Nếu được quốc hội các nước thành viên thông qua, TPP sẽ cắt giảm hàng rào thương mại và đặt ra những tiêu chuẩn chung từ Việt Nam đến Canada. Thuế quan đối với gần 18.000 loại hàng hóa sẽ được cắt giảm hoặc bãi bỏ. Đây cũng được coi là chiến thắng mang tính di sản của Tổng thống Mỹ Barack Obama với mong muốn tăng cường ảnh hưởng của Mỹ ở Đông Á trước sự trỗi dậy của Trung Quốc – nước không nằm trong TPP. Tuy nhiên, phản ứng ban đầu của các thành viên Quốc hội thuộc cả hai đảng Mỹ là thận trọng hoặc hoài nghi.
Reuters dẫn lời Thượng nghị sĩ bang Vermont Bernie Sanders, một ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, cảnh báo TPP sẽ lấy đi việc làm và làm tổn hại người tiêu dùng.
“Tại Thượng viện, tôi sẽ làm mọi thứ có thể để loại bỏ TPP”, ông Sanders viết trên Twitter. Nhiều thành viên trong đảng Dân chủ của ông Obama và các nhóm lao động sợ rằng TPP sẽ làm giảm việc làm và làm yếu luật môi trường, trong khi một số đảng viên Cộng hòa phản đối những điều khoản cấm các công ty thuốc lá kiện chính phủ áp dụng biện pháp chống hút thuốc. “Tôi sợ rằng thỏa thuận này sẽ thất bại trong việc đạt được các mục tiêu”, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Orrin Hatch, chủ tịch Ủy ban tài chính Thượng viện, nói.
Nghị sĩ này lâu nay thúc giục chính phủ phải cứng rắn vấn đề bảo hộ sở hữu trí tuệ, đặc biệt với thuốc chữa bệnh. Các nhà làm luật Mỹ chỉ có thể bỏ phiếu để thông qua hoặc bác bỏ chứ không thể thay đổi.
Các bộ trưởng tham gia đàm phán nói rằng TPP sẽ bao gồm một diễn đàn để các bộ trưởng tài chính thảo luận những nguyên tắc về chính sách tiền tệ, trong bối cảnh giới phê bình và các nhà sản xuất Mỹ lo ngại Nhật Bản hạ giá đồng yen để giúp những nhà xuất khẩu ô-tô và các công ty khác hưởng lợi. Tuy nhiên, Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Debbie Dingell từ bang Michigan, trung tâm của ngành công nghiệp ô-tô Mỹ, nói rằng vấn đề tiền tệ chưa được giải quyết hết.
Mỹ, Mexico, Canada và Japan đồng ý các nguyên tắc thương mại về tỷ lệ linh kiện xe phải được lấy trong khu vực TPP để đủ điều kiện hưởng quy chế miễn thuế. TPP giúp các nhà sản xuất ô-tô Nhật được tự do mua linh kiện từ châu Á để sản xuất ô-tô bán sang Mỹ, nhưng Mỹ đánh thuế xe hơi và xe tải Nhật trong 25-30 năm.
Thỏa thuận giữa Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam cũng đặt các tiêu chuẩn tối thiểu cho những vấn đề từ quyền của người lao động đến bảo vệ môi trường. Các bộ trưởng thương mại TPP nói rằng trong tương lai hiệp định này sẽ mở cửa cho các nước khác, có thể bao gồm cả Trung Quốc, cho dù Tổng thống Obama thúc đẩy hiệp định này như một cách để ngăn Trung Quốc đặt ra quy tắc cho kinh tế toàn cầu.
“Có một cơ hội thực sự để Trung Quốc trở thành một phần của hiệp định”, Reuters dẫn lời Bộ trưởng Thương mại Malaysia Mustapa Mohamed.
Phản ứng của Trung Quốc hôm qua trước việc hoàn tất đàm phán TPP được cho là thận trọng, nói rằng nước này “cởi mở với bất kỳ cơ chế nào” tuân thủ theo các quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới, nhưng không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy sẽ tham gia hiệp định này.
“Trung Quốc hy vọng hiệp định TPP và các thỏa thuận tự do thương mại khác ở khu vực có thể hỗ trợ lẫn nhau và đóng góp cho tăng trưởng kinh tế, thương mại và đầu tư ở châu Á– Thái Bình Dương”, hãng thông tấn Xinhua dẫn quan điểm của Bộ Thương mại Trung Quốc.
Thủ tướng Nhật Shinzo Abe hôm qua nói rằng TPP biểu thị “thế kỷ châu Á-Thái Bình Dương mới”, nhưng cho rằng hiệp định này sẽ mang ý nghĩa chiến lược nếu Trung Quốc tham gia trong tương lai.
