Ca mắc COVID-19 tăng: Tiêm phòng, bảo vệ người có nguy cơ cao

Không quá lo lắng

Trong 7 ngày qua Việt Nam ghi nhận 1.302 ca COVID-19. Riêng hôm qua (13/4) cả nước có tới 497 ca mắc mới, cao nhất trong khoảng nửa năm trở lại đây. Về diễn biến số ca mắc trong tháng 4 tăng cao đột biến so với 3 tháng trước, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết để đánh giá tình hình dịch COVID-19, cần dựa trên 3 yếu tố: SARS-CoV-2, môi trường sống, hành vi của người dân và các biện pháp đáp ứng.

“Hiện nay trên thế giới, biến thể Omicron hiện chiếm ưu thế. Ngoài ra, tỉ lệ nặng/mắc không có sự gia tăng, kể cả đối với Việt Nam”, GS Lân nói.

Cần thiết tiêm vắc xin phòng COVID-19. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng

Các chuyên gia nhận thấy đây là biến thể có đặc tính lây lan nhanh, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng về tăng ca nặng. Những nơi có tăng ca nặng là do số mắc tăng tương ứng.

“Thời gian qua, hoạt động phòng chống dịch của chúng ta đạt hiệu quả nhờ vắc xin. Vì thế, người dân có tâm lí chủ quan với biện pháp đeo khẩu trang, khử khuẩn làm gia tăng sự lây nhiễm”, GS Lân nhận định.

Ông lưu ý, đặc tính hiệu quả của vắc xin trong phòng lây nhiễm với biến thể Omicron còn hạn chế, tuy nhiên khả năng phòng chuyển nặng, nhập viện, tử vong thì hiệu quả. Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá những người đã tiêm vắc xin phòng COVID-19, đã mắc bệnh hầu hết đều có miễn dịch (do vắc xin hoặc do mắc phải). “Chính yếu tố này làm các trường hợp khi mắc phải có biểu hiện nhẹ hơn, ít hơn hoặc không có triệu chứng”, GS Lân nói.

Mặc dù hiện nay tỉ lệ nặng/mắc không có sự gia tăng đáng kể nhưng các chuyên gia dịch tễ cũng lưu ý các đối tượng như người lớn tuổi, người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai dễ chuyển biến nặng và có nguy cơ tử vong khi mắc COVID-19.

Hiện nay tại nước ta số mắc tập trung ở khu vực phía Bắc - nơi thời tiết đang giao mùa thuận lợi cho virus phát triển và lây lan. Bên cạnh đó, việc đeo khẩu trang tại nơi công cộng, cơ sở khám chữa bệnh có lúc có nơi chưa đảm bảo cũng khiến dịch lan rộng hơn.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc phần lớn người dân nước ta tiêm mũi 3 đã rất lâu, có khi cả năm, vậy hiện giờ khả năng bảo vệ của vắc xin thế nào, GS Lân nói: “Mục tiêu của tiêm vắc xin là giảm nặng, nhập viện, giảm tử vong. Tuy nhiên, các nghiên cứu về miễn dịch trên các đối tượng đã tiêm các mũi 1, 2, 3 và 4 đến nay còn chưa đầy đủ. Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi những nghiên cứu trên thế giới và khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới để tiếp tục đưa ra lịch tiêm chủng phù hợp. Sắp tới chúng ta sẽ rà soát để làm thế nào có khuyến cáo kịp thời và đúng thời điểm”.

Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng thông tin thêm, thực tế số lượng vắc xin hiện nay dựa trên nhu cầu đề xuất của các địa phương. Vì thế nơi nào có đề xuất, Bộ Y tế sẽ tham mưu để cân đối đầy đủ.

“Chúng ta căn cứ bối cảnh từng đặc điểm dịch tễ để tiêm phòng cho người dân. Đôi khi tiêm sớm quá trong bối cảnh dịch đang được kiểm soát sẽ làm lãng phí nguồn lực. Chúng ta cần sự thận trọng, sử dụng hiệu quả vắc xin”.

Áp dụng biện pháp vắc xin và 2K

Về biện pháp đáp ứng, đại diện Bộ Y tế nhấn mạnh, “vũ khí” hiệu quả của Việt Nam giúp mở cửa sớm từ tháng 3/2022 là do bao phủ vắc xin phòng dịch COVID-19 rất sớm. Liều cơ bản bao phủ gần như 100% cho đối tượng từ 12 tuổi trở lên, mũi 3, 4 cũng đạt tỉ lệ cao 80-90%, việc tiêm cho trẻ từ 5 đến - dưới 12 tuổi mũi 1 cũng lên đến 90%, mũi 2 là gần 70%. Tuy nhiên, có nơi, có chỗ tỉ lệ tiêm chưa đạt như mong muốn, đặc biệt ở đối tượng nguy cơ cao.

“Số liệu Bộ Y tế công bố hằng ngày là số hiện mắc chứ không phải số tích lũy. Về cấp độ dịch, dựa trên đánh giá toàn diện, không chỉ bao gồm số mắc, tử vong, độ bao phủ vắc xin, đáp ứng thu dung điều trị mà phải đánh giá tổng thể. Với số mắc hiện nay, đánh giá sơ bộ tất cả hiện đang màu xanh, không vượt qua cấp độ 1, tình hình dịch đang được kiểm soát dù số mắc tăng, kể cả có tăng cục bộ nơi này nơi kia nhưng hiện dịch được kiểm soát chặt chẽ”, GS Lân cho hay.

Theo dự báo của các nhà khoa học và Tổ chức Y tế thế giới, SARS-CoV-2 vẫn tồn tại. Để điều này không ảnh hưởng đến cuộc sống, cần tập trung bảo vệ tối đa đối tượng nguy cơ cao, lực lượng y tế tuyến đầu... Bộ Y tế đặt ra mục tiêu giai đoạn tới là giảm nhập viện, trở nặng, tử vong, tránh quá tải hệ thống y tế, giữ vững thành quả phòng chống dịch.

Do đó, một trong những nhiệm vụ hiện nay là tập trung bảo vệ đối tượng nguy cơ cao (người cao tuổi, có bệnh nền, suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai), tiêm phòng đủ liều, đúng lịch theo các khuyến cáo của Bộ Y tế. Các địa phương cần rà soát lại tất cả các đối tượng này.

Để giảm bớt sự lây nhiễm, Bộ Y tế khuyến cáo người dân tiếp tục thực hiện 2K (khẩu trang - khử khuẩn) + vắc xin. Với những người có nguy cơ cao dễ chuyển biến nặng và có nguy cơ tử vong khi mắc COVID-19, khi đến nơi đông người, môi trường ít thông thoáng, nên đeo khẩu trang; đồng thời phải tiêm vắc xin đúng lịch, đủ liều theo khuyến cáo của Bộ Y tế.