Theo Cục Đường bộ Việt Nam, hệ thống cân xe tự động hiện đại nhất Việt Nam đã được lắp đặt và vận hành thí điểm trên quốc lộ 5 từ năm 2020, chiều Hải Phòng - Hà Nội được lắp hai bộ cân tại km78+830 và chiều Hà Nội - Hải Phòng lắp hai bộ cân tại km78+150.
 |
Bộ cân tự động trên quốc lộ 5 chiều Hà Nội - Hải Phòng. |
Để có căn cứ vận hành hệ thống cân tự động và xử phạt, Cục Đường bộ Việt Nam đã ban hành quy trình khai thác trạm cân, trích xuất dữ liệu và sử dụng kết quả từ các bộ cân để xác định vi phạm hành chính khi ôtô, người lái xe không còn ở hiện trường. Bộ Giao thông vận tải đã bổ sung quy chuẩn đối với trạm cân tự động tương tự các trạm cân đã lắp đặt tại Việt Nam.
Hệ thống cân trên quốc lộ 5 có thiết bị cảm biến đặt dưới mặt đường, có camera tự động chụp lại biển số của xe, đọc ra 15 thông tin như: Tên chủ xe, khối lượng xe, khối lượng hàng hóa được phép chở, kích thước thành thùng... Hệ thống sẽ tự động tính toán xe có vi phạm tải trọng không, mức độ thế nào.
Cân điện tử có thể cân xe dừng hoặc di chuyển ở vận tốc đến 80 km/h. Phiếu cân được in ra trong khoảng 3-10 giây, giúp lực lượng chức năng nhanh chóng ra quyết định xử phạt tại chỗ hoặc phạt "nguội".
So với các loại cân tải trọng hiện nay cần 3-5 thanh tra viên đọc thông số và đo đạc kích thước thùng xe, cân điện tử loại mới chỉ cần một người giám sát, ghi nhận dữ liệu.
Bốn bộ cân tự động do Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ, đã được Cục Đường bộ Việt Nam thí điểm trong hơn một năm. Thời gian thí điểm, tỷ lệ xe tải vi phạm giảm từ 176 lượt xuống còn 1,5 lượt xe mỗi ngày. Mức độ vi phạm chủ yếu là vượt khối lượng cho phép 10-30%. Thanh tra giao thông đã xử phạt hơn 200 phương tiện quá tải trọng.
Bốn bộ cân thí điểm hoạt động từ ngày 15/8/2020 đã mang lại hiệu quả cao trong công tác kiểm soát xe quá tải trên Quốc lộ 5. Cụ thể, tỷ lệ bình quân số lượt xe tải vi phạm mức bị xử phạt trên số lượt xe đã cân giảm từ 6,9% xuống còn 0,12% (giảm 57,5 lần). Tỷ lệ số lượt xe tải vi phạm bình quân/ngày giảm từ 176 lượt xe/ngày xuống còn 1,5 lượt xe/ngày (giảm 117,3 lần). Mức độ vi phạm không cao, chủ yếu vi phạm vượt khối lượng toàn bộ cho phép (tổng tải trọng) ở mức trên 10 - 30%.
