Nổi tiếng, có ích và xấu hổ

Nổi tiếng, có ích và xấu hổ
TP - Đề thi đại học môn Ngữ Văn khối C năm nay, phần nghị luận yêu cầu thí sinh trình bày suy nghĩ về ý kiến: “Biết tự hào về bản thân là cần thiết nhưng biết xấu hổ còn quan trọng hơn”. Ý kiến không nêu tên tác giả trên, có lẽ phần nào xuất phát từ một danh ngôn của văn hào Nga Lev N. Tolstoy: “Biết xấu hổ trước mọi người là một cảm xúc tốt. Nhưng tốt hơn là biết xấu hổ trước chính bản thân mình”.

> Bài giải đề thi môn Toán, Lịch sử, Ngữ văn, Sinh học

Và có lẽ cả từ tư tưởng “Nhân bất khả vô sỉ” (Con người không thể không biết xấu hổ) của Mạnh Tử.

Đề thi Ngữ văn khối D thì yêu cầu bình luận về một ý kiến cũng khuyết danh: “Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà hãy trở thành người có ích”.

Đề thi đã buộc những công dân sắp sửa bước vào đời phải đối diện với những điều cơ bản nhất của đời sống con người. Đó là những sự nổi tiếng, tự hào, có ích và xấu hổ. Cũng như từng bàn luận về thói đạo đức giả, vô trách nhiệm trong đề thi năm ngoái.

Tuy nhiên, có thể thấy vài yếu tố chưa thật thăng bằng, non về logic giữa các cặp khái niệm trong cả hai đề thi trên. Những người ra đề có lẽ hơi bị ám ảnh bởi những sự “nổi tiếng” gắn với tai tiếng của giới showbiz chăng? Hay sự “nổi tiếng” bất thường của những người ăn cắp trí tuệ, công trình nghiên cứu của người khác, bằng sự giả dối bằng cấp và nhầm chỗ đứng trong xã hội, mà không đặt sự nổi tiếng trong ý nghĩa bình thường nhất?

Nổi tiếng chân chính càng giúp ích nhiều hơn cho xã hội và con người, chứ sao! Cũng như một người biết tự hào và có cái để tự hào thực sự, chứ không phải thói kiêu ngạo, hãnh tiến với những thành công được mua bằng tiền, thì cũng sẽ luôn biết tự trọng đặt liêm sỉ lên hàng đầu.

Thời phổ thông, một lần ra chơi, cậu học trò Ngô Bảo Châu và đám bạn đã vo tròn cái áo mưa của thầy giáo thành quả bóng để… đá. Sau đó chỉ một cậu trò xui xẻo bị thầy phạt, còn các đồng phạm khác, trong đó có Châu, thì… im thin thít. Để rồi mấy chục năm sau, trong bức thư “thú tội” với thầy, Ngô Bảo Châu đúc kết từ chính mình: “Muốn sống tử tế, trước hết phải biết xấu hổ”. Đó có lẽ là bài học nung nấu để có được một nhà toán học nổi tiếng, có ích, biết tự hào và cũng biết xấu hổ.

Thời gian ngắn nữa sẽ có kết quả chấm thi. Hẳn sẽ có những bài nghị luận xuất sắc, và cũng không thiếu những bài văn lạ cười ra nước mắt. Bởi thực tế cuộc sống hàng ngày có quá nhiều chất liệu tươi sống, hình ảnh bi hài để cho các cô cậu học trò bưng vào bài luận.

Có điều, viết được một bài luận hay, không có nghĩa những công dân tương lai ấy sẽ đều trở thành những người nổi tiếng bằng chính năng lực của mình, biết tự hào trong niềm tự trọng, sống và làm việc có ích, cũng như biết giữ liêm sỉ. Bởi trong môi trường xã hội mọi giá trị còn rất khó đo lường này, làm được điều ấy thật vô cùng gian nan nếu thiếu một thiên lương mạnh mẽ…

Theo Báo giấy
MỚI - NÓNG
Lợi ích của mô hình chính quyền ba cấp trên thế giới
Lợi ích của mô hình chính quyền ba cấp trên thế giới
TP - Mô hình chính quyền ba cấp phân chia quyền lực hợp lý, tăng cường hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển khu vực. Bằng cách thích ứng quản lý theo bối cảnh địa phương, mô hình này thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị và gắn kết xã hội, đặc biệt phù hợp ở các quốc gia có văn hóa đa dạng, dân số đông, hoặc địa lý phức tạp.
Đề xuất 'lên đời' sân bay Phú Quốc
Đề xuất 'lên đời' sân bay Phú Quốc
TPO - Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) vừa gửi tờ trình đề nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét phê duyệt quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc thuộc tỉnh Kiên Giang, thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, sân bay này sẽ có thêm 1 đường cất hạ cánh, nhà ga hành khách VIP và có công suất lên đến 18 triệu hành khách/năm.
Bình luận

Có thể bạn quan tâm

Nhập tỉnh

Nhập tỉnh

TP - Nhìn vào lịch sử nước Việt dày đặc những cuộc di dân, dời đô, đổi quốc hiệu cho tới tách/nhập các đạo, lộ, phủ, châu, tổng, trấn, cho tới hương xã, thôn ốc... Phù hợp với đòi hỏi lịch sử của mỗi thời kỳ, đầy hợp lý và uyển chuyển, để có được một đất nước toàn vẹn như ngày nay.
Xếp hàng thời AI

Xếp hàng thời AI

TP - Hà Nội giữa ngày mưa phùn, gió rét căm căm, từng đoàn người bỏ việc đổ xô đi xếp hàng xin đổi giấy phép lái xe (GPLX).
Không học thêm cũng tốt đẹp...

Không học thêm cũng tốt đẹp...

TP - Thông tư 29 của Bộ GD&ĐT quy định về dạy thêm, học thêm, có hiệu lực từ ngày 14/2/2025, đọc kỹ thấy có sự đổi mới về hai chữ “tiền” và “quyền”. Cụ thể, nếu thông tư cũ số 17/2012/TT-BGDĐT năm 2012 cho phép thu tiền đối với dạy thêm trong nhà trường, thì thông tư mới này “cấm” thu tiền đối với dạy thêm trong trường. Đồng thời thu hẹp “quyền” của giáo viên, đó là không được ra ngoài dạy thêm học sinh chính khóa của mình, cũng không được tham gia quản lý, điều hành việc dạy thêm ngoài trường.
Còn đó nỗi lo

Còn đó nỗi lo

TP - Năm nay, giáo viên từ vùng khó đến vùng thuận lợi có thể hưởng trọn vẹn một cái Tết không ngậm ngùi. Bởi những chính sách dành cho nhà giáo ngày càng đảm bảo giáo viên có thể sống được bằng nghề.
Trọng dụng người tài

Trọng dụng người tài

TP - Trong sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ hiện nay, các quốc gia trên thế giới ngày càng cạnh tranh quyết liệt trong thu hút và trọng dụng nhân tài. Không một quốc gia nào trở nên hùng cường mà không thu hút và trọng dụng nhân tài.
Phân cực 2024

Phân cực 2024

TP - Chỉ còn 48 giờ nữa là năm 2024 chính thức khép lại. 2024 không phải là năm khó khăn nhất so với mấy năm gần đây, như sự khốc liệt giữa đại dịch, sự thảng thốt khi vừa mới bùng phát xung đột, chiến tranh... Thậm chí bức tranh mọi mặt toàn cầu có dấu hiệu sáng sủa hơn.
Gánh nặng sách giáo khoa

Gánh nặng sách giáo khoa

TP - Từ năm 2020, thị phần sách giáo khoa (SGK) tại Việt Nam không còn là chiếc bánh độc quyền của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Trước đó, hằng năm, các nhà xuất bản (NXB) đều nhìn NXB Giáo dục Việt Nam với con mắt thèm muốn bởi một thị trường xuất bản ổn định lên đến hàng chục triệu bản sách mỗi năm.
'Những năm 20 điên rồ'

'Những năm 20 điên rồ'

TP - “Người không thể hình dung ra một con ngựa phi nước đại trên một quả cà chua là một kẻ ngốc”, tác giả câu nói ấy là nhà văn, nhà phê bình người Pháp André Breton, người đầu tiên đưa ra tuyên ngôn về chủ nghĩa Siêu thực cách đây vừa tròn 100 năm.