Những bí mật chưa từng tiết lộ
Tính ra, mối duyên tình sân khấu của chị với anh Hinh cũng dài tới những hai thập kỷ rồi đấy.
Thật ra, mối kết duyên trong nghệ thuật của tôi với anh Hinh có thể đã dài hơn nếu trong lần hẹn đầu cách đây 25 năm, tôi không bỏ bom anh ấy tới 4 tiếng. Chuyện này cũng vì bạn hỏi nên tôi mới nhớ, và tôi chắc rằng anh Hinh nghe được cũng “ngã ngửa” ấy chứ.
Đó là vào năm 1991 hay 1992 gì đó, cũng xa xôi lắm rồi. Khi ấy tôi mới 22 tuổi, vừa nhận giải thưởng ngôi sao sân khấu cải lương. Anh Hinh đến nhà tôi, ngồi rất lâu, nói chuyện trên giời dưới biển. Xong, rốt cuộc là anh mời tôi đi Quảng Ninh diễn hai đêm. Tôi đồng ý.
Nhưng do thời gian anh ấy mời trước lịch diễn khá xa nên sau đó, vì vướng lịch diễn tỉnh của cơ quan, tôi đành bỏ show của anh. Bấy giờ tôi là cán bộ Đảng viên của nhà hát, có lệnh là phải thực hiện. Lúc đó phương tiện thông tin nghèo nàn, điện thoại không, máy nhắn tin cũng không có, tôi chịu chết, không thể gọi điện để nói anh bố trí người khác. Mãi sau tôi mới biết, xe của cả đoàn chờ tôi từ 6h sáng tới 10h giờ trưa ở cổng trường Nghệ thuật Hà Nội rồi mới xuất phát. Anh Hinh hận tôi lắm, ghét tôi lắm, tụt cảm xúc hẳn, dù trước đó rất yêu mến tôi.
 |
Sau đó, phải tới 4 năm sau, năm 1995, anh Hinh mới lại mời tôi hợp tác làm đĩa VCD đầu tiên - Xuân Hinh chơi trống bỏi. Có thể khi đó anh ấy đã đủ thời gian để tha thứ cho tôi. Chuyện 25 năm, giờ mới kể. Nếu hôm đó tôi không lỡ hẹn, chắc tôi với anh Hinh đã kết duyên nghệ thuật với nhau từ lâu rồi. Giá như lúc ấy tôi có điện thoại di động thì đã chẳng lỗi hẹn bởi lòng tôi đâu muốn thế.
Lần đầu tiên diễn với anh Hinh, cảm xúc của chị khác so với lúc diễn chung cùng những người nghệ sĩ khác như thế nào?
Nó là một trường phái mới vì trước đó tôi chỉ hát cải lương thôi. Trong cải lương, tôi đã ghi được tên tuổi. Còn làm việc với anh Xuân Hinh là một lĩnh vực mới. Thứ mà mình không biết, thì phải nghe người khác để tìm hiểu. Bước ra thế giới mới, môi trường mới, cảm quan của mình phải khác đi. Anh Xuân Hinh giúp tôi phá cách khi tham gia diễn hài kịch, hát ca khúc quan họ. Tôi phải tìm hiểu rất kỹ để có cái chất riêng không hòa lẫn với người đi trước. Diễn kịch theo chèo, cải lương, kịch nói rất khác nhau. Tôi chọn phong cách, hướng đi hài kịch theo kiểu kịch nói kết hợp với các bài ca. Tất cả cho tôi rất nhiều kinh nghiệm, kỹ năng tiếp cận với khán giả...
Trong những vở đã diễn với Xuân Hinh, vở diễn nào khiến chị ưng ý nhất, có nhiều xúc cảm nhất, muốn diễn nhất?
Có ba vở, tôi xếp theo thứ tự:
1. Người ngựa ngựa người
2. Chuyện tình Lan và Điệp
3. Xuân Hinh đi hỏi vợ
Người ngựa - ngựa người có thể coi là tác phẩm kinh điển ghi dấu trong tâm trí khán giả với sự xuất hiện của cặp đôi Hinh-Hiền. Cơ duyên nào đã đưa anh chị đến với vở diễn này?
Do đạo diễn Lê Hùng gợi ý chúng tôi thôi. Anh Lê Hùng quá giỏi và khi anh nói “vở này rất hay, nó cũng chỉ có hai nhân vật, Hinh và Hiền rất dễ phối hợp. Làm với anh đi, anh sẽ làm cho nó mới, nó khác biệt”.
Anh Hùng anh ấy phá kịch bản ra khiến nó hay quá, hợp tình, hợp lý, chặt chẽ, nhân văn, cuộc sống và là danh ngôn để nói lại với đời sau thông qua ngôn ngữ hình ảnh, ngôn ngữ sân khấu. Cộng thêm hai nhân vật khớp với hai người như thể sinh ra dành cho Xuân Hinh – Thanh Thanh Hiền.
Diễn cặp với nhau suốt 20 năm, nhưng cứ thấy Xuân Hinh và Thanh Thanh Hiền cạnh nhau là khán giả lại thấy tò mò, hấp dẫn và cảm giác đó chưa bao giờ nhàm chán, chưa bao giờ lặp lại. Đâu là bí quyết để anh chị duy trì sức hấp dẫn lâu bền đến như vậy?
Ai bảo bạn là không có nhàm chán? Có chứ! Diễn chung lâu quá nên chuẩn bị thốt ra cái gì là đối phương biết trước rồi. Quá nhàm chán! Nhưng rồi cũng vượt qua vì mình nhìn thấy trước sự nhàm chán ấy. Trong nghệ thuật, đáng sợ nhất với người nghệ sĩ là không nhận ra mình nhàm chán rồi cứ thế đi vào lối mòn đó. Nên biết vậy, chúng tôi phải thường xuyên nhắc nhau đấy - “Câu này anh nói rồi ở vở kia rồi, lớp kịch này na ná cái này. Anh phải khác đi”. Khi đã lên sàn tập phải thẳng thắn. Anh Xuân Hinh cũng thế. “Anh nhớ trước đây Hiền đã đổ câu này rồi. Vậy Hiền đừng có đổ nữa” – Chúng tôi vẫn góp ý với nhau kiểu như vậy. Thế là chúng tôi phải làm mới đi. Không có chuyện làm việc bột phát, làm theo kiểu bản năng.
Nghệ thuật giống như người thợ máy, người thợ máy giỏi thì tất cả các khớp nối của anh phải đều trơn tru, hoạt động không cộc kệch. Chúng tôi cũng vậy! Cũng nhìn thấy những điều chưa hay lắm, nhìn thấy sự nhàm chán và sẽ ứng xử thẳng thắn trung thực với nhau. Trung thực giúp chúng tôi tồn tại lâu trong lòng khán giả. Trung thực + thẩm mỹ + trình độ sẽ làm nên một tác phẩm hay. Tính trung thực sẽ giúp người nghệ sĩ trường tồn.
Chị vẫn nói trong cuộc đời của một nghệ sĩ, việc tổ chức được một liveshow chất lượng là điều rất đáng mong mỏi. Vậy tại sao chị chưa tổ chức một liveshow nào lớn cho riêng mình?
Đúng ra, tôi đã định tổ chức liveshow từ dịp kỷ niệm một năm ngày cưới của mình, trước cả khi anh Hinh định làm liveshow của anh ấy. Và tất nhiên, nếu làm thì tôi nhất định sẽ mời anh Hinh tham gia. Điều này anh Xuân Hinh không biết đâu.
 |
Nhưng khi đó, tôi biết chuyện anh Hinh chuẩn bị làm liveshow trong năm 2016 nên tôi muốn anh ấy làm trước. Và kể từ khi anh Xuân Hinh chia sẻ về liveshow của anh ấy thì tôi cũng không còn nói thêm gì về liveshow của tôi nữa. Dù tôi đã lên kịch bản cụ thể, danh sách khách mời, thậm chí quay cả clip phục vụ cho liveshow cũng xong rồi. Nhưng không sao, vốn thì mình cứ để đó bao giờ dùng cũng được, không phí gì hết. Còn anh Hinh xứng đáng được dành những thứ tốt nhất. Tôi luôn suy nghĩ phải dành cho anh những gì tốt đẹp nhất.
Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật, nghệ sĩ không nhất thiết phải làm bằng được một liveshow. Nhưng nếu có điều kiện và sự chuẩn bị kỹ càng như anh Xuân Hinh thì rất nên làm. Tôi đã biết chủ trương, định hướng và phác họa kịch bản cho liveshow của anh Hinh. Tôi rất tâm đắc và hiểu rằng mình cần phải ủng hộ anh ấy hết lòng. Sự ủng hộ ấy thể hiện bằng hành động. Đó trước tiên là dừng liveshow cá nhân của mình lại, dành thời gian, không gian cho khán giả đến rạp xem liveshow của bạn mình. Cuộc sống nó hay ở chỗ anh đoán định trước được và anh biết mình phải dừng lại để nhường cho bạn mình, chứ không phải lúc nào anh cũng ở tuyến đầu mới bắn được phát đạn trúng đích đâu.
Thanh Thanh Hiền nghĩ như thế nào khi mà Xuân Hinh nói “Dù Thanh Thanh Hiền có chồng tôi vẫn yêu”?
Anh ấy nói bao giờ. Thật à? Thế thì tôi yêu anh ấy quá vì anh ấy là người dũng cảm. Người ta thường tránh việc đó vì nó nhạy cảm. Nếu anh Hinh nói điều đó thật thì anh Hinh rất dũng cảm mặc dù tôi biết anh Hinh yêu cái gì ở tôi và tôi chẳng có gì phải ngại ngùng, giấu giếm. Bởi tôi biết những thứ anh Hinh yêu mình không liên quan gì tới tình yêu đôi lứa, chồng vợ.
Nó không nằm trong phạm trù đạo đức, luyến ái. Tôi có chồng hay không có chồng thì tôi vẫn là người đàn bà nguyên vẹn trong mắt anh ấy. Một người đàn bà làm nghề hay, hát hay khiến anh ấy yêu. Vậy thì dù cho tôi có một ông chồng hay hai ông chồng, một đứa con hay 10 đứa con, anh vẫn phải yêu tôi thôi.
“Tôi biết cách làm Xuân Hinh tỏa sáng”
Là người gắn bó lâu năm với Xuân Hinh cả trên sân khấu lẫn ngoài đời, sắp tới lại sẽ tham gia cùng Xuân Hinh trong liveshow tổng kết 40 năm hoạt động nghệ thuật, chị có suy nghĩ gì?
Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của một nghệ sĩ, để tổ chức được liveshow không dễ. Đặc biệt lại là một liveshow chất lượng được dàn dựng, chọn lựa công phu, đầu tư kỹ càng, đánh dấu chặng đường hoạt động nghệ thuật.
Với tôi, anh Xuân Hinh là một nghệ sĩ lớn. Nó thể hiện trong cách anh ấy làm việc, cách đầu tư và chọn lựa các chương trình để tham gia. Chính vì vậy, khi anh ấy tổ chức một liveshow nghệ thuật, là anh ấy làm một show diễn lớn đúng nghĩa. Và tôi thực sự mong anh sẽ thành công.
Chị được nghe anh Xuân Hinh chia sẻ ý định làm liveshow này từ bao giờ?
Anh Xuân Hinh đã có ý tưởng làm liveshow từ khoảng 2 năm nay rồi. Anh ấy thường xuyên kể về việc sẽ làm thế này, thế kia trong liveshow của mình. Thậm chí, anh ấy còn muốn tự mình đứng ra làm nếu không tìm được một nhà tài trợ “tâm đầu ý hợp”. Anh ấy nói với tôi: “Cô diễn cho tôi nhé! Bao nhiêu tiền tôi giả cô. Người ta giả cô như thế nào tôi giả hơn thế nữa kia”.
Trong tiềm thức nhiều người, Xuân Hinh và Thanh Thanh Hiền đã sóng đôi rất lâu và cùng xuất hiện trong rất nhiều sản phẩm nghệ thuật từ những năm 1996. Anh Hinh cũng đóng cặp với rất nhiều nữ nghệ sĩ khác. Để đạt đến sự đồng điệu có phải là điều thật sự khó?
Anh Xuân Hinh là nghệ sĩ quá tài năng. Ông trời chọn đúng anh ấy để ban cái duyên. Cái này không thể khổ luyện mà thành được. Anh Xuân Hinh diễn với nhiều người từ trước, bây giờ và có thể cả sau này nhưng cho tới thời điểm hiện tại, người ta vẫn thấy là khi nhắc tới Xuân Hinh là nhắc tới Thanh Thanh Hiền. Bạn biết vì sao không?
Rất nhiều nghệ sĩ tài năng, có bề dày sân khấu từng diễn với anh Hinh như chị Thanh Ngoan, chị Hồng Vân, hay đẹp như Thanh Hằng (người mẫu mà)… Các chị giỏi như thế, diễn đa đa dạng thế, mỗi người lại có một thế mạnh riêng. Những vệ tinh xoay quanh anh ấy mỗi người có một thế mạnh, nhưng tôi có lẽ thuộc một dạng đặc biệt.
Thanh Thanh Hiền không phải cái gì cũng hay, nhưng được cái là chuyện gì cũng có thể làm được. Nếu anh Xuân Hinh hát một câu chèo thì Thanh Thanh Hiền cũng hiểu lề lối của nó ra làm sao và phải hát nối vào nó như thế nào để hay và để bài diễn của cả hai uyển chuyển, mềm mại chứ không bị gượng ép. Kể cả nhường cho bạn nổi lên và ghìm mình xuống. Anh Hinh diễn cạnh tôi luôn được tôn lên và tất cả cái hay của anh đều được đẩy lên đỉnh, tất cả những mặt tốt nhất đều phát sáng mạnh mẽ. Giống như một viên kim cương, nếu không có ánh sáng chiếu vào nó thì nó cũng không phát sáng. Thanh Thanh Hiền là người phát sáng cho “viên kim cương” Xuân Hinh. Cạnh nào của viên kim cương phát ra màu gì tôi sẽ đánh vào đó để nó càng tỏa sáng mạnh mẽ.
