Chị Minh Phương (quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, thấy con có biểu hiện ho, chảy nước mũi thường nghĩ bị cảm lạnh nên chỉ nhỏ thuốc mũi. Hai ngày sau trẻ sốt, nôn liên tục và đi ngoài phân lỏng mới đưa bé đến bệnh viện. Kết quả xét nghiệm, trẻ bị tiêu chảy do nhiễm Rotavirus, phải vào viện điều trị hơn một tháng.
TS Nguyễn Văn Ngoan, Phó trưởng khoa Tiêu hóa cho biết, trong vòng 3 tháng trở lại đây, trung bình mỗi ngày, khoa tiếp nhận 20-25 ca nhập viện do tiêu chảy, trong đó có đến hơn một nửa là do Rotavirus. Đây là bệnh rất thường gặp ở trẻ em và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở trẻ em. Bệnh này lây chủ yếu qua đường tiêu hóa và phát tán nhanh do Rotavirus sau khi được thải qua phân của trẻ nhiễm bệnh có thể lưu lại trên tay vài giờ và trên các bề mặt rắn như đồ chơi, chăn màn, quần áo trong vài ngày.
TS Trần Minh Điển, Phó giám đốc Bệnh viện cho biết thêm, nhiều cha mẹ khi thấy con bị tiêu chảy lại mua kháng sinh cho trẻ uống trong khi đó tiêu chảy do Rotavirus không thể điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ gây những tác dụng phụ như làm nặng thêm bệnh lý đang mắc hoặc trẻ bị dị ứng kháng sinh, ngộ độc thuốc gây khó khăn thêm cho quá trình điều trị. Biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh là cho trẻ uống vắc-xin phòng Rotavirus nhưng cần cho trẻ uống sớm để tạo hệ miễn dịch cho trẻ. Bên cạnh đó, cần giữ vệ sinh cho trẻ. Không nên ăn kiêng và cần đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để giúp trẻ nhanh chóng hồi phục. Trường hợp thấy trẻ sốt cao, phân có máu, đờm, hoặc đau bụng nhiều cần đi khám tại bệnh viện ngay.
Dễ nhầm với bệnh khác
Biểu hiện đầu tiên của bệnh là trẻ nôn nhiều, nôn dữ dội khiến không ít gia đình lầm tưởng con bị ngộ độc thực phẩm. Một số bé có thể bắt đầu bệnh bằng các triệu chứng sốt, ho, chảy mũi, nôn ói rất giống với cảm lạnh. Ngoài ra một số bác sĩ tuyến dưới do chuyên môn chưa tốt nên khi thấy trẻ ho, sốt kèm tiêu chảy lại chẩn đoán nhầm sang trẻ bị viêm đường hô hấp nên tiếp tục cho dùng thuốc kháng sinh khiến trẻ suy kiệt sức khỏe. Trong khi đó ho, nôn hay sốt cũng là những biểu hiện ban đầu của tiêu chảy cấp do Rotavirus, nhưng không phải bác sĩ nào cũng nắm chắc triệu chứng bệnh để điều trị cho trẻ dẫn tới những sai lầm đáng tiếc.
Các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa khuyến cáo, các gia đình cần đưa trẻ đi khám ngay khi con có một trong những biểu hiện sau: đi ngoài nhiều lần phân lỏng (đi liên tục); nôn tái diễn; trẻ trở nên rất khát; ăn uống kém hoặc bỏ bú; trẻ không tiến triển sau 2 ngày điều trị tại nhà.
Bác sĩ Ngoan cho biết, trẻ nhiễm Rotavirus trong vòng 10-24 giờ sẽ có 3 biểu hiện chính như nôn ói rất nhiều vào ngày đầu và giảm bớt khi bắt đầu đi tiêu chảy. Đặc biệt, ở những trẻ này, chất nôn là thức ăn chứ không lẫn các chất màu vàng, màu nâu như biểu hiện ở trẻ tắc ruột; tiêu chảy cấp với biểu hiện trẻ đi ngoài, phân lỏng toàn nước, có lúc màu xanh dưa cải, có thể có đàm, nhớt nhưng không có máu. Ngoài ra, nhiều trẻ còn có biểu hiện sốt nhẹ, đau bụng, có thể có ho và chảy mũi nước. Trẻ bị tiêu chảy do Rotavirus nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ nhanh chóng bị suy kiệt do mất nước và mất muối, dễ dẫn đến trụy mạch và tử vong. Chính vì vậy, cha mẹ không được chủ quan khi thấy những biểu hiện mất nước ở trẻ như: môi khô, lưỡi khô, da khô, tiểu ít, kích thích, quấy khóc.
Theo các bác sĩ không phải trường hợp tiêu chảy nào cũng cần mang trẻ tới bệnh viện. Với những bé mất nước ở mức độ nhẹ, gia đình hoàn toàn có thể chăm sóc con tại nhà, dự phòng mất nước và suy dinh dưỡng theo các nguyên tắc cho trẻ uống nhiều dịch (oresol, nước cháo muối, nước cơm có muối, súp) hơn bình thường để đề phòng mất nước. Khi trẻ bị tiêu chảy vẫn tiếp tục cho trẻ ăn đề phòng suy dinh dưỡng. Phần lớn trẻ tiêu chảy phân nước sẽ thèm ăn trở lại khi được bù đủ dịch. Vì vậy, trong giai đoạn này, khẩu phần ăn hằng ngày của bé nên được tiếp tục và tăng dần lên. Cho trẻ ăn đủ dinh dưỡng giúp cơ thể bé chóng bình phục, hồi phục cân nặng và chức năng đường ruột. Tuy nhiên, cần tránh các loại rau sợi thô, củ quả, hạt ngũ cốc nhiều chất xơ vì khó tiêu hóa. Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn, cần cho trẻ bú nhiều hơn và lâu hơn sau mỗi lần bú. Nếu trẻ không bú mẹ hoàn toàn, cho trẻ uống một hoặc nhiều loại dung dịch như đã nói ở trên.
Tuyệt đối tránh cho trẻ sử dụng các loại nước uống ngọt có đường, nước trà đường, nước trái cây sản xuất công nghiệp vì các dung dịch này có thể làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng thêm. Trong trường hợp bù nước bằng dung dịch oresol, bố mẹ cần chú ý pha dung dịch theo sự hướng dẫn của bác sĩ, cho bé uống từng ngụm nhỏ bằng chén hoặc thìa. Ngoài ra, tiếp tục cho trẻ bú bất cứ khi nào trẻ muốn. Cho bé uống bổ sung kẽm sớm ngay khi tiêu chảy bắt đầu. Trẻ dưới 6 tháng tuổi: 10mg/ngày trong vòng 10-14 ngày. Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên: 20mg/ngày, trong vòng 10-14 ngày. Nên cho trẻ uống kẽm lúc đói.
