Quốc hội thông qua Luật Điện ảnh: Kết hợp cả tiền kiểm và hậu kiểm khi phổ biến phim trên mạng

Vấn đề còn hai loại ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) được Chính phủ trình là về phổ biến phim trên không gian mạng (Điều 21). Về loại ý kiến thứ 1, đa số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và các cơ quan, tổ chức đề nghị kết hợp biện pháp "tiền kiểm" với "hậu kiểm".

Theo đó, các biện pháp "tiền kiểm" gồm: Quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về đối tượng được phép phổ biến phim trên không gian mạng; quy định về tiêu chí phân loại phim, kiểm soát việc thực hiện tự phân loại phim, yêu cầu cơ sở điện ảnh phổ biến phim trên không gian mạng phải thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về danh sách phim, mức phân loại phim trước khi phổ biến.

Đại biểu ấn nút biểu quyết thông qua dự án luật. Ảnh: Như Ý

Với biện pháp "hậu kiểm" gồm các quy định về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan, việc ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo, các giải pháp kỹ thuật để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và gỡ bỏ phim vi phạm, xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Báo cáo giải trình, tiếp thu, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh, phương thức kiểm soát này có ưu điểm là bảo đảm cơ chế kiểm soát linh hoạt việc phổ biến phim trên không gian mạng; vừa đề cao tính chủ động và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt là các cơ sở điện ảnh phổ biến phim trên không gian mạng, vừa gắn trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học công nghệ vào kiểm soát, ngăn chặn phim vi phạm…

Trong khi đó, loại ý kiến thứ 2 đề nghị thực hiện biện pháp "tiền kiểm" đối với phim phổ biến trên không gian mạng, theo đó, tất cả phim trước khi phổ biến trên không gian mạng phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Ưu điểm của phương án này là kiểm soát chặt chẽ từ đầu toàn bộ nội dung phim trước khi phổ biến, giảm thiểu các bộ phim có nội dung không phù hợp trên không gian mạng.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) và Chính phủ cho rằng loại ý kiến thứ 1 (tiền kiểm kết hợp với hậu kiểm) là phù hợp. Căn cứ đề xuất của Chính phủ, UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung, chỉnh lý và quy định các biện pháp quản lý bảo đảm tính khả thi, phù hợp với tình hình, điều kiện Việt Nam hiện nay và xu thế chung của thế giới, bảo đảm việc kiểm soát chặt chẽ nội dung phim, xử lý kịp thời, nghiêm minh các vi phạm như dự thảo luật.

Về cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài (Điều 13) cũng có hai loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ 1 yêu cầu cung cấp kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam bằng tiếng Việt vì cho rằng: Trong thực tiễn, nhiều bộ phim nước ngoài chỉ thực hiện một số cảnh quay tại Việt Nam.

Loại ý kiến thứ 2 yêu cầu cung cấp kịch bản phim bằng tiếng Việt (đầy đủ) vì cho rằng: Kịch bản tóm tắt phim chưa thể hiện toàn bộ nội dung phim. Cung cấp kịch bản đầy đủ tạo điều kiện cho cơ quan quản lý nhà nước đánh giá tổng thể nội dung kịch bản phim, thẩm định, quản lý nội dung phim, bảo đảm các yêu cầu về chính trị, quốc phòng, an ninh. Phương án này được Chính phủ lựa chọn.

Ngày 13/6, UBTVQH đã gửi phiếu xin ý kiến ĐBQH đối với 2 phương án nêu trên. Kết quả cho thấy, đa số ĐBQH lựa chọn phương án 1, yêu cầu cung cấp kịch bản tóm tắt phim và kịch bản chi tiết nội dung quay phim sử dụng bối cảnh tại Việt Nam bằng tiếng Việt.