Ông Tập nói: “Việc Trung-Mỹ đối đầu sẽ dẫn đến một thảm họa cho hai nước và cả thế giới. Chúng ta phải tôn trọng lẫn nhau và đối xử bình đẳng với nhau cũng như tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền lựa chọn con đường phát triển của mỗi nước”.
Theo ông Tập, cả hai nước cần tăng cường hợp tác chống khủng bố và thúc đẩy đàm phán về hiệp định đầu tư song phương nhằm sớm đạt được thỏa thuận.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng, xung đột giữa hai quốc gia có thể tránh được, mặc dù con đường phát triển hai bên lựa chọn khác nhau; tăng cường đối thoại trong không khí nghi ky lẫn nhau sẽ giúp phá bỏ mô hình đối đầu cũ. Ông Tập cũng kêu gọi hai nước đánh giá đúng những ý định chiến lược của nhau.
Trước đó, giới chức Mỹ cho biết, trong cuộc đối thoại chiến lược, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bày tỏ lo ngại ngày càng tăng của Mỹ về những “hành động gây tranh cãi” của Trung Quốc trên biển Đông. Dù không đứng về bên nào trong những tranh chấp trên biển Đông, nhưng Mỹ đã lên án những hành vi của Trung Quốc có nguy cơ gây bất ổn trong khu vực. “Chúng tôi hoan nghênh sự trỗi dậy của một nước Trung Quốc hòa bình, ổn định và thịnh vượng, đóng góp vào việc gìn giữ ổn định và phát triển trong khu vực, đồng thời đóng vai trò có trách nhiệm đối với các vấn đề quốc tế”, ông Kerry tuyên bố.
Ông Tập nhắc lại quan điểm châu Á-Thái Bình Dương đủ rộng cho sự hiện diện của cả hai quốc gia, và kêu gọi cam kết đối thoại để giải quyết mọi khác biệt. Nhà lãnh đạo Trung Quốc nói tăng cường đối thoại có thể “xua tan những nghi ngờ” và “đảm bảo rằng quan hệ Trung-Mỹ tiến triển theo hướng xây dựng một kiểu thức mới về quan hệ nước lớn”. Tại cuộc gặp cấp cao ở Mỹ tháng 6/2013, ông Tập và Tổng thống Mỹ Barack Obama nhất trí xây dựng “mối quan hệ kiểu mới” giữa hai nước, theo đó không xung đột và đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi.
Giới phân tích nhận định, các cuộc đối thoại chiến lược Mỹ-Trung đem lại rất ít đồng thuận, một phần do mối quan hệ ngày càng phức tạp với quyền lực đang nổi lên của Trung Quốc.
TS Kenneth Liebefthal thuộc Viện Brookings (Mỹ) nói ông ngạc nhiên về mức độ gia tăng căng thẳng Mỹ-Trung trong năm qua. Các vấn đề bất đồng giữa hai nước không chỉ có kinh tế, an ninh mạng… Bắc Kinh còn cáo buộc Washington đang thiết lập một phiên bản NATO châu Á, thông qua việc củng cố liên minh quân sự với các quốc gia có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Trung Quốc không nhìn nhận việc Mỹ tăng cường liên minh quân sự tại châu Á là quan trọng để bảo vệ an ninh quốc gia Mỹ.
Còn Washington cho rằng, việc Trung Quốc mở rộng cái gọi là “lợi ích cốt lõi”, gộp cả khu vực tranh chấp ở biển Đông vào đã thể hiện sự hung hăng với các nước khác. “Giờ đây, Mỹ đòi hỏi làm rõ hơn những yêu sách của Trung Quốc hiện nay là gì. Và phản ứng của Trung Quốc là không mấy thân thiện”, ông Liebefthal nói. Tuy vậy, giới chức Mỹ vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của các cuộc đối thoại giúp đảm bảo quan hệ đôi bên không bị cuốn vào sự đối đầu.
Mỹ cho rằng, việc Trung Quốc mở rộng cái gọi là “lợi ích cốt lõi”, gộp cả khu vực tranh chấp ở biển Đông vào đã thể hiện sự hung hăng với các nước khác.
