Theo WSJ, sau khi cựu tổng thống Viktor Yanukovych trốn khỏi dinh thự năm ngoái, nhà hoạt động Oleksandr Aronets đã chui qua ống khói vào trong, chụp ảnh những vật trang trí bị bỏ lại: một cây đàn dương cầm hiệu Steinway, một hộp nhạc Reuge và một ngà voi ma mút.
Đập vào mắt ông là ổ bánh mỳ làm bằng vàng, kích thước như thật, nằm trên bàn một căn phòng trong dinh tổng thống. Mặc dù đây không phải vật trang trí đắt tiền nhất, nhưng nó được tạo hình giống như một ổ bánh mỳ thời Liên Xô cũ.
Bắt chước mẫu này, nhiều người đã sản xuất ra hàng loạt nam châm gắn trên tủ lạnh, có hình giống "ổ bánh mỳ vàng", với giá khoảng 1 USD/chiếc. Thậm chí, một nhà thiết kế còn tạo ra một chiếc mũ kiểu cách, có ổ bánh mỳ bên trên. Nhưng giờ đây, "ổ bánh mỳ vàng" đã biến mất một cách bí ẩn.
Các công tố viên cho biết họ không nhìn thấy nó. Theo người quản lý dinh thự, ông không chắc nó có thật hay không. Còn Aronets thì cho rằng có ai đó đã lấy mất "ổ bánh mỳ vàng" khi cựu tổng thống Yanukovych chạy trốn.
Tại Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Ukraine, nơi trưng bày nhiều hiện vật lấy từ dinh tổng thống năm ngoái, cũng không có nó.
"Người ta cắt nó ra và ăn mất rồi," Yulia Lytvynets, giám đốc bảo tàng nhún vai cười nói.
"Ổ bánh mỳ vàng" biến mất tượng trưng cho sự bất lực của Ukraine trong việc xóa nạn tham nhũng và bất ổn trong nước sau khi ông Yanukovych bỏ trốn, cũng như khả năng đòi lại khoản tiền khổng lồ mà ông và đồng sự bị cáo buộc đã lấy mất.
"Ổ bánh là một huyền thoại, biểu tượng của tham nhũng. Đó là quả anh đào trên chiếc bánh tham nhũng. Nó không đáng giá so với những thứ khác, nhưng nó lại nói lên nhiều điều," Dmytro Dobrodomov, một nhà lập pháp, người đứng đầu ủy ban chống tham nhũng của quốc hội, nói. "Đó là một ổ bánh, nhưng phần còn lại là gì? Theo ước tính sơ bộ, khoảng 10 tỷ USD bị đánh cắp mỗi năm. Chúng đang ở đâu?"
Sau khi ông Yanukovych bỏ trốn khỏi Ukraine tháng 2 năm ngoái, hàng trăm người biểu tình tò mò đã vây quanh dinh thự lỗng lẫy Mezhyhirya, phía bắc Kiev. Nơi đây là một khuôn viên rộng 140 ha, gồm nhiều dinh thự và hồ nước, vốn thuộc sở hữu quốc gia và được ông Yanukovych thuê với giá rẻ.
Bên trong là bộ sưu tập các loài chim quý hiếm, gara đầy xe cổ, chuồng nhốt chó thuần chủng, bồn tắm mạ vàng, và nhiều thứ xa xỉ khác mà người dân đất nước có thu nhập bình quân thấp nhất châu Âu, với khoảng 170 USD/tháng, khó có thể tưởng tượng nổi.
 |
Nam châm gắn tủ lạnh hình "ổ bánh mỳ vàng" bày bán trên đường phố Kiev. Ảnh:Al Jazeera.
Ông Aronets là một trong ít người đầu tiên có mặt ở dinh thự tối hôm ông Yanokovych bỏ trốn. Ông nhớ đã trông thấy "ổ bánh mỳ vàng" rỗng ruột, nặng khoảng hai kg, bày trên một chiếc bàn trong căn phòng lớn.
"Tôi tự nhủ phải chụp lại ảnh ổ bánh vàng để không ai dám ăn cắp nó," ông Aronets nói, sau đó đăng lên mạng Facebook tấm ảnh duy nhất chụp ổ bánh.
Tetyana Chornovil, một nhà hoạt động đi cùng với ông Aronets, nói rằng không thể xác định ổ bánh làm từ vàng thật hay giả. "Khi nhìn thấy nó, tôi vô cùng ngạc nhiên. Thế nhưng, khi cầm lên, nó rất nhẹ," cô nói. "Có thể nó là đồ giả, hoặc được mạ vàng thôi."
Sau khi đi vòng quanh căn nhà và chụp ảnh, nhóm của ông Aronets rời đi, qua vòng kiểm tra của các nhân viên bảo vệ tạm thời.
Một trong những bảo vệ là Denys Tarakhkotelyk, sau này trở thành sĩ quan bảo vệ dinh thự. Ông và một số ít người nữa, đã cố hết sức bảo vệ tài sản sau khi ông Yanukovych trốn đi.
"Anh không biết lúc đó mọi thứ hỗn loạn thế nào đâu. Không ai biết phải làm gì hết," Tarakhkotelyk nói. "Đương nhiên, có vài thứ biến mất. Nhưng chúng được coi là vật đánh dấu chiến công cho cuộc cách mạng."
Hiện các nhà hoạt động đang điều hành dinh thự Mezhyhiya, bán vé tham quan, bản đồ, cho thuê xe đạp và tổ chức tour du lịch với giá khoảng 200 hryvnias (9,5 USD). Trọng điểm của tour là bản sao "ổ bánh mỳ vàng".
Quốc hội Ukraine đã bỏ phiếu để quốc hữu hóa Mezhyhiya, nhưng nó vẫn thuộc sở hữu một công ty thân cận với ông Yanukovych, công tố viên cao cấp Serhiy Horbatyuk cho biết.
 |
Petro Oliynyk, một nhà hoạt động người Ukraine, đang hướng dẫn khách tham quan dinh thự của cựu tổng thống Yanukovych. Ảnh: WSJ.
Những đồn đoán
Nhà lập pháp Dobrodomov đã viết thư cho các công tố viên, yêu cầu họ làm rõ số phận của những vật trưng bày trong dinh thự Mezhyhiya như "ổ bánh mỳ vàng", nhưng được hồi âm rằng họ không biết nó ở đâu. Hồi tháng ba, các công tố viên đã mở cuộc điều tra hình sự.
Báo chí và truyền hình Ukraine đã tự điều tra và đưa ra nhiều lời đồn đại. Một chương trình truyền hình nói rằng có lẽ có hai ổ bánh mỳ và có ai đó đã cố bán một ổ cho một thợ kim hoàn thuộc thế giới ngầm, còn người này từ chối vì cho rằng nó vô giá trị.
Một tờ báo khác thì đưa tin nó được bán cho lãnh tụ một quốc gia để lấy tiền sửa đường tới một thị trấn ở miền tây Ukraine. Một kênh truyền hình phỏng vấn một nhà hoạt động tự xưng là Santa ở dinh thự Mezhyhirya cho biết "ổ bánh mỳ làm bằng giấy hoặc nhựa, bên ngoài mạ vàng".
Hồi tháng ba, thậm chí còn có một video trên mạng, có cảnh một vật trang trí giống như ổ bánh mỳ, bày cạnh chai rượu whiskey của Ireland trong tủ rượu nhà một quan chức bị cáo buộc tham nhũng.
Trong một bộ phim hoạt hình chính trị nổi tiếng, nhân vật chính là Tổng thống Petro Poroshenko, tuyên bố rằng ônng đã tìm thấy thứ giúp lấp đầy ngân khố trống rỗng của đất nước. "Vàng, Vàng, bánh mỳ vàng," ông hát. Nhân vật Yanukovych thì thẫn thờ nhìn qua cửa sổ và kêu lên "Báu vật của tôi!"
Còn ông Yanukovych thật, hiện đang sống ở Nga, cười lớn khi được phóng viên AP hỏi về "ổ bánh mỳ vàng". "Đây là lần đầu tiên tôi nghe kể về nó. Có lẽ nó có ở đâu đó, nhưng không phải trong nhà tôi."
