Năm ngoái, trùm bất động sản Donald Trump lưng vốn chính trị gần như bằng không thề tuyên chiến với tham nhũng, các nhóm lợi ích, và cả giới tinh hoa. Cũng trong khế ước tranh cử tổng thống, ông hứa công nhận Jerusalem là thủ đô Israel. Và nó đã thành hiện thực hôm 6/12 bất chấp phản ứng dữ dội khắp thế giới. Như vậy, hai sự kiện không loại trừ nhau mà đều nằm trong cái gọi là “logic Trump”.
Hướng đến mục tiêu “nước Mỹ trên hết”, tham vọng cháy bỏng mà tỷ phú Trump muốn là làm trong sạch bộ máy. Cường quốc số một nhưng Mỹ lại ở vị trí thứ 18 trong danh mục các nước ít tham nhũng nhất, theo Minh bạch Quốc tế năm 2016. Bêu danh tỷ phú Dan Gertler quốc tịch Israel bị trừng phạt do làm ăn bất chính ở Công Gô xa xôi, dường như Mỹ muốn chuyển thông điệp không có vùng cấm nào trong chiến dịch “tát cạn đầm lầy”.
Chính Israel dường như còn là cảm hứng chủ đạo để Mỹ triển khai Chiến lược An ninh Quốc gia (NSS) được cho là rất đặc thù và sẽ tái định hình cả thế giới. Để hiện thực hóa chiến lược NSS công bố 18/12, nhanh chưa từng có trong nhiệm kỳ một tổng thống Mỹ, cần ít nhất hai điều kiện. Thứ nhất, kiểm tra tổng thể “sức khoẻ” Mỹ trong môi trường thế giới mới. Thứ hai, năm bắt hoặc tạo cơ hội mới để thực thi NSS. Jerusalem có vẻ là con bài được tung đúng lúc để giúp tìm lời giải cho hai câu hỏi hóc búa ấy.
Cơn địa chấn Jerusalem thực sự là thử thách khắc nghiệt, một cuộc kiểm tra gần như toàn diện các quan hệ bạn-thù, đối tác-đối thủ của Mỹ trên hầu khắp các lĩnh vực. Sau cơn rung lắc dữ dội ấy, Jerusalem sẽ ra sao, Thổ Nhĩ Kỳ có đặt được thủ đô ở đó không, v.v…, cần thời gian trả lời. Trước mắt, thắng lợi áp đảo của thế giới về ngoại giao dường như mang tính biểu tượng nhiều hơn và “sẽ không thay đổi gì nhiều về thực chất”, theo CNN . “Điểm danh” tất cả bên nhân bỏ phiếu tại LHQ về Jerusalem, rồi “Mỹ sẽ nhớ mãi ngày này” không đơn thuần là cảm xúc vặt của nữ đại sứ Mỹ Nikki Haley khi 128/193 nước hôm 21/12 nhất loạt phản đối tuyên bố lịch sử về Jerusalem mà không đời tổng thống Mỹ nào dám lên tiếng, trừ ông Trump. Không ngoa nếu nói rằng Jerusalem có thể là khởi nguồn định hình cuộc chơi toàn cầu theo cách của Mỹ.
