Sáng 1/3, Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về việc thực hiện lộ trình thông tuyến trong khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT).
Tại phiên họp, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, từ năm 2015, chính sách BHYT được tổ chức triển khai thực hiện với nhiều điểm mới theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, trong đó có quy định về thông tuyến trong khám bệnh, chữa bệnh BHYT. Từ đó, tỷ lệ dân số tham gia BHYT đã gia tăng nhanh chóng; việc cấp thẻ BHYT cho một số đối tượng là người dân tộc thiểu số, hộ nghèo… được thực hiện kịp thời, đúng quy định.
Bộ trưởng Tiến cũng cho rằng, việc thông tuyến không làm gia tăng số lượt khám chữa bệnh (KCB) chung và trong nhiều năm, quỹ BHYT luôn có kết dư. Nhưng năm 2016, số thu BHYT cho KCB ước là 64.242 tỉ đồng và số chi ước là 69.410 tỉ đồng (ước bội chi là 5.130 tỉ đồng). Nguyên nhân bội chi chủ yếu là do điều chỉnh giá dịch vụ y tế, sự phát triển của khoa học kỹ thuật trong KCB, tăng cường chuyển giao kỹ thuật đối với tuyến dưới, mô hình bệnh tật thay đổi và một phần do thông tuyến.
Đáng lưu ý, theo Bộ trưởng Tiến, đến nay vẫn chưa có biện pháp quản lý cũng như chế tài kiểm soát người đi KCB nhiều lần; nhiều nơi còn tình trạng chỉ định quá mức cần thiết; dịch vụ y tế và năng lực của cơ sở KCB chưa đáp ứng được hết nhu cầu và sự hài lòng của người bệnh… Một số bệnh viện tư nhân có xu hướng xin xuống hạng (từ hạng I, II xuống hạng III hạng IV) để được xếp tương đương với bệnh viện huyện để được áp dụng cơ chế thông tuyến. Thậm chí vì là một “doanh nghiệp” nên các cơ sở này có thể áp dụng các hình thức khác nhau như tặng quà, hỗ trợ phần chi phí cùng chi trả của người bệnh, hỗ trợ tiền đi lại.
Thứ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam(BHXH) Nguyễn Thị Minh cho biết năm 2015, số thẻ BHYT đã tăng hơn 5 triệu so với năm 2014, đạt gần 70 triệu thẻ, bao phủ 76,2% dân số cả nước. Năm 2016, số người tham gia BHYT theo hộ gia đình là 11,5 triệu người, tăng 37,4% so với năm 2015.
Bà Minh cũng xác nhận những lợi ích lớn của thông tuyến bảo hiểm với người bệnh như thuận lợi hơn trong việc tiếp cận với các dịch vụ y tế. Người bệnh được hưởng các dịch vụ khám, chữa bệnh tốt hơn nhờ sự cạnh tranh về chất lượng giữa các cơ sở khám chữa bệnh.
Mặc dù vậy, việc thông tuyến cũng ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh BHYT khi nhiều bệnh viện tuyến huyện không đáp ứng được yêu cầu phục vụ số lượng lớn bệnh nhân đến khám. Năm 2016, đã có thêm 15 triệu lượt người đến khám bệnh tại các bệnh viện tuyến huyện so với 2015, năm 2016, con số này tăng thêm 9,4 triệu lượt người. Bà Minh cũng nêu một loạt hiện tượng lạ khác diễn ra thời gian qua như trong năm 2016, một số bệnh viện tuyến tỉnh đã “xin” xuống hạng để được xếp vào tuyến huyện nhằm được áp dụng quy định thông tuyến. Bà Minh khẳng định: Đó là hiện tượng rất bất bình thường.
Ngoài ra, theo bà Minh, thông tuyến cũng dẫn đến tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT gia tăng từ phía cơ sở KCB như tăng chỉ định số lượng xét nghiệm cận lâm sàng, chụp X quang, thuốc...; người bệnh BHYT đi khám chữa bệnh nhiều lần trong ngày, tuần, tháng để “lấy” thuốc.
“Thống kê trong 2 tháng 6, 7-2016 cho thấy có tới 1,2 triệu người đi khám bệnh 2 lần trong 1 tháng, có 3 triệu người đi khám bệnh hàng tuần. Có người bệnh đi khám, lấy thuốc tới 800 lần trong vài tháng. Một bệnh nhân ở An Giang trong quý IV/2016 đi khám bệnh 160 lần tại 20 bệnh viện khác nhau… Đó cũng là những con số rất bất bình thường”, bà Minh cho hay.
TS. Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội băn khoăn việc thông tuyến mang lại quyền lợi cho bệnh nhân, nhưng có làm tăng chi không?
"Thông tuyến là một trong những chính sách được hoan nghênh nhất năm vừa qua. Qua báo chí thấy ở Thanh Hoá cho xe lên tuyến xã đón bệnh nhân, hay phòng khám có khuyến mại đường sữa cho bệnh nhân… việc này có đúng pháp luật không?”, ông Tiên đặt vấn đề.
Ông Nguyễn Văn Tiên khẳng định rằng thực hiện thông tuyến theo Luật BHYT sửa đổi đã mang lại kết quả tốt, góp phần đẩy mạnh BHYT toàn dân. Các bộ ngành có liên quan cần xúc tiến chuẩn bị các công việc cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân KCB BHYT.
"Đi giám sát địa phương thấy tuyến y tế tuyến xã quá xuống cấp, sập xệ. Đây là cơ hội để Chính phủ, các địa phương đầu tư y tế cấp xã để giữ người bệnh ở cấp cơ sở", ông Tiên kiến nghị.
Giám đốc Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương tán đồng ý kiến của TS. Nguyễn Văn Tiên và nói: BHYT là vấn đề sống còn của người dân. Việc thông tuyến đã tạo điều kiện để người dân chăm lo sức khoẻ của mình, vấn đề quản lý tốt, tránh bị trục lợi là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước.
