 |
| Giấy hẹn trả ngày 7/4, còn CMND cấp ngày 29/3 (và trả ngay trong ngày) |
Làm Giấy chứng minh nhân dân, một việc thiết yếu với bất cứ ai. Việc này tưởng đơn giản, mà không hề đơn giản. Vẫn còn nhiều phức tạp, nhiêu khê, vẫn còn có “cửa” để “cò” len vào trục lợi…
Xếp hàng: 7 ngày chờ đợi
6 giờ sáng, chúng tôi có mặt tại 90 Nguyễn Du, Hà Nội, nơi có trách nhiệm cấp mới (bị mất) hoặc đổi (cũ, nát) giấy chứng minh nhân dân (GCMND) cho cư dân Thủ đô. Tưởng mình đến sớm nhất, nhưng trước cửa cơ quan đã hơn chục người đứng đợi.
Bên chiếc Spacy trắng, một đứa bé đang khóc oe oe. Người mẹ vừa bế con vừa xách túi ni lông đựng giấy tờ, nhẫn nại hướng mắt vào trong cánh cổng sắt…Nói chuyện với chúng tôi, chị Lan (tên người phụ nữ, ở quận Đống Đa) cho biết: “Em sắp đi nước ngoài, sờ đến GCMND thì không thấy, phải đi làm lại. Sáng qua 9 giờ đến, người ta thông báo đã nhận đủ hồ sơ. Hôm nay em quyết tâm đến sớm”.
| Là loài vật quen thuộc trong ca dao cũng như trong đời sống, song không biết tự bao giờ, “cò” đã trở thành từ lóng để chỉ những người chuyên hưởng lợi từ dịch vụ môi giới. |
7 giờ, phòng chờ vừa mở cửa, mọi người ùa lên xếp hàng. GCMND cũ, đơn xin cấp lại, cấp mới, sổ hộ khẩu… nhanh chóng được đặt xuống chiếc bàn phía trong, qua ô kính. Người đến sớm nhất đứng canh, hướng dẫn người sau đặt hồ sơ theo thứ tự.
Hơn 1 tiếng trôi qua, một cán bộ mặc sắc phục thông báo “đã nhận đủ hồ sơ”. Lại thêm một cảnh tượng lộn xộn, nhốn nháo. Người đến muộn đành ra về...
Những người may mắn lọt vào “vòng chung kết”, sau khi khai vào tờ mẫu, lăn tay, chụp ảnh, và nộp 12.000đ (theo đúng quy định), có được tờ biên lai kiêm giấy hẹn, trên đó ghi rõ họ sẽ được nhận GCMND sau 7 ngày làm việc.
Có … cò, có khác!
Nghe chúng tôi than về chuyện chờ lâu, một người ngồi bên quán nước ở gần đó nói nhỏ: “Mất vài trăm cho ông kia kìa, xong ngay. Chỉ 2 ngày”. Nhân vật được cam đoan sẽ rút ngắn thời gian lấy GCMND chính là… người bảo vệ đeo băng đỏ.
- Làm nhanh được không? - Chúng tôi tiến đến hỏi nhỏ ông ta.
- Bao lâu?- Anh ta hỏi.
- Mai lấy, tôi đặt vấn đề: “Giá cả thế nào?”
- Bình thường thì 250.000đ, hai ngày sau lấy. Làm gấp thế thì phải 300.000đ.
Chúng tôi đồng ý. “Cò” dặn dò: “Mai phải đến sớm, xếp hàng đầu, lấy giấy hẹn rồi mang ra đây. Kẹp tiền vào giấy hẹn. 5 giờ chiều lấy”.
- Đưa tiền cho anh, nhưng anh không làm đúng hẹn thì sao?
“Cò” cười vẻ bất cần: “Tin nhau là chính, bao nhiêu người làm chứ đâu phải mình anh. Tôi trông xe kiếm thêm chút chứ được bao nhiêu đâu”.
Sáng hôm sau (29/3), chúng tôi lại đến xếp hàng và cầm được tấm giấy hẹn trả GCMND ghi rõ sẽ trả vào sáng 7/4 (sau đúng 5 ngày làm việc và 2 ngày nghỉ). Trong giấy ghi rõ: “Khi đến mang theo sổ hộ khẩu”.
 |
| Cảnh đưa giấy hẹn, nhận CMND, lúc 17h ngày 29/3 (trích băng ghi hình) |
Cuộn 300.000đ cùng tấm giấy hẹn đưa cho cò, chúng tôi dắt xe ra về. Buổi chiều, có chút việc cần tấm giấy hẹn CMT, tôi lượn qua nhờ cò rút ra “cho mượn” tấm giấy hẹn trong vài chục phút.
“Cò” mượn ngay điện thoại của chúng tôi gọi vào máy di động cho một người “ở trong” (theo lời cò nói) để nhờ vả. Cò quay ra lắc đầu: Cô ấy nộp lên trên rồi. “Thôi anh cố giúp em”, tôi vừa nói vừa rút tờ 50.000đ giúi vào tay cò.
Anh ta cười đi vào phía trong cơ quan một lúc rồi quay ra với tấm giấy hẹn và dặn: Bây giờ tôi về, sáng mai nhớ phải mang cho tôi trước 7 giờ 30 đấy nhé.
Cầm lại trên tay tấm giấy hẹn sau 7 tiếng đồng hồ chu du nơi “công đường”, bên góc trái tấm giấy, tôi đọc được dòng chữ “GQ sớm” (giải quyết sớm – nv) và một chữ ký ngay bên dưới. Sáng hôm sau (ngày 30 tháng 3), chúng tôi mang trả cò tấm giấy hẹn, “cò” cười bảo: Yên tâm, chiều lấy.
Theo lịch đã “làm luật mồm” với nhau, đúng 5 giờ chiều cùng ngày, chúng tôi đến, khỏi cần sổ hộ khẩu. “Cò” nhoẻn miệng cười, bảo “chờ chút”. Hết giờ làm việc, một phụ nữ bước ra từ phòng làm việc, đưa cho “cò” GCMND.
“Cò” đưa lại cho chúng tôi rồi nói với theo: “Khám súng, làm dấu hay GCMND, có gì khó khăn tớ sẵn sàng giúp”.
Như vậy, với số tiền 300.000đ đưa cho cò, thời gian từ đưa CMT cho cò đến khi nhận lại chỉ là 32 tiếng đồng hồ. Rút được 5 ngày vàng ngọc (nếu cộng cả ngày nghỉ sẽ là 7 ngày so với quy định).
Thấy gì qua sự việc trên?
Quan hệ giữa chúng tôi với “cò” chỉ là quan hệ dân sự. Việc anh ta sử dụng tiền “thưởng” của chúng tôi thế nào, đấy là việc của anh ta, chúng tôi không có điều kiện làm rõ.
Một câu hỏi đặt ra: Dòng chữ GQ sớm và chữ ký bên dưới là của ai? Những trường hợp nào sẽ được “đặc ân” GQ sớm, và để được dòng chữ vàng ngọc đó cần điều kiện gì?
Điều đáng nói hơn là chuyện chúng tôi đã có tấm giấy hẹn ghi rõ lịch trả GCMND ngày 7/4, song tấm GCMND mà chúng tôi đã nhận ghi ngày cấp là 29/3, và chúng tôi nhận được nó trong cùng ngày hôm đó.
Như vậy là GCMND có thể được làm xong ngay trong ngày, vì sao nó lại phải hẹn trả sau 7 ngày. Câu trả lời xin nhường cho các nhà chức trách.
