Chiều 9/11, thảo luận tại Tổ về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Chánh TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình dành nhiều thời gian giải thích những nội dung trọng tâm trong lần sửa đổi này, nhất là liên quan đến việc bỏ quyền khởi tố và thu thập chứng cứ của tòa án.
Theo ông Nguyễn Hòa Bình, trong vụ án hình sự chia thành hai bên buộc tội (điều tra viên, kiểm sát viên) và gỡ tội (bị cáo, luật sư của bị cáo). Khi đó, tòa án phải đứng giữa, không nghiêng về bên nào.
Tương tự, trong dân sự cũng vậy, nếu toà án nghiêng về một bên, thu thập chứng cứ có lợi cho một bên nào đó thì có nghĩa là đã không bảo đảm yếu tố vô tư, khách quan.
“Tòa thu thập chứng cứ sau đó lại xét xử theo chứng cứ mình đã thu thập, vậy là sẽ có lợi cho một bên, vi phạm nguyên tắc rất căn cốt của toà án là công tâm, khách quan”, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình nói.
 |
Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình |
Chia sẻ thêm, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết không có nước nào trên thế giới giao cho toà án thu thập chứng cứ cả. Với vụ án hình sự, cơ quan điều tra và viện kiểm sát thu thập chứng cứ và luật sư, bị cáo cũng thu thập chứng cứ. Ra toà hai bên tranh luận với nhau.
"Toà án là trung tâm phán xử trên cơ sở tranh tụng. Nếu đứng về một bên sẽ thiếu khách quan, không lẽ toà án lại đi thu thập chứng cứ có lợi cho cơ quan nhà nước, bất lợi cho người dân”, ông Bình nói.
Tương tự, việc toà án bỏ quyền khởi tố trước toà, theo Chánh án TAND tối cao là phù hợp. “Tòa án khởi tố rồi lại xét xử bị cáo do chính mình khởi tố thì chắc chắn là ông này có tội, vì toà án phải bảo vệ quyết định khởi tố của mình. Như vậy toà án không còn là trung tâm nữa”, ông Bình nói.
Mặt khác, trên thực tế theo ông Bình, quy định cũng không có hiệu quả. “Chúng ta lựa chọn mô hình tố tụng theo nguyên tắc suy đoán vô tội, nếu chứng cứ không đủ chứng minh thì toà trả điều tra bổ sung, hoặc có thể tuyên vô tội”, Chánh án TAND tối cao bày tỏ.
Chia sẻ thêm, Chánh án TAND tối cao cho biết, khi toà án thực hiện quyền khởi tố thì một số chánh án quốc tế đến gặp và nói “lựa chọn của các ông không phải lựa chọn suy đoán vô tội mà là truy tố đến cùng. Như vậy việc này không phù hợp với mô hình tố tụng chúng ta lựa chọn là suy đoán vô tội”, ông Bình nói.
