Trung Quốc xả lũ trên sông Hồng, Việt Nam ứng phó ra sao?

Trước thông tin này, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai yêu cầu các địa phương phía Bắc (Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hà Nội) kích hoạt các biện pháp ứng phó.

Nước sông Hồng đoạn qua TP Lào Cai tiếp tục dâng cao Ảnh: Đức Phương

5 tỉnh thành chủ động ứng phó

Ngày 20/8, Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai cho biết, những ngày qua, các tỉnh phía Bắc có mưa to gây lũ ở sông Thao và ngập lụt ở tỉnh Yên Bái.

Mực nước trên sông Thao tại Yên Bái lúc 7 giờ ngày 20/8 là 32,5m, trên báo động 3 là 0,5 m. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, trong ngày 20-22/8 tiếp tục có mưa lớn với lượng mưa 100-120 mm. Đáng lưu ý, từ ngày 20/8, Trung Quốc đã có thông báo xả lũ hồ chứa Mã Đồ Sơn trên lưu vực sông Hồng. 

Để ứng phó với tình huống trên, Ban chỉ đạo Trung ương yêu cầu các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc và TP Hà Nội theo dõi chặt chẽ tình hình mưa lũ, thông báo hướng dẫn kịp thời cho chính quyền các cấp, người dân chủ động phòng tránh lũ quét, sạt lở đất.

Ban chỉ đạo lưu ý các địa phương sẵn sàng tổ chức di dời, sơ tán dân ở những khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn; kiểm tra, rà soát, sẵn sàng phương án đảm bảo an toàn các hồ chứa và hạ du, đặc biệt là các hồ chứa thủy điện nhỏ, hồ thủy lợi xung yếu.

Trước thông tin nhà máy thủy điện Mã Đổ Sơn (Trung Quốc) dự kiến xả lũ từ lúc 9h đến 17 h ngày 20/8, ông Trần Quang Hoài, Phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai cho biết, hồ này cách biên giới Việt Nam với Trung Quốc khoảng 95 km, có dung tích khoảng 551 triệu m³. Với quy mô hồ như vậy, mức độ ảnh hưởng đến Việt Nam là không lớn. Tháng 10/2017, Việt Nam từng xả lũ hồ Hoà Bình tới gần 1 tỷ m³.

“Cơ quan chức năng của Việt Nam đang theo dõi chặt chẽ về việc Trung Quốc xả lũ. Ban Chỉ đạo Trung ương đã có công điện để các địa phương chủ động phương án ứng phó”, ông Hoài nói.

Đo mực nước ở vùng giáp biên để dự báo cho hạ du

Theo TS. Lê Viết Sơn, Chủ nhiệm đề tài nghiên cứu “Đánh giá rủi ro lũ, ngập lụt và đề xuất các giải pháp phòng tránh, thích ứng cho các khu vực tập trung đông dân cư, đô thị vùng miền núi Bắc bộ”, cho rằng, nguồn nước xả tăng cường của nhà máy thủy điện Mã Đổ Sơn sẽ không tác động nhiều đến lũ trên sông Hồng.

Theo TS Sơn, nước đổ về từ hồ Mã Đổ Sơn chỉ ảnh hưởng đến mực nước sông Thao. Trong khi, sông Hồng chịu tác động của cả ba hệ thống sông: sông Đà, sông Thao và sông Gâm-Lô. Do vậy, nếu chỉ nước sông Thao dâng sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến lũ trên sông Hồng ở vùng đồng bằng.

Tuy nhiên, TS. Sơn lưu ý, một số khu vực sẽ bị ảnh hưởng do lũ trên sông Thao, nhất là thành phố Yên Bái và một số khu vực ở huyện Trấn Yên (tỉnh Yên Bái), một phần diện tích của tỉnh Phú Thọ, Lào Cai.

Trên cơ sở thu thập số liệu tình hình ngập lụt trong các năm vừa qua trên địa bàn thành phố Yên Bái và một số điểm đông dân cư, Viện Quy hoạch Thủy lợi đề xuất 26 kịch bản, trong đó 4 kịch bản lũ đạt các cấp báo động, lũ vượt lịch sử; 20 kịch bản mưa lớn trên các suối qua thành phố Yên Bái và kịch bản lũ trên sông Thao.

Trong khi đó, GS. Võ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thuỷ lợi (cũ) cho rằng, việc Trung Quốc không thông báo cụ thể về lưu lượng ở hồ Mã Đổ Sơn, cần cảnh giác, sàng nhân lực, vật tư ứng phó các sự cố, nhất là công tác hộ đê.

Theo GS. Hồng, sông Hồng trên lãnh thổ của Việt Nam không có hồ chứa cắt lũ và điều tiết nước. Để hãm tốc độ nước dâng trên sông Hồng, cần rà soát kỹ hệ thống thuỷ điện liên quan đến sông Lô và sông Đà, nhất là thủy văn điện nhỏ và vừa.

GS Hồng lưu ý, cơ quan khí tượng thủy văn Việt Nam cần theo dõi sát, tăng tần suất đo mực nước ở vùng giáp biên giới tại tỉnh Lào Cai để dự báo cho vùng hạ du, khi có lũ cần sẵn sàng các phương án ứng phó.