Dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, số F0 phát hiện trong cộng đồng tăng cao, nhiều nơi người dân khó tiếp cận được cơ sở y tế nên đã tự tìm mua những loại thuốc chữa COVID-19 được người quen mách bảo hoặc bán qua mạng.
TS. Phạm Quang Thái, Phó Trưởng khoa Kiểm soát Bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho hay: “Rất khó để phân biệt thuốc thật hay thuốc giả bởi trong thuốc có những thành phần là dẫn chất và tá dược, người dân mua thuốc đã được đóng viên, dập nhãn, nên khi mua hoàn toàn có thể bị lừa và thuốc giả”.
 |
Bệnh nhân COVID-19 nặng dùng thuốc kháng virus theo chỉ định của bác sĩ. Ảnh: Hà Minh |
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Trường Đại học Dược Hà Nội, thuốc kháng virus Molnupiravir có cơ chế gây đột biến, làm gián đoạn sao chép RNA dẫn đến ức chế sự nhân lên của virus. Thuốc này không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai vì nguy cơ gây dị tật bẩm sinh.
PGS.TS Hoàng Bùi Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện điều trị COVID-19 (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) khẳng định: “Thuốc nào cũng có những tác dụng phụ. Với COVID-19, dùng thuốc phải đúng thời điểm, dùng sớm quá có khi lại gây kích ứng khiến virus phát triển mạnh hơn hay dùng muộn thì lại kháng virus. Thậm chí dùng cùng một lúc quá nhiều loại thuốc cũng khiến các thuốc tương tác với nhau và có thể tử vong”.
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cảnh báo việc quảng cáo và rao bán các loại thuốc như: Molnupiravir, Favipiravir và Remdesivir đều trái phép. Bởi các thuốc này chưa được Bộ Y tế cấp giấy đăng ký lưu hành và mới chỉ được đưa vào sử dụng thí điểm có kiểm soát chặt chẽ của cơ quan chức năng.
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: “F0 nếu không có triệu chứng, triệu chứng nhẹ có thể không cần phải uống thuốc. Đặc biệt với thuốc kháng virus Molnupiravir, chưa được Bộ Y tế cấp phép, hiện đang sử dụng trong chương trình điều trị có kiểm soát nên các F0 chỉ được sử dụng khi đã khám sàng lọc, đánh giá và cam kết tham gia với sự giám sát chặt chẽ của nhân viên y tế”. Theo bác sĩ Cấp, thuốc kháng viêm, đặc biệt là thuốc kháng virus điều trị COVID-19 đều là những thuốc mới được nghiên cứu. Đến nay các đặc tính của thuốc cũng như các tác dụng và độc tính vẫn cần tiếp tục theo dõi, nghiên cứu tiếp. “Các trường hợp xác định mắc COVID-19 nên kết nối chặt chẽ với y tế địa phương để có sự hướng dẫn tốt nhất về mặt chuyên môn, thay vì nghe theo lời truyền miệng hay lời tư vấn của những người bán hàng không có chuyên môn”, bác sĩ Cấp khuyến cáo.
Cảnh báo hàng loạt tác dụng phụ nguy hiểm
Ngày 11/1, Bộ Y tế phát đi thông tin, Molnupiravir được sử dụng để điều trị COVID-19 mức độ nhẹ đến trung bình ở người trưởng thành dương tính với xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 và có ít nhất một yếu tố nguy cơ làm bệnh tiến triển nặng. Molnupiravir dùng trên bệnh nhân có thời gian khởi phát triệu chứng dưới 5 ngày, không được sử dụng quá 5 ngày liên tiếp; không được sử dụng để dự phòng sau hay trước phơi nhiễm để phòng COVID-19.
Đáng chú ý, Bộ Y tế cảnh báo Molnupiravir không được khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai. Phụ nữ có khả năng mang thai nên sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả trong thời gian điều trị và trong 4 ngày sau liều Molnupiravir cuối cùng. Dựa trên khả năng xảy ra các phản ứng có hại cho trẻ sơ sinh từ Molnupiravir, không khuyến cáo cho con bú trong thời gian điều trị và trong 4 ngày sau liều Molnupiravir cuối cùng.
Molnupiravir không được phép sử dụng cho bệnh nhân dưới 18 tuổi vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương và sụn. Đối với nam giới, Molnupiravir có thể ảnh hưởng đến tinh trùng, mặc dù rủi ro được coi là thấp. Vì vậy, nam giới hoạt động tình dục với phụ nữ có khả năng sinh đẻ nên sử dụng một phương pháp tránh thai tin cậy trong thời gian điều trị và ít nhất 3 tháng sau liều Molnupiravir cuối cùng.
“Để đảm bảo an toàn, hiệu quả, chỉ sử dụng thuốc Molnupiravir khi có đơn của bác sĩ theo đúng chỉ định, các giới hạn sử dụng và các cảnh báo, thận trọng của thuốc. Không tự ý mua, sử dụng thuốc Molnupiravir trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ trên thị trường. Trong quá trình sử dụng thuốc Molnupiravir, nếu gặp phải bất kì phản ứng có hại nào của thuốc, cần thông báo ngay cho bác sĩ hoặc dược sỹ để được tư vấn và xử trí kịp thời”, khuyến cáo của Bộ Y tế nêu rõ.
