảnh hưởng không tốt tới hàng loạt chức phận bên trong cơ thể, đặc biệt là não.
Trọng lượng của não chỉ chiếm một phần 40 trọng lượng cơ thể nhưng lại tiêu hao một phần tư lượng ôxy và một phần 5 lượng máu cung cấp dưỡng chất cho toàn thân. Não là bộ phận tiêu thụ lớn nhất nguồn năng lượng của cơ thể. Nếu tế bào não bị đói sẽ dẫn đến rối loạn hệ thống thần kinh trung ương là nơi điều hành mọi hoạt động chức năng của cơ thể.
Lượng đường huyết trong máu giảm thấp dưới 80mg/ dl thì cơ thể đã có biểu hiện mệt mỏi, bủn rủn chân tay đầu óc kém minh mẫn, hạ huyết áp, tim loạn nhịp, toàn thân vã mồ hôi. Nếu đường huyết giảm nhiều hơn sẽ dẫn đến hôn mê, nguy kịch. Việc duy trì mức đường huyết ổn định bình thường là nhờ được cung cấp các thức ăn tạo năng lượng gồm chất bột, béo, đạm.
Cơ sở lý thuyết của nhịn ăn để chữa bệnh là khi nhịn ăn cơ thể sẽ phải tự tiêu hao phần thịt của mình để duy trì sự tồn tại, do đó một số khối u, tổ chức viêm… sẽ tiêu đi và thay vào đó là các tế bào lành lặn. Tuy nhiên việc nhịn ăn cũng khó thực hiện, người nhịn ăn phải có quyết tâm cao, khi nhịn ăn phải 7-8 ngày trở lên và tuân thủ nghiêm ngặt một số nguyên tắc về ăn uống. Quá trình này cần có sự chỉ dẫn và theo dõi chặt chẽ của người có chuyên môn y tế để phát hiện và xử trí kịp thời những diễn biến không tốt xảy ra, tiến sĩ Thanh cho biết.
Theo giáo sư Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc bệnh viện K Trung ương, bệnh nhân ung thư nhịn ăn, ăn gạo lứt muồi vừng hoặc không ăn các chất dinh dưỡng... với hy vọng “bỏ đói” khối u để nó chậm phát triển hoặc chết là một phương pháp phản khoa học.
Giáo sư Đức cho rằng nhịn đói hay không nhịn đói thì tế bào ung thư vẫn phát triển. Thậm chí, khi nhịn đói, ăn thiếu dinh dưỡng, sức đề kháng giảm sút tế bào ung thư còn phát triển nhanh hơn. Tế bào ung thư có phát triển được hay không phụ thuộc vào sức đề kháng của cơ thể. Người có sức đề kháng tốt, hệ thống miễn dịch tốt... sẽ kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Ngược lại, đối với những bệnh nhân đã suy kiệt cả tinh thần, thể lực và sức đề kháng, tế bào ung thư phát triển nhanh hơn. Do đó, nếu đói, bệnh nhân ung thư sẽ chết vì suy kiệt trước khi chết vì bệnh, giáo sư Đức cho biết.
Tiến sĩ Thanh nhấn mạnh, mỗi cơ thể có sự điều chỉnh, thích hợp khác nhau nên không phải ai nhịn ăn cũng chữa được bệnh. Có những trường hợp thất bại dẫn đến hậu quả nguy hiểm như viêm phổi, suy nhược cơ thể, ngất… Nhịn ăn hoặc kiêng ăn một cách quá khắt khe về cơ bản là trái ngược với khoa học dinh dưỡng.
Theo các nhà dinh dưỡng, để đảm bảo sức khỏe con người cần phối hợp nhiều loại thức ăn trong ngày (khoảng 15-20 loại thực phẩm khác nhau). Như vậy mới cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, duy trì cân nặng nên có. Thỉnh thoảng có thể nhịn ăn với sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng và thực hiện các bữa ăn nhẹ (nghèo calo). Nhịn ăn với mục đích chữa bệnh cần được cân nhắc với từng cá thể, từng loại bệnh và theo dõi chặt chẽ của người có kiến thức về y tế cũng như kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
