Siết quy định với xe khách, chặn việc đăng ký bến 'cho có'

Số liệu từ Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho thấy, tính tới hết năm 2022, cả nước có gần 1 triệu xe ô tô đăng ký kinh doanh vận tải, trong đó có hơn 318.400 xe khách, hơn 1.000 xe trung chuyển. Dù hệ thống giám sát hành trình phát hiện hàng chục triệu lượt xe vi phạm tốc độ, nhưng xử phạt hành chính chỉ 22 triệu đồng trong năm ngoái.

Cục Đường bộ - Bộ GTVT thừa nhận, gần đây tình trạng xe khách tuyến cố định trên cả nước bỏ bến xe ra ngoài “chạy dù”, lập “bến cóc”, văn phòng đại diện để đón/trả khách gia tăng, đặc biệt tại TP.HCM, Hà Nội. Xe hợp đồng hoạt động trá hình chạy khách tuyến cố định, xe limousine cạnh tranh khốc liệt, làm nhiều xe khách tuyến cố định mất khách. Các địa phương còn phát sinh và nở rộ loại xe cá nhân chở khách dưới dạng “xe ghép”, không đăng ký kinh doanh vận tải…

Bộ GTVT đang sửa quy định để có chế tài mạnh hơn nhằm xử lý "xe dù, bến cóc". Ảnh xe bắt khách dọc tuyến đường Hồ Tùng Mậu, Hà Nội (Ảnh: Phùng Linh).

Tình trạng trên, theo Bộ GTVT, có một phần do Nghị định 10/2020/NĐ-CP về điều kiện kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô còn bất cập, vướng mắc. Cụ thể, như quy định về chế tài xử phạt vi phạm bằng thu hồi phù hiệu xe kinh doanh chưa cụ thể, dẫn tới có đơn vị vừa nộp lại phù hiệu đã lập tức xin cấp mới, hoặc không nộp phù hiệu cũng không có chế tài xử lý.

Bên cạnh đó, thiếu chế tài cụ thể để thu hồi đăng ký tuyến của xe khách, dẫn tới nhiều xe đăng ký tuyến, đăng ký bến, nhưng thực tế không vào bến xe, mà ra ngoài chạy dù, lập bến cóc. Trong khi đó, hệ thống phần mềm giám sát hành trình của Bộ GTVT lạc hậu, không được cập nhật, dẫn tới khó khai thác dữ liệu để xử lý xe vi phạm…

Bộ GTVT đề xuất sửa đổi một số điều Nghị định 10/2020, hiện dự thảo đang được lấy ý kiến góp ý của người dân. Trong dự thảo, Bộ GTVT đề xuất giao Sở GTVT các địa phương ở 2 đầu tuyến đi và đến thống nhất xây dựng, điều chỉnh, bổ sung danh mục mạng lưới tuyến cố định liên tỉnh; Sở GTVT được tự thực hiện cập nhật danh mục mạng lưới tuyến trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến của Bộ GTVT; siết lại quy định về xe hợp đồng để hạn chế loại xe này chạy trá hình chở khách tuyến cố định.

Đặc biệt, trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 10, Bộ GTVT đưa vào quy định rõ hơn về hình thức xử lý thu hồi phù hiệu, như thời hạn 15 ngày từ ngày thông báo đơn vị vận tải phải nộp lại phù hiệu; thời hạn thu hồi phù hiệu xe kinh doanh là 30 ngày hoặc 60 ngày, sau đó đơn vị phải làm thủ tục cấp lại. Trường hợp đơn vị vận tải không nộp lại phù hiệu bị thu hồi, sẽ không giải quyết cấp mới, cấp lại phù hiệu khi hết hiệu lực cho tới khi chấp hành quy định trên. Xe khách tuyến cố định nếu khai thác dưới 70% số chuyến đã đăng ký trong tháng sẽ bị đình chỉ khai thác tuyến.

Liên quan tới dự thảo quy định mới cho phép Sở GTVT các địa phương công bố tuyến vận tải khách cố định liên tỉnh mới, hoặc điều chỉnh tuyến đang có, một số ý kiến góp ý cho rằng, việc trao quyền này có thể dẫn tới “vỡ quy hoạch” luồng tuyến, phát sinh các tuyến xe khách chạy “xuyên tâm” qua đô thị…

Giải đáp lo ngại trên, lãnh đạo Cục Đường bộ cho hay, quy định này chỉ thay đổi phương thức thực hiện, thay vì địa phương báo cáo Bộ GTVT để bổ sung luồng tuyến lên phần mềm quản lý tuyến của bộ, dự kiến thời gian tới địa phương được thực hiện trực tiếp. “Với quy định này, việc xây dựng, điều chỉnh, bổ sung tuyến vận tải khách cố định liên tỉnh vẫn dựa trên quy hoạch luồng tuyến của Bộ GTVT, cụ thể là theo Quyết định 927/QĐ-BGTVT ngày 15/7/2022 của Bộ”, lãnh đạo Cục Đường bộ khẳng định.

Cục Đường bộ cho biết, tháng 8 vừa qua, Bộ GTVT đã phê duyệt Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong lĩnh vực đường bộ giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến 2030”. Đề án nhằm đầu tư nâng cấp, hoàn thiện hệ thống công nghệ phục vụ quản lý nhà nước về vận tải đường bộ, đặc biệt các phần mềm quản lý.