Kịch bản ám ảnh
Mùi thuốc súng là dự án điện ảnh tiếp theo, có thể nói “để làm lại” sau Người trở về. “Tôi đọc Mùi thuốc súng gần thời điểm truyện ngắn Người ở bến sông Châu. Đọc xong muốn làm luôn, nhưng sau cân nhắc làm Người trở về trước để có bước đi đầu tiên, không muốn quá ngông cuồng”, đạo diễn kể.
Lấy ý tưởng từ truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Văn Thọ, đạo diễn tự viết kịch bản Mùi thuốc súng. Câu chuyện về người con ra trận, được báo tử, trước áp lực phải có người duy trì nòi giống và lo hương hỏa cho cả dòng họ, ông bố đi đến quyết định gây bi kịch cho cả gia đình. Khi đứa trẻ ra đời, ông bố treo cổ tự tử, người con trai sau nhiều năm trở về làng đối mặt bi kịch gia đình. Bi kịch tình yêu của những người lính trong Người trở về không thể nặng nề bằng sự giằng xé, bi kịch của cả một gia đình, thế hệ hậu chiến. “Nếu không thành công thì tôi quả có tội”, Đặng Thái Huyền nói.
Phim chiến tranh Việt Nam thường rơi vào lối mòn tuyên truyền một chiều. Sự ám ảnh trong Mùi thuốc súng hẳn tàn nhẫn nhưng cũng là điều mà các nhà làm phim không nên né tránh mãi. Tự lượng sức không thể thắng ở những đại cảnh hoành tráng, cháy nổ hay hành động, Đặng Thái Huyền chọn lối đi riêng-khai thác số phận thê thảm nhất đằng sau cuộc chiến, không ai khác là phụ nữ và trẻ em.
Nhà sản xuất muốn mời nhà quay phim người Đức nổi tiếng Mueller, nhưng đạo diễn từ chối với tâm nguyện được làm phim Trịnh Quang Tùng. Có lẽ đây cũng là cuộc chơi cuối cùng cặp đạo diễn-quay phim này, bởi Quang Tùng chuyển sang đạo diễn, từ giã nghiệp cầm máy. Tác giả những khung hình đẹp, ấn tượng trong Người trở về, Trịnh Quang Tùng bước cùng Đặng Thái Huyền trong dự án Mùi thuốc súng, với tư cách hai người cùng chí hướng trong dòng phim chiến tranh.
Sẽ ăn khách?
Lâu nay phim chiến tranh thường mặc nhiên gắn với dòng “cúng cụ”, do nhà nước đặt hàng và thường chỉ chiếu trong dịp lễ lạt. Những người viết huyền thoại của đạo diễn Bùi Tuấn Dũng cũng không ngoại lệ. Mùi thuốc súng có một bước chuyển táo bạo: Hãng phim tư nhân Saiga Films chấp nhận đầu tư cho Đặng Thái Huyền ngay cả khi chưa nhìn thấy mặt mũi kịch bản. Thay vì mời một đạo diễn tên tuổi để làm phim chiến tranh đầu tiên, hãng này bị đạo diễn Người trở về thuyết phục.
“Đề tài chiến tranh vẫn quá nhiều chất liệu, có thể làm phim ăn khách. Chẳng qua mọi người ngại lội vào thôi, vì điện ảnh Việt vẫn trong thời kỳ ăn xổi”, nữ đạo diễn nói. Truyện ngắn không ấn tượng ở câu chữ, nhưng câu chuyện khốc liệt và giàu chất điện ảnh dễ làm nên tác phẩm điện ảnh nhiều khác biệt với các phim đi trước. “Sau khi dự LHP, tôi cảm thấy bị tổn thương rất lớn. Cứ nói phim mình hay, nghệ thuật mà không được bán vé cũng giống như đồ cho không, không có giá trị. Xưa nay phim chiến tranh chịu thiệt thòi, tôi muốn làm phim bán vé sòng phẳng như các phim giải trí khác”, đạo diễn nói.
Diễn viên cũng là một trong những nước đi táo bạo của đạo diễn này. Người trở về gây bất ngờ về sự lột xác của Lã Thanh Huyền, đến Mùi thuốc súng sẽ là sự xuất hiện của Hoài Linh hoặc những người không ai ngờ tới. Với Hoài Linh chẳng hạn, đạo diễn thay đổi cái nhìn khi xem Hoài Linh đánh đàn kìm và khóc trong Ma dai.
Phần lớn phim ăn khách ở rạp hiện giờ vẫn về tay các phim hài, thậm chí nhảm nhí. Dù vẫn có phim nghiêm túc ăn khách, nhưng thực sự đếm trên đầu ngón tay. “Tôi tin phim chiến tranh vẫn có khán giả. Sau nhiều năm lăn lộn làm phim ở phía Nam, tôi thấy phim nặng quá mà không có chỗ nghỉ thì khán giả không tiếp nhận được. Ngay Người trở về, đoạn nào cần nặng vẫn nặng, còn đoạn nào cần thở phải thở”, đạo diễn nhấn mạnh.
Sẽ có phim hot như Hậu duệ mặt trời
Có một chi tiết cường điệu được nhắc đến trong Hậu duệ mặt trời là đại úy do Song Joong Ki đóng, điều trực thăng tới đón để tạm biệt bạn gái đi làm nhiệm vụ. Đạo diễn Đặng Thái Huyền kể, chi tiết ấy nóng đến mức sau cuộc giao ban ngành, nhiều chỉ huy nán lại bàn tán. Thực tế ngay đến cấp tướng không phải ai cũng được quyền điều trực thăng. “Chừng nào cấp úy có thể điều động trực thăng, mặc quân phục theo ý thích thì chúng tôi có thể làm những phim hot như Hậu duệ mặt trời”, Đặng Thái Huyền nói.
