Trong khi người dân một số nước châu Phi như Djibouti, Kenya, Ethiopia, Somalia, Yemen lâu nay nhai lá khat như người Việt nhai trầu, nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, coi đây là loại ma túy độc hại, cấm tàng trữ, mua bán, sử dụng.
Khat (tên khoa học là Catha edulis) là một loại cây đặc hữu ở vùng Sừng châu Phi và Bán đảo Ảrập. Khat chứa cathinone - một chất kích thích giống ma túy tổng hợp amphetamine, nhưng có tác dụng nhanh hơn (khoảng 15 phút sau khi nhai, so với 30 phút nếu dùng amphetamine). Cathinone gây phấn khích, tỉnh táo, nói nhiều, chán ăn, thường được coi là một chất gây nghiện ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, theo Live Science.
Người sử dụng thường nhai lá tươi, lá khô, cuốn thành thuốc hút, pha trà uống hoặc rắc vào thức ăn. Ở Mỹ, một số học sinh, sinh viên nhai lá tươi trước khi làm bài thi hoặc tụ tập đông người, báo Los Angeles Times đưa tin.
Việc sử dụng lâu dài hoặc lạm dụng lá khat có liên quan đến “chứng mất ngủ, chứng biếng ăn, rối loạn tiêu hóa, trầm cảm, tổn hại gan và bệnh tim”, theo một kết quả nghiên cứu đăng trên tạp chí y tế Áo Wiener Klinische Wochenschrift. Ngoài ra, cathinone trong lá khat cũng dẫn tới một số trường hợp ảo giác, hoang tưởng, rối loạn tâm thần, có các hành vi bất thường, cực đoan, bạo lực, muốn tự tử…
Nhiều người Đông Phi, Trung Đông đến định cư ở châu Âu, Bắc Mỹ đem theo truyền thống nhai lá khat, gây ra xung đột giữa những người sử dụng với cơ quan thực thi luật pháp. “Một số người coi khat như là ma túy, nhưng những người khác thấy nó như cà phê thôi. Bạn phải hiểu tầm quan trọng của nó trong cộng đồng của chúng tôi”, Abdulaziz Kamus, Giám đốc Trung tâm Nguồn lực châu Phi ở Washington, Mỹ, nói với tạp chí Times.
Tuy nhiên, người phát ngôn Cục Phòng chống ma túy Mỹ, Garrison Courtney, khẳng định: “Đó chính là loại ma túy mà bọn trẻ sử dụng, ra đường rồi bắn người ở châu Phi, Iraq và Afghanistan. Nó là thứ cho bạn cảm giác mình là thiên hạ vô địch, độc cô cầu bại”. Một nghiên cứu năm 2007 cho thấy, hơn 36% chiến binh Somalia sử dụng lá khat trước khi giao tranh.
Ở Mỹ, Canada và hầu hết các nước châu Âu, khat được coi là chất cần kiểm soát đặc biệt, thậm chí được xếp cùng hạng với cocaine. Ở Tây Âu, nhiều người lo ngại lá khat được sử dụng để tài trợ cho khủng bố. Huffington Post UK đưa tin, tiền thu được từ mua bán lá khat được dùng để hỗ trợ nhóm khủng bố al-Shabaab ở Somalia.
