Lần thứ hai Tổng thống Viktor Yanukovych bị lật đổ trong sự khải hoàn của đối thủ đầy duyên nợ trong cuộc Cách mạng Cam cách đây 10 năm - cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko. Phe đối lập tưng bừng mừng chiến thắng, EU và Mỹ không giấu được sự hể hả trước cú nốc ao chính trị với ông Yanukovych, đồng nghĩa giáng cho Nga một vố.
Nhưng tất cả đều biết việc giành thắng lợi ở Kiev không có nghĩa là trận chiến đã sớm hạ màn. Không ai rõ những gì đang chờ đợi Ukraine phía trước, song dù là kịch bản nào thì chắc chắn những ngày giông bão chưa chấm dứt.
Ngay sau khi ra tù, bà Tymoshenko tuyên bố Ukraine sẽ sớm khởi động lộ trình gia nhập EU, có nghĩa tất cả những thỏa ước Ukraine dưới thời Tổng thống Yanukovych ký với Nga đều không còn giá trị.
Nhiều khả năng chính quyền mới sẽ nhanh chóng tiến hành một chiến dịch thanh trừng nhằm quét sạch mọi ảnh hưởng của ông Yanukovych, thậm chí tìm cách quy tội đàn áp biểu tình và các tội danh nghiêm trọng khác cho ông này và những người thân cận. Nguy cơ một cuộc nội chiến không phải là không có, khi ông Yanukovych được cho là đã chủ động rút về căn cứ địa chính trị truyền thống.
Ông có sự ủng hộ mạnh mẽ của ít nhất một nửa Ukraine gồm 13 tỉnh miền Đông, nơi đại đa số theo Chính thống giáo và nói tiếng Nga, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Nga. Bán đảo Crimea phần lớn do người Nga sinh sống và Hạm đội Biển Đen của Nga vẫn đang đóng tại căn cứ Sevastopol.
Nhiều người đã nói về sự tồn tại của hai nước Ukraine đầy bất ổn. Tờ New York Times (Mỹ) ngày 23/2 đưa tin, vài quan chức Kremlin gần đây bóng gió rằng, Nga có thể sẽ can thiệp để bảo vệ các khu vực thân Nga nếu nội chiến xảy ra.
Nga đang nghĩ gì và phản ứng ra sao thực sự là một vấn đề với phe đối lập và phương Tây. Mọi diễn biến tiếp theo ở Ukraine dứt khoát phải xem động thái của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Nga đã nhiều lần thẳng thừng tuyên bố không bao giờ chấp nhận tham vọng đông tiến của NATO vào không gian hậu Xô viết.
Trong tay Tổng thống Putin hiện không thiếu bài để chơi. Về kinh tế, khả năng Nga sẽ đóng băng cam kết rót 15 tỷ USD vào nền kinh tế đang ốm yếu của Ukraine. Dù Chủ tịch Ủy ban châu Âu José Barroso cho biết sẽ kêu gọi cộng đồng quốc tế và các thiết chế tài chính thế giới hỗ trợ Ukraine, song nước này cần ngay một khoản tiền lớn trong bối cảnh nền kinh tế nguy ngập, nợ công lên tới 180% GDP và dự trữ ngoại tệ cạn kiệt. Thỏa thuận Nga bán khí đốt giá rẻ cho Ukraine vừa đạt được chắc chắn cũng bị hủy bỏ, nhiều khả năng “chiến tranh khí đốt” sẽ tái diễn.
Nhiều người Ukraine hẳn vẫn chưa quên vụ Nga cấm nhập khẩu chocolate Roshen năm 2013, hiện 25% hàng hóa xuất khẩu của Ukraine là sang thị trường Nga. Sẽ thế nào nếu Nga đột ngột “không thích” hàng Ukraine? Chưa kể Ukraine còn đang nợ các ngân hàng Nga tới 20 tỷ USD…
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry rằng, Kiev bị cưỡng chiếm bởi những nhóm cực đoan bất hợp pháp. Dĩ nhiên, Nga ủng hộ mạnh mẽ ông Yanukovych và bảo vệ lợi ích quốc gia của mình.
Mỹ và phương Tây không thể giải quyết ổn thỏa những vấn đề hóc búa như hạt nhân Iran, khủng hoảng Syria… nếu thiếu Nga. Và biết đâu ít hôm nữa, ông Putin lại chẳng xác nhận đã triển khai các hệ thống tên lửa Iskander ghê gớm tại quân khu phía Tây?
