Theo ông Thể, khái niệm “thu phí” mang tính chất nhà nước, còn bây giờ xem BOT là một sản phẩm của doanh nghiệp nên họ tự định giá. Mặt khác, phí liên quan tới HĐND, Quốc hội quyết định, còn giá do doanh nghiệp cung cấp, vì BOT là sản phẩm của doanh nghiệp nên cần điều chỉnh lại cho chính xác.
Khi chuyển qua “thu giá” thì sẽ giảm giá, để cân đối được phương án tài chính, còn nếu phí muốn thay đổi sẽ phải thông qua các bộ nên rất chậm. Việc chuyển đổi tên trạm “thu phí” thành trạm “thu giá” BOT không có gì khác mà chỉ là linh động hơn.
“Sản phẩm nào cũng phải đem lại hiệu quả kinh doanh. Dự án BOT họ bỏ vốn toàn bộ thì cũng cần có phương án hoàn vốn. Nhà nước cố gắng điều chỉnh thấp nhất để tạo điều kiện cho xã hội. Khi điều chỉnh, trạm thu giá nào có điều kiện đều giảm toàn bộ xuống mức thấp nhất để hỗ trợ chi phí người dân”, ông Thể nói.
Về nguyên tắc, theo ông Thể, sản phẩm đó của doanh nghiệp nhưng mình có điều tiết theo thị trường. Chính phủ, bộ, ngành họp và Quốc hội yêu cầu xem xét, tức là mình phải điều tiết để đảm bảo lợi ích nhà đầu tư và hài hoà lợi ích người dân.
“Không phải sản phẩm anh làm ra là tự ấn định giá mà phải ký hợp đồng với bộ để giám sát điều này. Chính vi thế mới có trường hợp một số trạm giảm từ 35 nghìn xuống 25 nghìn/lượt để hài hoà lợi ích các bên”, ông Thể cho hay.
Theo Bộ trưởng, việc chuyển thu phí sang thu giá BOT sẽ giúp điều chỉnh mức thu linh động hơn Theo người đứng đầu Bộ giao thông, khi doanh nghiệp muốn tăng giá phải đăng ký với bộ và bộ sẽ xem xét, khi nào cảm thấy hài hoà hết các lợi ích, bảo đảm chi phí xã hội thấp nhất thì mới được điều chỉnh, nếu không thì không được điều chỉnh.
“Bản chất nhà đầu tư kinh doanh phải có lợi nhuận theo quy định của nhà nước. Thu cao thì thời gian ngắn, thu thấp thì thời gian dài, tất cả đều theo quy định của nhà nước hết. Còn quản lý nhà nước thì điều tiết, làm sao bảo đảm hài hòa lợi ích của doanh nghiệp”, ông Thể cho hay.
Theo Bộ trưởng, trước đây mỗi lần điều chỉnh rất khó khăn vì điều chỉnh phí thuộc thẩm quyền của HĐND, mà HĐND thì không thể linh động được. Khi chuyển qua giá, sẽ điều chỉnh một cách nhanh chóng để đáp ứng được điều kiện của từng trạm thu giá ở từng vị trí, từng khu vực.
Khi thu giá tự động thì mỗi doanh nghiệp có một trung tâm công nghệ. Có trung tâm công nghệ thì người dân, các thành phần kinh tế, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước có thể giám sát được nguồn thu hàng ngày, hàng tháng, hàng năm, nguồn thu từ lúc đưa vào hoạt động cho đến khi kiểm ra.
Bên cạnh đó, Tổng cục đường bộ sẽ quản lý toàn bộ các trạm thu giá, giúp cho việc thu chi bảo đảm công khai, minh bạch, bảo đảm người dân có thể giám sát được thông qua các thiết bị điện tử.
