Chứng khoán liên tục tăng điểm, mở mắt ra nhà đầu tư đã có lãi vài phần trăm; chỉ một khoản tiền trăm triệu, một tuần nhà đầu tư không hiểu biểt gì lơ ngơ đã lãi chục triệu đồng. Thế là già, trẻ, trai, gái không cưỡng được hấp lực trỗi dậy từ thị trường, đua nhau mở tài khoản xuống tiền vào chứng trường với ham muốn tột bậc khoản đầu tư sẽ nhanh chóng sinh sôi nảy nở. Đó người ta gọi là “lòng tham”.
Chứng khoán đỏ sàn 2-3 phiên liên tiếp thị trường lao dốc không phanh, chỉ một phiên ngày 19/1 đã cuốn phăng thành quả của cả thị trường tích luỹ trong 2 chục ngày đầu năm 2021 thực tế này khiến các nhà đầu tư khiếp sợ, ồ ạt đặt lệnh bán đến mức “giẫm” lên nhau khiến thị trường nghẽn đơ giao dịch. Đó người ta gọi là “nỗi sợ”!
Bản tính của con người, từ “nhân chi sơ” (khi còn nhỏ) sinh ra người ta không biết đến hai đặc điểm này mà nó chỉ tiềm ấn, tích luỹ theo thời gian, trải nghiệm và được “kích thích” phát tác khi có chất xúc tác tác động vào.
Thị trường chứng khoán là kênh đầu tư, nhưng nó “ma mị”, hấp dẫn, bởi bất cứ ai cũng có thể trở thành nhà đầu tư với số vốn từ vài chục đến hàng trăm tỷ đồng. Nó cũng sinh lời hơn “gà đẻ trứng vàng” thậm chí tỷ suất lợi nhuận gấp từ vài lần đến cả chục lần so với gửi tiết kiệm. Và đó cũng là lí do, chỉ trong một thời gian rắt ngắn chưa đến nửa năm vừa qua, thị trường đã kéo được cả triệu nhà đầu tư mới hào hứng bước vào.
Hẳn người ta không còn lạ khi nghe chuyện có anh chàng mua được nhà, được xe, có tỷ phú giàu thêm hàng chục ngàn tỷ đồng tổng tài sản chỉ sau một mùa “chứng nổi”. Tuy nhiên, cũng có thể sau một đợt rớt giá dài, nhà xe hay hàng ngàn tỷ đồng trên thị trường thông qua cổ phiếu cũng “bốc hơi” trong phút chốc.
Chứng khoán là một sản phẩm đầu tư tài chính bậc cao, một sân chơi không dành cho những tay mơ không biết gì chỉ đầu tư theo bản năng, phong trào. Xét đến cùng, "hành trang" để nhà đầu tư cầm theo bước vào thị trường không chỉ là tài chính , thông tin, còn phải có kiến thức, giàu kinh nghiệm và bản lĩnh. Tuần trước, CEO một doanh nghiệp lớn kể cho tôi về một anh "chơi chứng" đã hơn 10 năm nay, nhưng để tồn tại và kiếm được tiền trên thị trường này, anh giữ vững một số nguyên tắc.
Đó là không bao giờ để lợi nhuận một mã nào vượt quá 20% mà không bán; hay để một mã giảm đến tối đa 10% mà không cắt lỗ. Một nhà đầu tư khác hiện đang dắt "lưng vốn" vài tỷ trong tài khoản thì chốt lại nguyên tắc của anh là chơi theo danh mục bluechip, các mã trong rổ VN30 (các cổ phiếu tốt, giá trị vốn hoá lớn). Hỏi hai nhà đầu tư này đều thừa nhận đều có lãi đều đặn ngay cả khi thị trường thăng hoa hay xuống đáy .
“Khi tất cả đều nổi lên lòng tham, thì đó là lúc chúng ta nên biết sợ”, tôi đã đọc ở đâu đó một câu nói như vậy, còn trong chứng trường, người ta vẫn hay dạy nhau: “Kiềm chế nỗi sợ hãi và lòng tham là chìa khoá để kiếm tiền”. Xét đến cùng, về bản chất cả hai mệnh đề dẫn đến hệ quả tương tự. Không dễ khuyên ai rời bỏ một cuộc chơi hấp dẫn nhưng ai cũng say kiếm tiền, thử hỏi ai sẽ là người mất?
Cá lớn sẽ nuốt cả bé, kẻ đến trước “móc túi” người đến sau. Và dù trong hoàn cảnh nào thì lòng tham và nỗi sợ cũng có đất để phô diễn nếu con người không biết kiểm soát.
