Bức tranh kinh tế 2016 sẽ ra sao?

Lạm phát 2-3%

Theo UBGSTCQG, dự báo về lạm phát 2016 được căn cứ trên nhiều yếu tố. Trước mắt là giá hàng hóa thế giới được dự báo tiếp tục giảm trong năm 2016, giúp giảm giá hàng hóa tiêu dùng cũng như chi phí sản xuất trong nước. Tuy nhiên, mức giảm giá hàng hóa thế giới trong năm 2016 được dự báo thấp hơn trong năm 2015. Do đó, khoảng cách giữa lạm phát và lạm phát cơ bản sẽ không lớn như trong năm 2015.

Bên cạnh đó, báo cáo cũng chỉ ra kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định trong 3 năm gần đây (2013-2015) giúp ổn định tâm lý lạm phát của dân chúng. Tổng cầu 2016 có phần tăng khá hơn 2015, qua đó tác động đến lạm phát. Tuy nhiên, mức tăng không lớn và trong phạm vi kiểm soát, ngay cả khi tính đến tác động của tăng lương công chức trong năm 2016. 

Tổng hợp các yếu tố trên và chưa tính đến tác động của điều chỉnh chính sách (về giá hàng hóa và dịch vụ cơ bản cũng như tỷ giá) UBGSTCQG dự báo năm 2016 lạm phát cơ bản sẽ không cao hơn nhiều năm 2015, ở khoảng 3% và lạm phát sẽ thấp hơn lạm phát cơ bản, ở khoảng 2-3%. So với mục tiêu lạm phát dưới 5% do Quốc hội đề ra, năm 2016 có nhiều dư địa cho việc chủ động điều chỉnh giá hàng hóa và dịch vụ cơ bản cũng như tỷ giá. Đối với tỷ giá, UBGSTCQG ước tính 1% tăng lên của tỷ giá làm tăng lạm phát thêm 0.06-0.1 điểm %; mức tác động này thấp hơn ở thời kì lạm phát cao khi tâm lý lạm phát của dân chúng thiếu ổn định.

Ước nhập siêu 4 tỷ USD, cao hơn 2015

Cũng theo Báo cáo triển vọng kinh tế Việt Nam 2016 ,trong năm 2016, cán cân thanh toán có một số thuận lợi. Cụ thể, đầu tư trực tiếp nước ngoài - FDI (giải ngân) dự báo tăng từ 13.2 tỷ USD ước cho năm 2015 lên 13.5 tỷ USD trong năm 2016.

Bên cạnh đó, đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) dự báo cũng tăng trong năm 2016 do tăng trưởng tiếp tục cải thiện, kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, cho dù việc Mỹ tăng lãi suất có thể ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư gián tiếp vào các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. Hơn nữa, đầu tư nước ngoài trên TTCK dự kiến sẽ tăng do tỷ lệ sở hữu nước ngoài được nâng lên theo quy định của Nghị định 60/2015/NĐ-CP và hoạt động M&A được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, UBGSTCQG cho rằng vẫn có những nhân tố không thuận lợi cho cán cân thanh toán. Đó là nhập siêu tăng khi nhập khẩu được dự báo tăng nhanh hơn so với năm 2015 và tăng nhanh hơn xuất khẩu. Nguyên nhân là đầu tư tăng làm tăng nhu cầu nhập khẩu máy móc, thiết bị; trong khi tăng trưởng cải thiện làm tăng sức mua của dân chúng đối với hàng nhập khẩu. Do đó, UBGSTCQG dự báo nhập siêu ở mức 4 tỷ USD, tăng so với mức nhập siêu khoảng 3.2 tỷ USD ước cho năm 2015.

Tỷ giá và lãi suất chịu sức ép

Kiều hối ước đạt 13 tỷ USD trong năm 2015 và UBGSTCQG dự báo tăng lên 14 tỷ USD trong năm 2016. Đặc biệt, Chính phủ có kế hoạch phát hành 3 tỷ USD trái phiếu ra thị trường vốn
quốc tế.

Ngoài ra, xu hướng mất giá (so với USD) của đồng tiền các nước ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh về giá của hàng xuất khẩu Việt Nam, nhất là xuất khẩu nông sản, tạo thêm sức ép đối với cán cân thương mại và tỷ giá. Tổng hợp các yếu tố trên, UBGSTCQG dự báo sức ép đối với tỷ giá trong năm 2016 sẽ phần nào mạnh hơn 2015, đòi hỏi chính sách cần linh hoạt, thận trọng.

Về lãi suất, theo UBGSTCQG, năm 2016 lãi suất chịu sức ép từ nhiều yếu tố: (i) Lạm phát tăng làm tăng kì vọng của dân chúng, qua đó gây áp lực làm tăng lãi suất huy động; (ii) Cầu tín dụng của khu vực tư nhân tiếp tục tăng trong khi nhu cầu phát hành TPCP không giảm; (iii) Xu hướng tăng lãi suất USD trên thị trường thế giới làm thu hẹp khoảng cách giữa lãi suất nội tệ và ngoại tệ. Xu hướng này hạn chế khả năng giảm lãi suất của NHNN để đảm bảo mục tiêu ổn định tỷ giá; (iv) Nhu cầu trích lập dự phòng rủi ro cũng hạn chế khả năng giảm lãi suất cho vay của các ngân hàng.

UBGSTC dự báo thu NSNN năm 2016 có thể đạt dự toán do kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, sản xuất kinh doanh cải thiện, xuất khẩu tăng trưởng tốt. Tuy nhiên, thu NSNN cũng đối diện với một số khó khăn như giá dầu thế giới có nguy cơ giảm tiếp xuống dưới 40 USD/thùng và việc tiếp tục thực hiện cắt giảm thuế suất theo cam kết quốc tế và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp theo lộ trình.