Thông qua phân tích dữ liệu của Liên Hợp Quốc (UN), AP cho biết họ nhận thấy số lượng tàu bị bỏ rơi đã tăng gấp đôi trong 3 năm qua, ảnh hưởng đến hơn 3.000 người đi biển trên khoảng 230 tàu vào năm 2024 - vượt qua kỷ lục trước đó được thiết lập vào năm 2023.
Theo hướng dẫn quốc tế, người lao động được coi là bị bỏ rơi nếu chủ tàu không trả lương từ hai tháng trở lên, không cung cấp nhu yếu phẩm cơ bản hoặc ngừng liên lạc với thủy thủ đoàn. Những quốc gia có nhiều trường hợp tàu bị bỏ rơi nhiều nhất năm ngoái là Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập và Ả Rập Xê Út.
![]() |
Một boong tàu chở hàng Al-Maha bị chủ sở hữu bỏ rơi tại cảng biển Jeddah, Ả Rập Xê Út, vào tháng 1/2024. Ảnh: AP. |
AP phát hiện ra rằng chủ tàu thường ngừng trả lương cho công nhân khi chi phí tăng vọt hoặc doanh nghiệp cạn kiệt vốn. Trước đó, số lượng những con tàu bị bỏ rơi tăng đột biến do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, tiếp đó là ảnh hưởng của lạm phát và các chi phí vận tải khác tăng khiến nhiều chủ tàu "kiệt sức".
Chủ tàu thường để tàu neo đậu tại các cảng nơi thủy thủ không có giấy tờ nhập cư để đặt chân lên đất liền, hoặc tại các nơi neo đậu chỉ có thể đến bằng thuyền.
Nhiều tổ chức phi lợi nhuận cho rằng, đối với những trường hợp tàu bị bỏ rơi, các chính phủ và tổ chức như Helen Meldrum, thanh tra tàu thuộc Liên đoàn Công nhân Vận tải Quốc tế (tổ chức đấu tranh cho quyền của người lao động trên tàu) có thể báo cáo lên UN.
Meldrum gần đây cũng đã kêu gọi chính quyền giúp đỡ để có được thực phẩm, nhiên liệu và tiền lương trả chậm cho các thủy thủ trên ba tàu chở hàng, do một công ty có tên là Friends Shipping điều hành. Trước đó, các công nhân trên tàu Sister 12 - đang neo đậu ngoài khơi bờ biển Yemen, đã bị mắc kẹt trên tàu trong hơn một năm mà không nhận được tiền lương.
Abdul Razzaq Abdul Khaliq - một thủy thủ người Syria trên tàu Sister 12 - đã viết cho AP qua WhatsApp rằng con tàu đầy côn trùng. Những bức ảnh và video mà Khaliq chia sẻ cho thấy vòi nước phun ra thứ nước màu nâu đục, rỉ sét phủ kín sàn tàu và chỉ có một vài miếng nông sản thối rữa trong tủ đựng thức ăn. “Trên tàu không có thức ăn, không có nước, không có sự sống", người thủy thủ viết.
Cám cảnh hơn phải kể đến trường hợp của ông Abdul Nasser Saleh, ông đã sống và làm việc trên tàu chở hàng Al-Maha gần một thập kỷ mà không được trả lương. Sau đó, con tàu của ông bị bỏ rơi ở cảng biển Jeddah, Ả Rập Xê Út.
![]() |
Hình ảnh trong phòng ngủ của Abdul Nasser Saleh trên tàu chở hàng Al-Maha tại cảng biển Jeddah, Ả Rập Xê Út vào tháng 1/2024. Ảnh: AP. |
Meldrum cho biết Friends Shipping thuê những công nhân không biết đến danh tiếng của công ty, sau đó để họ trong điều kiện tồi tệ đến mức nhiều người sẵn sàng về nhà ngay khi có cơ hội - thậm chí không được trả lương. Một đội ngũ mới sẽ được tuyển dụng và điều tương tự sẽ xảy ra.
AP nhận định, bất chấp các hiệp ước toàn cầu về quyền lao động, hiện có rất ít cách để buộc chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm khi bỏ rơi thủy thủ tàu. Nguyên nhân là do các con tàu thường được đăng ký dưới tên pháp nhân của các công ty bình phong không tên tuổi, và treo cờ của các quốc gia không liên quan đến hoạt động của họ.
Theo hướng dẫn của UN, các cơ cấp giấy phép cho tàu biển mang cờ quốc tịch được kỳ vọng sẽ đóng vai trò là đơn vị cứu đầu tiên, để giúp những người đi biển hồi hương và đảm bảo họ được cung cấp thức ăn, cũng như chăm sóc y tế.
Một sửa đổi trong Công ước Lao động Hàng hải đã có từ một thập kỷ trước được hơn 90 quốc gia ký kết cũng yêu cầu các quốc gia phải bảo lãnh cho các tàu mà họ đăng ký, bằng cách yêu cầu bảo hiểm để trang trải tiền lương trong nhiều tháng nếu công việc kinh doanh không như mong đợi.