Trong khu Ngự Lãm Viên rộng hơn 1.000 m2 trên đường Hoàng Hữu Nam, phường Long Bình, quận 9, TP HCM, anh Nguyễn Thanh Tùng phục dựng lại một kiến trúc nghệ thuật cố đô Huế hoành tráng khiến nhiều du khách trầm trồ thích thú, không khỏi sững sờ vì có cảm giác kinh thành Huế cổ kính đang hiện ra trước mắt.
Toàn bộ công trình “Huế thu nhỏ” của anh có 151 kiến trúc. Nét cổ kính, thanh tịnh của vùng đất cố đô được tái hiện một cách sinh động với những công trình mang đậm bản sắc văn hóa, lịch sử như: Hoàng thành Huế, lăng các vua triều Nguyễn, chùa Thiên Mụ, cầu Trường Tiền trên sông Hương thơ mộng... Nổi bật nhất là hoàng thành Huế, một di tích lịch sử cổ kính của đất kinh kỳ hàng trăm năm được tái hiện tinh xảo y như thật. Bên ngoài kinh thành Huế, nằm ven con sông Hương thơ mộng là bến Vân Lâu và đình Thương Bạc, cầu Trường Tiền cùng cồn Giã Viên và cồn Hến ngự hai bên Hoàng thành.
Hoàng thành Huế bao quanh Tử cấm thành với cổng Ngọ Môn, điện Cần Chánh, điện Thái Hòa, cung Trường Sanh, phủ Nội Vụ, vườn Cơ Hạ, Duyệt Thị Đường, điện Phụng Tiên... được anh Tùng tái hiện đầy đủ kiến trúc, những đường nét chạm trổ tinh tế, những đường cong uốn lượn nhẹ nhàng thanh thoát.
Anh Tùng đã mày mò tìm hiểu, gặp gỡ các nhà nghiên cứu Huế, các chuyên gia về kiến trúc cố đô, các nghệ nhân xưa còn sót lại của Huế. Từ năm 2002, sau khi thiết kế xong, việc xây dựng cũng gặp không ít khó khăn. Ban đầu anh thử nghiệm làm những mô hình lăng tẩm, thành quách Huế bằng gỗ trát xi măng bên ngoài. Tuy nhiên, khi đưa vào sử dụng thử nghiệm do trời nắng gỗ bị giãn nở nên thành quả của anh và hàng chục công nhân đều trở thành công cốc.
Anh tâm nguyện, đầu tiên làm là cho ba mẹ mình, kế đến là cho con cháu trong gia đình gìn giữ gia phong, văn hóa cội nguồn nên dù gặp nhiều khó khăn, anh cũng không nản lòng... May mắn là anh gặp được một nghệ nhân giúp chế tạo khuôn silicon để làm công trình kiến trúc bằng bột đá Bửu Long, có thể chống chịu thời tiết khắc nghiệt.
Quần thể di tích cố đô Huế làm trong 7 năm mới xong, tốn nhiều công sức và tiền của. Sau hơn chục năm từ khi được xây dựng, các kiến trúc bằng đá được phủ riêu phong càng làm cho các công trình trở nên cổ kính hơn mà không bị hư hại.
Hoàng Thành được thiết kế đầy đủ với các cung điện của vua, cung hoàng hậu, các phi tần kết hợp với hồ, vườn, bờ tường, lối đi san sát nhau và rất chắc chắn. Những cây cảnh nhỏ được trồng ngay trong công trình càng làm cho các khối đá trở nên mềm mại và đẹp mắt hơn
"Có nhiều chi tiết chạm trổ quá tinh vi, nhiều đường nét phức tạp khiến các nghệ nhân lắc đầu vì ước chừng phải mất 10 năm mới chạm trổ xong chừng ấy kiến trúc", anh Tùng chia sẻ.
Các dãy súng thần công trong Hoàng thành được đúc đúng khuôn mẫu, dãy cột của mái che dù nhỏ nhưng cũng được điêu khắc tinh xảo với nhiều đường nét phức tạp.
Ngoài Hoàng thành Huế, phía xa xa trong Ngự Lãm viên, anh Tùng còn làm cả chùa Thiên Mụ, điện Hòn Chén cùng lăng tẩm của các vua Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức và Khải Định - 4 ông vua anh kính nể nhất. Các công trình này cũng được thiết kế và điêu khắc y như các công trình đang hiện hữu ở cố đô Huế. Trong ảnh, Lăng Khải Định được chạm khắc tinh tế và đẹp mắt.
"Một nghệ nhân bình thường khó có thể làm nổi công trình kiến trúc này mà phải là một người am hiểu tường tận về văn hóa và lịch sử Huế mới có thể đảm đương. Nhưng như thế cũng chưa đủ. Một người con xứ Huế phải có lòng yêu Huế đến da diết và muốn làm một điều gì đó cho Huế mới có thể làm được nó”, anh Tùng chia sẻ. Trong ảnh, Lăng vua Minh Mạng được thiết kế đậm chất xứ Huế.
Chùa Thiên Mụ - một danh lam thắng cảnh nổi tiếng bên dòng sông Hương được xây dựng từ triều Nguyễn luôn được đông đảo khách du lịch ghé thăm khi đến Huế. Công trình được thiết kế đầy đủ chùa, tháp, phía dưới cổng chùa là dòng sông Hương.
Tuy được tái tạo lại với bàn tay con người với kích thước thu nhỏ, nhưng hệ thống kinh thành Huế xưa vẫn giữ được nét kiến trúc mẫu mực cổ kính. Khó ai có thể ngờ rằng, một người làm trong lĩnh vực viễn thông như anh Tùng lại am hiểu về văn hóa, lịch sử và kiến trúc xứ Huế như một nhà nghiên cứu Huế thực thụ.
Điều thôi thúc anh làm công trình “Huế thu nhỏ” này một phần vì gia đình. Ba mẹ anh thường kể về xứ Huế với niềm say sưa quyện lẫn nỗi nhớ quê hương da diết khiến anh không khỏi chạnh lòng. "Ba mạ ngày càng già yếu, không thể mỗi lần nhớ Huế là đi về thăm quê được nên tôi quyết chí phải làm sao để mỗi sớm mai thức dậy là ba mạ thấy Huế trước mắt mình rồi", anh Tùng tâm sự.
Bên cạnh đó anh muốn làm điều gì đó cho quê hương, anh muốn Huế thu nhỏ còn được xem là giáo cụ học tập trực quan đầy sinh động cho nhiều học sinh, sinh viên. Khi công trình hoàn thành, bà con họ hàng kéo đến tham quan ngày càng đông, ba mẹ anh rất vui mừng. Từ năm 2007 đến nay, Ngự Lãm Viên đã đón hàng trăm ngàn khách từ nhiều nơi đến tham quan, đa phần là học sinh và sinh viên. Với anh, đón thêm một người khách là anh đón thêm một niềm vui, bởi ước nguyện của anh đã được thêm một người hiểu và chia sẻ.
Rồi tiếng lành đồn xa, các trường học bắt đầu gửi học sinh đến học ngoại khóa để tìm hiểu về văn hóa, lịch sử Huế. Anh Tùng tâm niệm, anh làm công trình Ngự Lãm Viên không phải để kinh doanh du lịch nên tất cả mọi người đến đây tham quan đều được miễn phí. Không những vậy, ngoài thời gian đi làm, khách và các đoàn đến tham quan còn được anh Tùng giảng về lịch sử, văn hóa, kiến trúc Huế.