Nguy cơ kéo dài do tổng thầu
Trước khi bước vào phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã có báo cáo giải trình về việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội, trong đó có các dự án đường sắt chậm tiến độ.
Cụ thể, đối với 2 dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến số 1 Bến Thành - Suối Tiên và tuyến số 2 Bến Thành - Tham Lương, theo Bộ trưởng, tuyến số 1 giá trị sản lượng đạt 63,91%, hiện đang thanh toán từ vốn tạm ứng ngân sách thành phố 2.158 tỷ đồng trong khi chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh dự án.
Tuyến số 2 có 9 gói thầu, trong đó gói thầu CP1 (xây dựng tòa nhà Văn phòng, khu Depot) đang nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng; các gói thầu còn lại đang triển khai công tác lựa chọn nhà thầu, tuy nhiên chưa thể triển khai do đang vướng mắc về việc điều chỉnh dự án và nguồn vốn cho dự án.
Đối với dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông, tư lệnh ngành giao thông cho biết, đã hoàn thành 99% khối lượng xây lắp, riêng vật tư, thiết bị đã chuyển về đến công trường đạt khoảng 99% và lắp đặt đạt 90% khối lượng thiết bị; đang vận hành, chạy thử để đưa vào khai thác thương mại trong 2019.
Tuy nhiên, theo ông Thể, dự án vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần giải quyết và có nguy cơ kéo dài do tổng thầu triển khai thực hiện công việc chưa theo đúng cam kết. Các vướng mắc cụ thể tập trung ở việc chưa hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu, hồ sơ hoàn công công trình; chưa cung cấp một số tài liệu chứng minh an toàn, chúng nhận an toàn tích hợp để đăng kiểm và chứng nhận an toàn hệ thống; chưa hoàn thiện quy trình vận hành, bảo dưỡng…
“Bộ Giao thông vận tải đã và sẽ tiếp tục quyết liệt chỉ đạo tổng thầu và các bên liên quan thực hiện”, ông Thể nhấn mạnh.
Xử lý nghiêm trách nhiệm tập thể, cá nhân
Đề cập đến nguyên nhân, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, đây đa phần đều là các dự án lớn và công nghệ phức tạp lần đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam, do đó chưa có kinh nghiệm quản lý thực hiện. Cùng với đó, năng lực và kinh nghiệm quản lý thực hiện của chủ đầu tư đối với các dự án lớn về lĩnh vực đường sắt đô thị rất mới và còn hạn chế.
Các tư vấn tham gia thực hiện dự án đều là các tư vấn lớn, tuy nhiên thiếu kinh nghiệm về hệ thống quản lý và quy trình thủ tục ở Việt Nam dẫn đến trong quá trình thực hiện gặp nhiều vướng mắc. Cũng theo ông Thể, kế hoạch vốn ODA hàng năm không được bố trí đủ làm chậm trễ thanh toán cho các nhà thầu dẫn đến tiến độ thi công bị ảnh hưởng...
Về giải pháp tháo gỡ, Bộ trưởng nhấn mạnh sẽ đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện dự án, tiến độ giải ngân vốn đầu tư. Đồng thời nâng cao kỷ cương, trách nhiệm, hiệu quả hoạt động đối với các chủ thể tham gia dự án, đặc biệt là đối với Ban quản lý dự án và tư vấn giám sát. Bắt buộc các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng phải triệt để tuân thủ các quy định về quản lý đầu tư xây dựng; đẩy mạnh công tác quản lý đấu thầu.
Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng nhấn mạnh giải pháp tăng cường kiểm tra hiện trường, thực hiện công tác kiểm định độc lập để kiểm soát tốt tiến độ, chất lượng, an toàn lao động và vệ sinh môi trường; nghiêm túc xử lý trách nhiệm các đơn vị, cá nhân vi phạm.
