Bốn tuần sau lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Joe Biden, các ngoại trưởng của nhóm "Bộ Tứ" gồm Mỹ, Nhật, Úc và Ấn Độ có cuộc hội đàm qua điện thoại vào ngày 118/2, để gửi tín hiệu rằng những quốc gia cùng chung chí hướng sẽ đóng vai trò nền tảng trong hoạch định chính sách cho khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Ngoại trưởng Nhật Toshimitsu Motegi viết trên Twitter rằng cuộc điện đàm dài 90 phút là “cuộc thảo luận cực kỳ sâu”, trong đó ông Motegi cùng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Ngoại trưởng Úc Marise Payne và Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar thảo luận về tình hình Myanmar, Biển Đông, biển Hoa Đông, Triều Tiên, COVID-19 và biến đổi khí hậu.
Cuộc họp diễn ra không lâu sau khi ông Biden nhậm chức là dấu hiêụ thể hiện “sự cam kết mạnh mẽ của chính quyền Mỹ nhằm hiện thức hoá khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do rộng mở và Bộ Tứ”, ông Motegi nói với báo giới.
Cuộc họp được triệu tập theo đề nghị của Washington.
Cựu Cố vấn vấn an ninh quốc gia Robert O'Brien gần đây gọi Bộ Tứ là “quan hệ quan trọng nhất mà chúng ta thiết lập từ thời NATO”.
Sự quan tâm đối với khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương ngày càng tăng lên, Bộ Ngoại giao Ấn Độ nói trong thông cáo về cuộc điện đàm. “Cần nhấn mạnh rằng khái niệm Ấn Độ - Thái Bình Dương đã tập hợp được sự ủng hộ gia tăng của quốc tế, bao gồm cả châu Âu”, thông cáo nói.
Đức, Pháp và Hà Lan đều đã có chiến lược về khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Ông Motegi được mời đến phát biểu trước Hội đồng đối ngoại của EU về chủ đề này hồi tháng 1.
Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng sau cuộc hội đàm ngày 17/2, bốn ngoại trưởng đồng ý sẽ gặp nhau ít nhất một lần một năm ở cấp bộ trưởng và gặp định kỳ ở cấp cao và cấp làm việc nhằm “tăng cường hợp tác để thúc đẩy khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, bao gồm hỗ trợ tự do hàng hải và toàn vẹn lãnh thổ”.
“Các quan chức tham gia tái khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN” ở Ấn Độ - Thái Bình Dương, cho thấy Bộ Tứ sẽ mở rộng hợp tác với tổ chức của khu vực Đông Nam Á này.
Ông Blinken đồng ý về “vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương” trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi hôm 16/2, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.
Ông Motegi nói rằng "Bộ Tứ" sẽ thúc đẩy hợp tác với ASEAN, các quốc đảo trên Thái Bình Dương và châu Âu.
Bộ Ngoại giao Mỹ không đề cập đến tên Trung Quốc trong thông cáo ngày 18/2.
Ông Dereck Grossman, nhà phân tích cấp cao tại hãng tư vấn Rand Corp., nói rằng bí mật mà ai cũng biết là Bắc Kinh đóng vai trò “động lực chủ yếu trong những hợp tác gần đây của 'Bộ Tứ'”.
Các thành viên "Bộ Tứ" phản đối những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng trên Biển Đông và biển Hoa Đông, ám chỉ việc Trung Quốc thay tăng cường các hoạt động quân sự trên hai vùng biển này.
Nhật Bản đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ luật quốc tế khi nước này đang cảm thấy báo động trước các hoạt động của Trung Quốc quanh quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư.
Việc Trung Quốc gần đây trao thêm quyền cho hải cảnh, nâng cấp lên lực lượng bán quân sự và cho phép nổ súng vào tàu nước ngoài trong một số tình huống càng khiến Tokyo lo lắng.
Bốn ngoại trưởng đồng ý rằng cần khôi phục dân chủ ở Myanmar sau khi xảy ra cuộc đảo chính gần đây, cũng như lập tức dừng sử dụng bạo lực với thường dân và thả các lãnh đạo dân sự bị bắt giữ.
"Bộ Tứ" cũng khẳng định sẽ phối hợp để xử lý đại dịch COVID-19 và biến đổi khí hậu.
"Bộ Tứ" được hồi sinh từ năm 2017 sau một giai đoạn trầm lắng, với tầm nhìn là đối phó với ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc ở khu vực.
