Đây sẽ là lần đầu tiên sự kiện được tổ chức giữa các nguyên thủ quốc gia của nhóm bốn thành viên, được gọi không chính thức là "Bộ tứ", trong bối cảnh cả bốn nước đều căng thẳng với Trung Quốc về nhiều vấn đề.
“Các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về các vấn đề khu vực và toàn cầu cùng quan tâm, trao đổi quan điểm về các lĩnh vực hợp tác thiết thực nhằm duy trì một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, cởi mở và hòa nhập", thông báo từ văn phòng Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cho biết.
Nhà Trắng nói COVID-19, hợp tác kinh tế và cuộc khủng hoảng khí hậu cũng nằm trong các chủ đề thảo luận.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki nói: “Việc Tổng thống (Joe) Biden coi đây là một trong những cam kết đa phương sớm nhất của ông ấy nói lên sự coi trọng của chúng tôi đối với việc hợp tác chặt chẽ với các đồng minh và đối tác ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Bộ tứ, hay Đối thoại An ninh Bộ tứ, là một diễn đàn chiến lược không chính thức của bốn quốc gia nói trên, có các hội nghị bán thường kỳ và các hoạt động trao đổi thông tin.
Nhưng các cuộc gặp chưa bao giờ có sự góp mặt của bốn nguyên thủ quốc gia, ngoài các ông Biden và Modi là Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga và Thủ tướng Úc Scott Morrison.
Mặc dù không phải là một liên minh quân sự chính thức như NATO, Bộ tứ được một số người coi là đối trọng tiềm năng đối với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bắc Kinh nói Bộ tứ là một khối chống Trung Quốc.
Thủ tướng Morrison trong một cuộc họp báo tuần trước đã đề cập sự kiện diễn ra ngày mai. Ông Morrison nói: “Bộ tứ nằm ở vị trí trung tâm đối với Mỹ và suy nghĩ của chúng tôi về khu vực (châu Á-Thái Bình Dương)”.
Tập trận chung
Hợp tác quân sự trong Bộ tứ đã tăng lên trong năm qua thông qua các thỏa thuận song phương và các cuộc tập trận chung.
Tháng 11 năm ngoái, Úc tham gia cuộc tập trận Malabar thường niên cùng Mỹ, Nhật Bản và Ấn Độ. Được tiến hành kể từ năm 1992, các cuộc diễn tập đã phát triển về quy mô và mức độ phức tạp trong những năm gần đây nhằm giải quyết điều mà hải quân Mỹ mô tả là "những mối đe dọa chung đối với an ninh hàng hải ở Ấn Độ Dương-Châu Á Thái Bình Dương”.
Cả Mỹ, Nhật, Ấn Độ, Úc đều đều chứng kiến mối quan hệ đầy sóng gió với Trung Quốc trong vài năm qua.
Ấn Độ và Trung Quốc đụng độ quân sự trên dãy Himalaya, tranh chấp thương mại và công nghệ. Nhật Bản và Trung Quốc vẫn có mâu thuẫn về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp. Quan hệ Úc - Trung Quốc đóng băng do một loạt tranh chấp thương mại.
Trong khi đó, Mỹ đã tăng cường nhịp độ của các nhiệm vụ hải quân và không quân ở Biển Đông, đồng thời phản bác các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh tại đây, tăng cường hỗ trợ Đài Loan, hòn đảo Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ có chủ quyền của mình.
Châu Á và Trung Quốc là trọng tâm chính sách đối ngoại chính của chính quyền Biden kể từ khi ông nhậm chức vào ngày 20/1.
Tuần trước, một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói Ngoại trưởng Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin sẽ công du Nhật Bản và Hàn Quốc từ ngày 14 - 18/3.
Đây sẽ là chuyến công du quốc tế đầu tiên của các quan chức trong chính quyền Mỹ kể từ khi Tổng thống Biden nhậm chức. Hôm thứ Hai, Nhật Bản cho biết Thủ tướng Suga sẽ đến thăm Nhà Trắng vào “thời gian sớm nhất có thể”. Nếu được xác nhận, ông Suga sẽ là nhà lãnh đạo quốc tế đầu tiên đến thăm Nhà Trắng dưới thời chính quyền Biden.
Tại một cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói Bộ tứ là “những người bạn và đồng minh quan trọng” của Mỹ, dựa trên những lợi ích chung, đài NDTV của Ấn Độ tường thuật. “Có rất nhiều lợi ích được chia sẻ. Một số liên quan đến an ninh hàng hải, sức khỏe toàn cầu, khí hậu”, ông Ned Price nói. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đã không trả lời các câu hỏi liệu Hàn Quốc sẽ tham gia Bộ tứ hay không.
