Theo sắc lệnh của Tổng thống Petro Poroshenko, 2 lữ đoàn Vệ binh Quốc gia Ukraine đã được điều tới Dnepropetrovsk để "bảo vệ trật tự công cộng".

Mối quan hệ giữa Tổng thống Poroshenko và Thống đốc Dnepropetrovsk - nhà tài phiệt Igor Kolomoiskiy đã xấu đi sau khi Hội đồng giám sát công ty quốc doanh UkrTransNafta cách chức Chủ tịch Hội đồng quản trị của Alexander Lazorko, một nhân vật thân cận với Kolomoiskiy.

Ngày 24/3, Tổng thống Poroshenko đã cách chức Thống đốc vùng Dnepropetrovsk của tỉ phú Igor Kolomoisky. “Chúng tôi phải bảo đảm hòa bình và ổn định. Khu vực Dnepropetrovsk vẫn phải là pháo đài của Ukraine ở miền Đông, bảo vệ hòa bình và sự yên lành của công dân” - Tổng thống Poroshenko tuyên bố.

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko (trái) và nhà tài phiệt Igor Kolomoisky.

Hiện nay, nhà tài phiệt Igor Kolomoisky đang sở hữu lực lượng quân đội riêng với ít nhất 4 tiểu đoàn tiễu phạt khét tiếng tàn ác là tiểu đoàn Donbass, tiểu đoàn Azov và tiểu đoàn Dnepr-1 và Dnepr-2 với tổng số 3000 quân chính thức và khoảng trên 2000 quân dự bị nằm dưới sự chỉ huy của đồng minh thân cận mà ông gọi là "người quản lý xung đột" Gennady Korban.

Ông Igor Kolomoisky nguyên là đồng minh của lãnh đạo phe đối lập - cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko và cũng là một trong những nhà tài trợ chính cho phe đối lập trong chiến dịch biểu tình lật đổ cựu Tổng thống Yanukovich hồi tháng 2/2014. Sau đó, ông được chính phủ tạm quyền Kiev bổ nhiệm làm thống đốc Dnepropetrovsk.

Do có những phát ngôn và hành động chống xu thế Liên bang hóa nên bị các tỉnh đông nam Ukraine tẩy chay. Ít ai được biết, tỷ phú này cũng chính là người đã đề xuất lên Tổng thống Ukraine xây hàng rào kim loại dài gần hai ngàn cây số trên biên giới với Nga vào tháng 6/2014, tạo tiền đề cho ông Thủ tướng Arseny Yatsenyuk vạch ra kế hoạch điên rồ, xây dựng “Vạn lý trường thành” trên biên giới Nga-Ukraine.

Các tay súng của Tiểu đoàn Azov.

Tuy được khoác áo “đội quân tình nguyện” nhưng nhiều nguồn tin cho thấy, binh lính của các tiểu đoàn này là lính đánh thuê đúng nghĩa với mức lương lên tới hàng ngàn USD. Chính tỷ phú Igor Kolomoisky cũng đã từng thừa nhận, số tiền mỗi tháng ông ta chi cho hoạt động của các tiểu đoàn này khoảng 10 triệu USD/tháng.

Tiểu đoàn Azov hiện đặt đại bản doanh tại khu nhà nghỉ cũ của cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych trong làng Uzuf trên bờ biển Azov, gần khu vực Moriupol, thuộc tỉnh Donetsk (trước ở Berdyansk - tỉnh Zaporozhiye). Chỉ huy tiểu đoàn hiện nay là ông Andriy Bieleski, người vừa được vinh thăng quân hàm trung tá.

Tuy nhiên, về bản chất binh lính tiểu đoàn này không phải là quân nhân đúng nghĩa bởi nó không trực thuộc quân đội mà chỉ tham gia hoạt động phối thuộc với Quân đoàn 8 Ukraine.

Hồi giữa năm 2014, Tiểu đoàn này đã nhận kết cục thảm hại trong chiến dịch “lập lại trật tự” ở khu vực Mariupol, tỉnh Donetssk khi bị lực lượng ly khai tấn công và tiêu diệt chỉ còn vẻn vẹn vài chục tay súng, rút chạy vào trong nội thành. Nếu không có lệnh ngừng bắn chắc tiểu đoàn này sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn.

Tiểu đoàn thứ 2 do tỷ phú này chống lưng là tiểu đoàn Donbass, chính là các thành viên cũ của tổ chức dân tộc cực đoan “Khu vực cánh hữu” (Pravyi Sector), do đích danh thủ lĩnh của nhóm này là Dmitry Yaros thành lập. Hiện tiểu đoàn trưởng của nó là Semen Sementchenko.

“Khu vực cánh hữu” là Tổ chức dân tộc cực đoan phải chịu trách nhiệm “vụ diệt chủng” ở “Tòa nhà Công đoàn” ở tỉnh tây nam Ukraine là Odessa và vụ bắn chết hơn 10 dân thường ở ngoại ô thành phố Slavyansk thuộc tỉnh Donetsk ở đông nam Ukraine cùng trong ngày 2/5/2014.

Phù hiệu của Tiểu đoàn Donbass

Vụ thứ nhất, các thành viên của tổ chức này đã dồn đuổi người biểu tình lên tầng 2 của tòa nhà, sau đó vây chặt, bắn súng, ném “cocktail Molotov” (hay còn gọi là bom Molotov, tức 1 loại bom xăng) vào tầng 1 thiêu cháy 46 người và làm cho hàng trăm người bị thương (số người chết tăng lên trong những ngày sau đó).

Cũng trong ngày 2/5/2014, chính Pravyi Sector đã gây ra vụ thảm sát thứ 2 khi nổ súng vào “hàng rào sống” ngăn cản quân chính phủ, do nhân dân lập ra ở làng Andreevka, ngoại ô Slovyansk vào đêm 2/5/2014. Trong khi quân đội chính quy Ukraine không chịu làm điều đó thì các phần tử cực hữu này đã nổ súng khiến hơn 10 thường dân không vũ khí thiệt mạng và hơn 40 người bị thương.

Căn cứ chính của tiểu đoàn Donbass được đặt tại tại tỉnh Dnipropetrovsk, quân số ban đầu khoảng 630 người và hoạt động phối thuộc trong biên chế quân đoàn 8 Ukraine. Trước khi lệnh ngừng bắn được ký kết, tiểu đoàn này cũng vừa hút chết trong vòng vây của lực lượng ly khai ở Ilovaiskaya, thuộc tỉnh Donetsk.

Khi đó, Donbass và năm tiểu đoàn tiễu phạt khác của Ukraine đã bị lực lượng dân quân miền Đông bao vây tại Ilovaiskaya từ hôm 26/8/2014, trong tình trạng hết lương thực và đạn dược. Rất may sau đó họ đã được phép “rút lui trong danh dự”, qua hành lang nhân đạo do lực lượng ly khai mở vào ngày 30/8/2014.

Các tiểu đoàn Dnepr cũng không chịu kém khi sát hại cả người của mình, như vụ các binh sĩ nghĩa vụ bị giết ở Zhitomir vì từ chối bắn vào dân thường ở miền đông hoặc vụ trực tiếp sát hại người dân không có vũ khí ở Krasnoarmeisk. Đây là hành động của các chiến binh thuộc 2 tiểu đoàn Dnepr với tổng quân số khoảng 500 người, dưới quyền chỉ huy của Yuri Bereza.

Ban đầu, những tiểu đoàn này tham chiến tại khu vực Đông Nam Ukraine. Vì vậy, khi quân chính phủ Ukraine rệu rã không muốn chiến đấu thì các tiểu đoàn tiễu phạt lập tức trở thành lực lượng nòng cốt trong cuộc chiến với lực lượng ly khai.