Thị trường chứng khoán Việt Nam không thiếu các chiêu trò, mánh khóe. Nhiều nhà đầu tư cá nhân đã bị lừa, thiệt hại nặng nhưng cũng có khá nhiều người ăn theo "đội lái" mà thu được lợi nhuận lớn.
Dưới đây là bài viết chia sẻ về các chiêu trò làm giá trên thị trường chứng khoán qua 2 giai đoạn của ông Hoàng Sỹ Tiến, chuyên viên môi giới cao cấp Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn (SSI).
1. Các bước làm giá ở giai đoạn đầu của thị trường chứng khoán
Bước 1: Chọn cổ phiếu giá không quá 20.000 đồng (2x), thông tin cơ bản hỗ trợ tốt, giao dịch hàng ngày không quá 200.000, số lượng cổ phiếu lưu hành tốt.
Bước 2: Đây là bước gom hàng. Các nhà đầu tư "VIP" thường phải thỏa thuận với Hội đồng quản trị không được xả cổ phiếu khi chưa đến mức cho phép.
Bước 3: Đội lái bắt đầu đè giá cổ phiếu xuống mức thấp khiến nhiều nhà đầu tư mất kiên nhẫn bán ra.
Bước 4: Sau khi đè giá, đội lái và Hội đồng quản trị có được lượng hàng lớn trong tay, khoảng 90% cổ phiếu. Họ bắt đầu quá trình đẩy giá bằng cách đặt lệnh ATO (lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa), lệnh ATC (lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa) nhiều phiên.
Bước 5: Khi đội lái đã đẩy giá lên mức hấp dẫn, họ sẽ phải hoạch định quá trình xả hàng. Cách thức là đặt mua ào ạt giá trần ở một tài khoản, các nhà đầu tư khác thấy vậy sẽ làm theo. Họ bán ra ở tài khoản khác với số lượng lớn hơn số lượng đặt mua. Cách thức cao hơn là họ đặt mua ATO với số lượng cực lớn, nhiều nhà đầu tư thấy thế liền đặt mua giá trần để mong được khớp. Sang phiên liên tục lệnh mua ATO bị hủy đi, họ bắt đầu bán ra cho các lệnh giá trần được khớp, hoặc có thể đặt mua giá trần đầu giờ sau đó hủy và đặt lại số lượng tương tự để lừa các nhà đầu tư đặt sau khớp lệnh. Trong một số trường hợp, tùy theo biến động thị trường đội lái có thể xả thẳng giá sàn để xả hàng.
Thông thường với các cổ phiếu được làm giá, mức giá có thể tăng lên đến 200%, do đó, nếu các nhà đầu tư nhận biết được sớm cổ phiếu bị làm giá, mua trước và bán nhanh khi đạt mục tiêu lợi nhuận vừa đủ là có thể tìm kiếm được lãi. Ngược lại, những nhà đầu tư chậm chân có thể bị thiệt hại rất nặng.
2. Các bước làm giá trong giai đoạn 2014 -2015.
Giai đoạn đầu, sau khi các chiêu trò trên bị phát hiện và các đội lái đều bị thiệt hại và tan rã, đến 2014 họ lại có những thủ thuật làm giá tinh vi hơn bằng các động tác "kéo, xả" ngay trong phiên và gom lợi nhuận từ từ.
Bước 1: Các nhà đầu cơ sẽ chọn một số cổ phiếu cơ bản ở mức chấp nhận được, giá cũng dưới 20.000 đồng, có cổ đông lớn bán ra, thanh khoản giao dịch khá thấp.
Bước 2: Họ thường không chọn cách đè cổ phiếu để gom trên sàn mà mua thẳng từ cổ đông lớn và Hội đồng quản trị. Số lượng cổ phiếu này thường đủ để dành quyền kiểm soát công ty. Sau khi đã gom được, họ sẽ đẩy giá trên sàn và sẵn sàng mua cổ phiếu của những nhà đầu tư còn lại.
Bước 3: Khi đẩy đến một ngưỡng nhất định, họ sẽ công bố phát hành tăng vốn bằng chia thưởng cổ phiếu. Tiếp đó lại đẩy giá cổ phiếu lên. Giai đoạn này sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia vì thấy giá đã được chia xuống thấp và thanh khoản tăng liên tục, sau đó tiến hành phát hành thêm ồ ạt bằng quyền mua. Khi đó giá cổ phiếu sẽ bị chia xuống chỉ còn khoảng bằng một phần ba so với giá đỉnh đã đẩy lên. Tiếp đó họ lại đẩy và xả giúp cổ phiếu có thanh khoản cao chóng mặt.
Nhiều nhà đầu tư cá nhân lúc này sẽ thấy hấp dẫn và tham gia. Trong quá trình kéo xả này họ sẽ bán ra lượng cổ phiếu sẵn có để dùng tiền mua vào quyền mua phát hành thêm. Sau khi cổ phiếu phát hành thêm về tài khoản, họ có thể vừa mua vừa bán giá sàn để hấp dẫn các nhà đầu tư tham gia bắt đáy. Đây gọi là chiến lược “phân phối giá sàn”. Với thủ thuật đó, số lượng cổ phiếu nắm giữ của đội lái sau khi thoát được hàng chỉ còn khá ít (có thể chỉ bằng khối lượng cổ phiếu đã mua vào trước đó). Ngược lại, họ thu được một lượng tiền lớn từ phát hành thêm mà vẫn giành quyền kiểm soát công ty.
