Thực ra, trên một số tờ báo, thông tin tái bản Xứ sở miên man là 2 ngày sau phát hành, nhưng trên fanpage của nhà cung cấp Skybooks thì ghi là một ngày. Tôi tạm lấy số liệu của nhà cung cấp, coi như một tín hiệu mừng với ngành xuất bản hay kêu khó của chúng ta.

Đông đảo khán giả trẻ tham dự buổi ra mắt sách của Jun Phạm.

Giá phổ biến của Xứ sở miên man trên các trang bán sách trực tuyến là khoảng 150.000 đồng (bản thường) sau giảm giá. Nhưng số liệu bán sách trên các trang mạng điện tử không có vẻ “đắt như tôm tươi” như quảng cáo.

Sau 10 ngày phát hành, ở cửa hàng bán chạy nhất, cuốn này bán được 275 bản, hai gian khác lần lượt chỉ bán được 11 và 8 bản. Tình hình trên Tiki còn trầm lắng hơn, một gian giảm sâu (xuống còn 147.400 đồng) chỉ bán được 5 cuốn, gian còn lại bán được 3 cuốn, một số gian khác thì chưa bán được cuốn nào.

Cho nên, sau khi đơn vị phát hành tuyên bố số lượng 5.000 cuốn “hết veo” sau một ngày một số người đọc đã tỏ ý nghi ngờ liệu đây có phải là một động thái PR hay không?

Về giá trị văn học của Xứ sở miên man, công bằng mà nói nó không được tính là tác phẩm văn học độc đáo hay có giá trị văn chương. Không có kỹ thuật viết khác lạ, hiếm thấy, về ngôn ngữ cũng không có gì gọi là tinh vi, đột phá. Hầu hết phản hồi của những người mua sách đều dành để khen bìa sách đẹp, in sắc nét, minh họa dễ thương (sách dày 264 trang, được in màu toàn bộ) khiến người xem nhiều khi tưởng nhầm mình đang lạc vào một gian sách tô màu.

Một số độc giả review rằng họ tìm thấy nhiều triết lý sống “hay, chính xác, mới mẻ”... trong sách, kiểu như “Sao người lớn cái gì cũng có nhưng chẳng bao giờ cảm thấy đủ, còn lũ trẻ con thì chẳng có gì nhưng luôn luôn nghĩ mình có tất cả mọi thứ khi bày trò chơi nhỉ? Như khi chơi lái xe, chúng chỉ cần một chiếc ghế có bánh xe, lúc chơi đồ hàng thì chỉ cần những thứ linh tinh. Vui nhất là khi chơi chiến đấu với quái vật, chúng chỉ sử dụng đống chăn gối ở nhà. Cậu chủ không thấy điều đó thật đáng học hỏi sao?”, thực ra chỉ bởi vì những người này chưa từng đọc Hoàng Tử Bé mà thôi.

Bởi những trích dẫn kiểu này xuất hiện khá dày trong tác phẩm kinh điển của Antoine de Saint-Exupéry, và nó nằm trong trí nhớ nhiều thế hệ độc giả suốt từ năm 1943 cho đến nay.

Ca sĩ Jun Phạm.

Bất chấp những nhược điểm dễ thấy kể trên, Xứ sở miên man vẫn đang trên hành trình tái bản gấp đôi (theo thông báo chính thức từ đơn vị phát hành), vậy nó hẳn phải có nguyên do nào đó.

Thứ nhất, cuốn sách đang đi đúng công thức của những best seller thời gian gần đây, đặc biệt là trường hợp của Nguyễn Nhật Ánh, khi tác giả của nó chọn đề tài chữa lành để triển khai.

Hãy nhớ lại Ra bờ suối ngắm hoa kèn hồng của Nguyễn Nhật Ánh, 30.000 cuốn bán hết trong 24h. Giới nghiên cứu đã chỉ ra rằng ngoài danh tiếng sẵn có của tác giả, lý do Ra bờ suối ngắm hoa kèn hồng được chào đón chính là nó chạm đúng vào nhu cầu của độc giả phổ thông: chữa lành, đặc biệt là trong thời điểm dịch bệnh (cuốn sách phát hành tháng Giêng năm 2022).

Bối cảnh xã hội càng khó khăn, áp lực, nhu cầu tìm đến văn học chữa lành càng cao. Người ta cần một chút hạnh phúc, một chút ấm áp, một chút an ủi để chống lại guồng quay khắc nghiệt của cuộc sống. Điều này cũng là công thức bất bại đối với âm nhạc và phim ảnh.

Đừng quên giải Oscar cho Coda năm trước và Just Like That của Bonnie Raitt được bam giám khảo Grammy tôn vinh là ca khúc hay nhất của năm 2023.

Cuốn sách được nhiều người nổi tiếng quảng bá giùm.

Thứ hai, tác giả của Xứ sở miên man là Jun Phạm (tên thật là Phạm Duy Thuận) vốn là ca sĩ, diễn viên, biên kịch và sau cùng mới trở thành nhà văn.

Thuận viết sách 10 năm qua, đã phát hành bốn tác phẩm, Xứ sở miên man là ấn phẩm dành cho thiếu nhi “đánh dấu sự trở lại làng văn sau bảy năm của anh”. Điều đó có nghĩa là gì, trước khi lấn sân sang văn chương, người viết này đã sở hữu một lượng fan đáng kể, đủ để “giải cứu” bất cứ thứ gì anh viết ra, cho dù là tiểu thuyết, thơ, tản văn và đặc biệt là tự truyện.

Sự hưởng ứng, đẩy thuyền đôi khi hơi quá đà từ đội ngũ nghệ sĩ nổi tiếng cũng khiến cuốn sách được biết đến rộng rãi hơn. Sở dĩ tôi nói đẩy thuyền quá đà là vì trong tất cả màn giới thiệu, tung hô của những người nổi tiếng, 9/10 trong số họ kèm theo dòng chữ “mặc dù chưa đọc”. Câu này chẳng khác những quảng cáo thực phẩm chức năng của các nghệ sĩ thời gian qua: mặc dù tôi chưa dùng đâu, nhưng chắc tốt, khán giả nên mua nhé!

Và nguyên nhân cuối cùng để Xứ sở miên man lọt vào top bán chạy thuộc về công marketing của đơn vị phát hành. Liên tục và dày đặc, những thông tin kiểu như: “Cuốn sách đã đạt Top Trending và đạt hơn 1.3M người quan tâm trên nền tảng TikTok ngay trong ngày đầu ra mắt, Cuốn sách cháy hàng ngay sau 1 tiếng thông báo phát hành”... đã ít nhiều tác động đến tâm lý tò mò của người đọc.

Không ít độc giả để lại bình luận rằng, họ mua sách vì muốn ủng hộ các bệnh nhi bị tim bẩm sinh.

Rất ít nhà văn chuyên nghiệp làm được những điều này khi phát hành sách: Ra mắt cùng lúc gấu bông Mẹ Mìn (nhân vật trong sách) và Music Video. Cú chốt hạ đưa doanh thu bán gấu bông quyên góp vào chương trình Nhịp tim Việt Nam để hỗ trợ mổ tim cho các em bé bệnh tim bẩm sinh có điều kiện khó khăn khiến mục tiêu phát hành sách trở nên nhân văn hơn hẳn. Không ít độc giả để lại bình luận rằng họ mua sách vì muốn ủng hộ các bệnh nhi bị tim bẩm sinh.