Có đến mức truy cứu hình sự?
Chiều 3/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế xã hội. Phát biểu tại đây, đại biểu Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) phản ánh về việc nhiều phụ huynh mong Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) biên soạn bộ sách giáo khoa đạt chuẩn.
“Sách giáo khoa được biên soạn như hiện nay dễ dẫn đến nhiều hệ lụy mà chúng ta không lường hết được”, đại biểu Cao Đình Thưởng nêu.
Trong khi đó, đại biểu Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định) cho hay, tháng 9/2020, ngành giáo dục bắt đầu triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, trong đó sử dụng sách giáo khoa mới cho đối tượng học sinh lớp một. Bước đầu thực hiện khó tránh khỏi sai sót, song việc thực hiện phát lộ nhiều bất cập thì cần phải nhìn nhận lại.
Trong năm học 2020, mỗi nhà trường được lựa chọn các cuốn sách giáo khoa lớp 1 nằm trong 5 bộ sách khác nhau của Nhà Xuất bản Giáo dục và Nhà Xuất bản Đại học Sư phạm. Mỗi bộ sách từ 9-10 cuốn, với giá thành từ 180.000-200.000 đồng/bộ. Dù giá mỗi bộ sách có cao hơn nhưng những năm trước nhưng vẫn trong phạm vi chấp nhận được.
Tuy nhiên, một số nơi đã xảy ra tình trạng bắt các em học sinh mua sách tham khảo. Cá biệt có những phụ huynh phải bỏ ra hàng triệu đồng để mua sách giáo khoa và sách tham khảo cho con.
Ngoài ra, theo đại biểu, sách giáo khoa ở một số bộ còn có sự thiếu trong sáng về ngôn ngữ, thiếu hệ thống logic, chưa khai thác được kho tàng văn hóa của Việt Nam, dẫn tới giáo viên vừa dạy vừa phải điều chỉnh.
Đại biểu Đặng Thị Phương Thảo (Nam Định) “Đây là một tình trạng thực tế, đang để lại dư luận không tốt. Điều đáng nói những tồn tại này chỉ đến khi chính thức đưa vào sử dụng mới bộc lộ, mà không được phát hiện sớm hơn trong quá trình biên soạn, thẩm định hay là trong quá trình”, đại biểu đoàn Nam Định cho hay.
Đại biểu đang công tác trong ngành giáo dục thấy rất tiếc về sự cố trên dù Bộ khẳng định phê duyệt sách là đúng quy định, hội đồng thẩm định quốc gia cho biết đã làm hết sức trách nhiệm, nhóm tác giả biên soạn sách cho biết nội dung đưa vào sách giáo khoa đã được chọn lọc phù hợp.
Thứ nhất, để không đánh đồng, quy kết tất cả các bộ sách giáo khoa lớp 1 có vấn đề, đại biểu đề nghị làm rõ có hay không tình trạng sai sót và nếu có thì sai ở đâu, thuộc cuốn nào, bộ sách nào và trách nhiệm xử lý, khắc phục hậu quả thuộc về ai?
Với các bộ sách giáo khoa lớp 1 đang lưu hành trên thị trường, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT tạm dừng thực hiện, khẩn trương rà soát toàn bộ sách giáo khoa này. Đối với từng môn học cần thành lập một hội đồng thẩm định cấp quốc gia (với tất cả các thành viên mới) thẩm định lại khách quan, minh bạch, từng bài học, từng nội dung. Và chỉ khi nào được xác định chính xác thì mới đưa sách giáo khoa vào sử dụng nhằm tạo sự yên tâm cho toàn xã hội.
Để thực hiện thẩm định lại sách, theo đại biểu, cần phải làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan từ biên soạn, thẩm định, đến phê duyệt để ban hành. Đặc biệt khi thu hồi để chỉnh sửa thì cần phải cung cấp sách thay thế và miễn phí cho học sinh, tránh để cho phụ huynh và học sinh thiệt hại kép.
Đặc biệt, đại biểu Đặng Thị Phương Thảo nhấn mạnh đến việc quy trách nhiệm trước cơ quan có thẩm quyền. “Tôi đề nghị cần xem xét từng khâu để làm rõ mức độ sai sót, vì pháp luật đã có đầy đủ quy định để có thể tiến hành xử lý hay kỷ luật các cá nhân khi có dấu hiệu sai phạm”, đại biểu Thảo nói.
Để tránh làm bức xúc trong nhân dân, theo đại biểu, cần có sự vào cuộc của cơ quan điều tra. Bên cạnh đó cũng cần đẩy nhanh tiến độ điều tra, đưa ra xét xử truy cứu trách nhiệm đối với các hành vi in ấn trái phép, làm giả sách giáo khoa, sách tham khảo để đảm bảo công bằng về quyền tác giả, quyền xuất bản của từng bộ sách.
Phát biểu tranh luận, đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) cho rằng, sách giáo khoa mới chỉ áp dụng được trong một thời gian ngắn, và những sai sót này chỉ ở dạng chưa phù hợp, hoàn toàn có thể chỉnh sửa được trong thời gian tới. Theo ông Phương, sự việc chưa nghiêm trọng đến mức phải truy tố, hình sự hóa như đại biểu nêu.
Đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình)Tiếp tục rà soát để hoàn thiện sách giáo khoa
Giải trình, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, thực hiện đổi mới căn bản toàn diện theo Nghị quyết 29 Ban chấp hành Trung ương, Nghị quyết 88 của Quốc hội về thực hiện một chương trình SGK, đợt đổi mới này là căn bản từ chương trình, mục tiêu, nội dung, phương pháp…
Thực hiện Nghị quyết 88 và xã hội hóa sách giáo khoa, Bộ GD&ĐT đã tổ chức thẩm định, phê duyệt 46 bộ sách giáo khoa, thuộc 5 bộ sách của 3 Nhà xuất bản. Trong đó, các bộ sách này đều được các nhà trường lựa chọn đưa vào sử dụng.
Theo Bộ trưởng, sách lớp 1 thuộc bộ Cánh Diều, thời gian qua được nhân dân góp ý nhiều. Qua kiểm tra và góp ý của nhân dân, Bộ đã yêu cầu Hội đồng thẩm định, tác giả, Nhà xuất bản lắng nghe, tiếp thu và hiện đang chỉnh sửa cho phù hợp với tâm lý lứa tuổi lớp 1.
Theo Thông tư 33 về sách giáo khoa cũng như kinh nghiệm trước đây và kinh nghiệm thế giới, ông Nhạ cho biết, sách giáo khoa được hiệu đính, chỉnh sửa thường xuyên phù hợp thực tiễn chứ không phải ban hành xong là xong.
“Chúng tôi tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, của nhân dân, cùng với giáo viên trực tiếp giảng dạy, tiếp tục rà soát để sách giáo khoa hoàn thiện hơn”, Bộ trưởng khẳng định.
Về việc ép học sinh mua sách, theo quy định của Bộ GD&ĐT, sách giáo khoa là tài liệu sử dụng chính thức và bắt buộc. Còn tài liệu, sách tham khảo không phải bắt buộc trong nhà trường. Sách tham khảo là do các Nhà xuất bản sản xuất và Giám đốc Nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm trước các cơ quan và quản lý ấn phẩm xuất bản này.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ Cũng theo Bộ trưởng, các Bộ GD&ĐT cùng nhiều bộ khác vừa ngồi lại với nhau để tăng cường quản lý sách lậu, sách không đảm bảo chất lượng để đảm bảo thị trường sách tham khảo tốt hơn.
“Chúng tôi cũng ban hành Thông tư 21, trong đó nói rõ không được ép học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào. Rất tiếc thời gian qua, một số nhà truường chưa thực hiện tốt quy định này. Bộ DG&ĐT đã thanh tra, chấn chỉnh việc này”, ông Nhạ nhấn mạnh.
Về việc giá sách giáo khoa lớp 1 mới cao hơn khoảng 2 lần sách cũ, theo Bộ trưởng Nhạ, lý do là sách giáo khoa biên soạn theo cách tiếp cận, chương trình phổ thông mới, tăng cường phẩm chất, năng lực, số trang dài hơn, chất liệu, màu tốt hơn nên khối lượng, giá thành cao hơn. Bộ GD&ĐT đã đề nghị giảm chi phí giá thành và Nhà xuất bản cũng đã giảm 2-3 lần; Bộ Tài chính cũng đã đồng ý phương án giảm giá, sau đó trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đưa sách giáo khoa vào vào mặt hàng nhà nước ổn giá, định giá.
