Hiện tại, VN chưa có chuyên gia về từng lĩnh vực cụ thể của bảo tồn: gạch, gỗ, gốm... Ông Kính còn mong mỏi lập một danh sách như kiểu “sách đỏ” cho di sản, nhằm phân biệt đâu là di sản duy nhất còn lại, đâu là di sản cần tiếp tục phát huy khai thác...
Ngày Di sản văn hóa năm nay được tổ chức quy mô ở nhiều địa phương, phần nào đưa di sản gần gũi hơn nữa với người dân. Vai trò của cộng đồng rất lớn, nhất là với di sản văn hóa phi vật thể.
PGS.TS Nguyễn Chí Bền tâm sự: Chúng tôi luôn bị UNESCO chất vấn “Vai trò của cộng đồng đối với di sản này như thế nào?”. Không trả lời nổi câu hỏi ấy coi như đổ hồ sơ.
Luật Di sản văn hóa và những nỗ lực của ngành khảo cổ đã cứu vớt di chỉ làng cổ Lung Leng-Tây Nguyên khỏi lòng hồ, di sản ở Na Hang-Tuyên Quang, tàu đắm Cù lao Chàm, di tích 64 Trần Phú-HN... Gần đây, giới khảo cổ và Bảo tàng Lịch sử đã bớt phải “chữa cháy”, nhưng vẫn đầy khúc mắc: khai quật xong, lại phải bỏ di vật trên miệng hố về làm dự án để chỉnh lý, rồi chờ đến khi phê duyệt, đến khi được nhận tiền.
“Như thế thật nguy hiểm cho hiện vật và di tích”- PGS.TS Tống Trung Tín nói. Lại có những lần dặn đơn vị thi công xây dựng và giao thông nếu đào gặp cổ vật thì gọi Cục Di sản hoặc Viện Khảo cổ học, nhưng người ta không dám vì “báo các anh biết thì tỉnh đì bọn em chết”. Lý lẽ của những lãnh đạo địa phương coi rẻ văn hóa cực kỳ đơn giản: đợi mấy ông khảo cổ xăm soi thì chậm mất tiến độ!
Quanh vấn đề xây cầu trên nóc Bảo tàng Điêu khắc Chăm ở TP Đà Nẵng, GS.KTS Hoàng Đạo Kính nói: Đà Nẵng là thành phố đẹp, nhưng ít dấu ấn văn hóa truyền thống, vì thế không được vung vãi dù chỉ một mét đất dính tới di sản. Huống chi đấy là nơi lưu giấu những báu vật của ông cha...
