Dưới đây là 10 sự kiện công nghệ thông tin tiêu biểu nhất 2016 do Câu lạc bộ Nhà báo công nghệ thông tin Việt Nam bình chọn.
10. Ba mạng di động ba nước Đông Dương xóa bỏ cước roaming
Ngày 23-24/11/2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị cấp cao Khu vực Tam giác phát triển Cam-pu-chia – Lào – Việt Nam lần thứ 9 tại Campuchia. Tại hội nghị này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, cùng với sự ủng hộ của Thủ tướng Campuchia và Lào, đã giao cho Viettel trách nhiệm hiện đại hoá mạng viễn thông 3 nước bằng công nghệ 4G, hỗ trợ xây dựng Chính phủ điện tử cho ba nước và triển khai mức cước gọi giữa thuê bao của Viettel tại 3 nước tương đương với mức cước trong nước, tức là sẽ không còn cước quốc tế, không còn cước roaming quốc tế giữa các thuê bao của Viettel tại 3 nước. Đây là lần đầu tiên trên thế giới một khu vực kinh tế xóa bỏ cước roaming. Từ năm 2013, ASEAN và EU cũng đã bàn về chính sách bỏ cước roaming giữa các nước nhưng chưa thực hiện được.
9. Luật An toàn thông tin mạng chính thức có hiệu lực
Luật An toàn thông tin mạng là bộ luật quan trọng để triển khai các hoạt động an toàn thông tin tại Việt Nam. Với kết cấu 8 chương 54 điều, Luật An toàn thông tin mạng đề cập đến rất nhiều vấn đề mới, “nóng bỏng” trong lĩnh vực An toàn thông tin hiện nay, cụ thể hóa nhiều vấn đề đang gây bức xúc dư luận xã hội như thư rác; thu thập, phát tán thông tin cá nhân trái phép…
8. Năm quốc gia khởi nghiệp
Năm 2016 được Chính phủ chọn là Năm quốc gia khởi nghiệp. Chưa bao giờ cụm từ “khởi nghiệp” được nhắc đến nhiều như những ngày gần đây. Nó như một sự thôi thúc hành động từ nhu cầu thực tiễn. Thông thường các doanh nghiệp khởi nghiệp chọn lĩnh vực công nghệ cao vì có thể dùng chất xám để phát triển nhanh đem lại giá trị cao. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, thúc đẩy khởi nghiệp dựa trên đổi mới sáng tạo, đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp là con đường nhanh nhất để phát triển lực lượng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao và tạo những nhân tố phát triển đột phá trong nền kinh tế số. Xóa bỏ mọi rào cản, khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân trở thành một động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.
7. Bộ TT&TT công bố kế hoạch đổi mã vùng điện thoại
Ngày 22/11, sau gần 2 năm ban hành Quy hoạch đầu số mới, Bộ Thông tin và Truyền thông đã chính thức công bố lộ trình chuyển đổi mã vùng điện thoại cố định. Việc chuyển đổi sẽ được thực hiện thành 3 giai đoạn, bắt đầu từ ngày 11/2/2017.
Theo Bộ TT&TT, việc điều chỉnh quy hoạch kho số viễn thông là việc bình thường và cần thiết, phù hợp với thông lệ quốc tế, cũng nhằm đảm bảo kho số viễn thông được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, phù hợp với sự phát triển của thị trường, công nghệ… trong từng thời kỳ.
Việc chuyển đổi mã vùng cũng sẽ có ảnh hưởng nhất định đối với người dùng trong một thời gian ngắn, một số tổ chức, cá nhân cũng chịu sự tác động là có thể phải làm lại các sản phẩm có gắn với mã vùng ví dụ như card visit, bao bì, biển quảng cáo, phải sửa đổi lại mã vùng cho các số đã lưu trên điện thoại di động… Tuy nhiên, phía cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp viễn thông khẳng định sẽ triển khai nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tác động đến khách hàng.
6. Các nhà mạng thu hồi 15 triệu sim di động trả trước kích hoạt sẵn
Chiều 28/10, 5 nhà mạng Viettel, VNPT, MobiFone, GTel Mobile và Vietnamobile đã cùng nhau ký cam kết với Bộ TT&TT về việc thu hồi sim kích hoạt sẵn trên các kênh phân phối.
Bộ TT&TT đã trực tiếp kiểm tra đồng thời việc khóa sim kích hoạt sẵn tại VNPT, Viettel, MobiFone. Lần đầu tiên, 5 doanh nghiệp viễn thông đã cùng cử các cán bộ kỹ thuật để thực hiện giám sát, kiểm tra chéo việc khóa sim của nhau để đảm bảo công bằng, khách quan. Dự kiến 15 triệu sim bị khóa và thu hồi. Việc làm này của Bộ Thông tin và Truyền thông được đánh giá biện pháp mạnh tay để ngăn chặn vấn nạn tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo.
5. Các ngân hàng lớn trong nước bị hacker tấn công
Tháng 5/2016, TPBank đã suýt bị hacker quốc tế lừa đảo, lấy 1,13 triệu USD. Rất may TPBank đã phát hiện kịp thời và lập tức liên lạc với các bên liên quan để ngăn chặn hành động trộm cắp tiền của tội phạm.
Sáng 5/8, bà Hoàng Thị Na Hương (Cầu Giấy, Hà Nội) phát hiện tài khoản Vietcombank của mình tự động có giao dịch chuyển đi 500 triệu đồng vào đêm 4/8 và sáng sớm ngày 5/8. Sau khi kiểm tra, đại diện Vietcombank cho biết có thể bà Hương đã bị hacker tấn công và lấy trộm mật khẩu Internet Banking để chuyển tiền, Vietcombank đã chặn và thu hồi được 300 triệu trong số 500 triệu khách hàng bị mất. Tuy nhiên, bà Hương cho biết mình có đăng ký sử dụng OTP (mật khẩu dùng một lần), mọi lần khi chuyển tiền vẫn phải nhập mật khẩu, sau đó còn phải nhập mã giao dịch OTP được báo qua SMS. Nhưng lần này bà không được thông báo bất cứ tin nhắn OTP nào, chỉ đến khi thức dậy vào buổi sáng mới thấy SMS báo tài khoản của mình bị trừ tiền.
Các vụ việc trên cho thấy giới tội phạm công nghệ cao đang hướng đến mục tiêu là các ngân hàng và người sử dụng tại Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc bảo mật thông tin tài khoản ngân hàng.
4 . Phát hiện Sammedia móc túi 230 tỷ đồng thuê bao di động tại Việt Nam:
Tháng 9/2016, Thanh tra Sở TT&TT Hà Nội đã phát hiện, từ tháng 1/2013 đến tháng 3/2016, nhiều khách hàng của Viettel, MobiFone, VinaPhone, Vietnamobile do không biết mình đang dùng dịch vụ của Sam Media hợp tác với 3 công ty Việt Nam cung cấp nên đã bị mất số tiền gần 230,5 tỷ đồng. Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ tại thời điểm ngày 19/7/2016 là 93.735 khách hàng, trong đó có nhiều khách hàng khi được hỏi đều không biết mình đang sử dụng dịch vụ bị trừ tiền do Sam Media hợp tác với 3 công ty Việt Nam cung cấp và cho rằng các tin nhắn gửi từ các đầu số đến máy điện thoại của họ hàng ngày là các tin rác, không biết đây là các tin nhắn dịch vụ mất tiền.
Sau vụ việc này, nhiều thuê bao của 4 nhà mạng đã kiểm tra tài khoản của mình và phát hiện họ bị ngấm ngầm "móc túi" mà không biết. Các nhà mạng cũng đã tuyên bố cắt hợp đồng với các đối tác của Sam Media đồng thời ra soát và cắt hàng loạt các đối tác cung cấp nội dung "móc túi" khách hàng. Đây là sự cố làm mất niềm tin nghiêm trọng của khách hàng đối với cả nhà mạng và nhà cung cấp dịch vụ nội dung.
3. Thủ tướng đề nghị bỏ Điều 292 - tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông:
Ngày 21/10/2016, tại Kỳ họp thứ 2 của Quốc hội, Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp đã trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự. Theo đó, Bộ Tư pháp đề nghị bỏ Điều 292 - tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông. Bộ Tư pháp cho rằng tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 292) là một trong 10 tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông được quy định tại mục 2 thuộc chương XXI của BLHS năm 2015 có khách thể xâm hại là an toàn công cộng, trật tự công cộng.
Trước đó cộng đồng khởi nghiệp cho rằng, là “rào cản” đối với sức sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp. Các doanh nghiệp và hiệp hội nghề nghiệp trong lĩnh vực ICT cũng lên tiếng đề nghị bỏ hoặc sửa đổi Điều 292 vì có tính chất hình sự hóa các hoạt động kinh doanh để tránh nguy cơ đẩy doanh nghiệp vào vòng lao lý.
Năm 2016 đã thu hồi và khóa 15 triệu sim kích hoạt sẵn.
2. Bộ TT&TT cấp phép 4G cho các nhà mạng
Năm 2016, Bộ TT&TT đã cấp phép 4G cho VNPT, Viettel, MobiFone và Gtel được cấp phép 4G trên băng tần 1800 MHz. Hiện chỉ còn Vietnamobile chưa có giấy phép 4G. Ngày 3/11/2016, VinaPhone đã chính thức tuyên bố cung cấp 4G tại Phú Quốc và là nhà mạng đầu tiên cung cấp 4G tại Việt Nam. Như vậy, Việt Nam là quốc gia cuối cùng trong khu vực triển khai 4G.
1. Các cảng hàng không và Vietnam Airlines bị hacker tấn công
Vào 14h ngày 29/7, màn hình các quầy làm thủ tục của Vietjet ở sân bay Tân Sơn Nhất và Vietnam Airlines ở Nội Bài xuất hiện các dòng chữ xúc phạm Việt Nam và Philippines, xuyên tạc về chủ quyền biển Đông. Hệ thống máy tính tại các quầy làm thủ tục cũng ngừng hoạt động, buộc nhân viên các hãng hàng không phải làm thủ tục check-in cho hành khách bằng tay.
Cùng lúc, hệ thống loa phát thanh tại các sân bay cũng phát ra tiếng cười ma quái và lời nói bằng tiếng Anh tuyên bố chủ quyền biển Đông là của Trung Quốc. Website www..vietnamairlines.com cũng bị tấn công, hiển thị thông tin tự nhận tác giả là 1937CN, nhóm hacker khét tiếng nhất Trung Quốc. Dữ liệu hơn 400 ngàn khách hàng chương trình Golden Lotus của Vietnam Airlines cũng bị hacker phát tán lên giao diện website. Đến sau 21h ngày 29/7, các sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài đã hoạt động trở lại bình thường, nhưng hệ thống màn hình tại các quầy làm thủ tục vẫn tắt.
Dù được xác định đây chỉ là vụ tấn công vào phần hệ thống ngoại vi, chưa xâm nhập được vào các hệ thống trọng yếu bên trong cũng như không thể ảnh hưởng tới an toàn bay, nhưng vụ việc là hồi chuông báo động về thực trạng an toàn thông tin của các hệ thống trọng yếu như các cảng hàng không, cũng như mức độ sẵn sàng của các hệ thống trước nguy cơ bị tấn công mạng vẫn còn quá yếu kém.
