Kiến trúc phương Đông hòa quyện cùng kiến trúc phương Tây
 |
Mái ngói nhà thờ Phát Diệm được thay mới. Ảnh: Đ.H. |
Nhìn từ phía cuối nhà thờ chính tòa Phát Diệm, có thể thấy sự khác biệt rõ rệt giữa lớp ngói mới và cũ. Dù đang trong quá trình sửa chữa, sinh hoạt tôn giáo và hoạt động tham quan của du khách vẫn diễn ra bình thường. Chỉ một khu vực nhỏ phía đường kiệu bên phải nhà thờ được rào chắn để đảm bảo an toàn.
Ngoài việc thay ngói nhà thờ chính tòa, Tòa Giám mục Phát Diệm còn tiến hành các hạng mục sửa chữa khác như lắp dựng hàng rào bằng đá tại lối vào cổng chính và chỉnh trang hang đá Đức Mẹ.
 |
Nhà thờ Phát Diệm nhìn từ trên cao. Ảnh: Đ.H. |
Nhà thờ Phát Diệm, hay còn gọi là nhà thờ đá Phát Diệm, tọa lạc tại thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, cách Hà Nội khoảng 120 km. Đây là một trong những công trình kiến trúc Công giáo độc đáo bậc nhất Việt Nam, được xây dựng từ năm 1875 đến 1899 dưới sự chủ trì của Linh mục Phêrô Trần Lục (cụ Sáu). Công trình này kết hợp hài hòa giữa phong cách kiến trúc phương Tây và truyền thống đình chùa Việt Nam, tạo nên vẻ đẹp đặc trưng, vừa cổ kính vừa trang nghiêm.
Quần thể nhà thờ rộng hơn 22 ha, bao gồm nhà thờ lớn, năm nhà thờ nhỏ, ao hồ, tượng đài, phương đình (tháp chuông) và ba hang đá nhân tạo. Toàn bộ công trình được xây dựng bằng đá và gỗ lim quý, với những phiến đá lớn nặng tới hàng chục tấn được vận chuyển từ Thanh Hóa, Nghệ An và các vùng lân cận.
 |
Nhà thờ Phát Diệm nhìn từ khu vực phía Đông. Ảnh: Đ.H. |
Kiến trúc của hội nhập văn hóa
Trải qua gần 130 năm tồn tại, nhà thờ Phát Diệm đã chứng kiến nhiều biến động của lịch sử nhưng vẫn đứng vững, giữ nguyên được vẻ đẹp và sự đồ sộ. Với kiến trúc độc đáo, đây không chỉ là công trình tôn giáo mà còn là một di sản văn hóa quan trọng của Việt Nam. Đặc biệt, phương đình - công trình quy mô nhất trong quần thể này - kiến cấu trúc ba tầng, trong đó tầng dưới được xây hoàn toàn bằng đá xanh với những bức phù điêu tinh xảo khắc họa hình ảnh Chúa Giê-su và các vị thánh.
 |
Ngói cũ được tháo dỡ. Ảnh: Đ.H. |
Điểm nhấn trong kiến trúc nhà thờ Phát Diệm chính là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc phương Đông và phương Tây. Các hạng mục trong khuôn viên được bố trí theo bố cục chữ "Vương" với hồ nước phía trước và núi phía sau theo quan niệm phong thủy Á Đông. Mái nhà thờ được thiết kế cong vút như đình chùa Việt Nam, khác biệt so với những thánh đường Công giáo phương Tây.
Năm 1988, quần thể nhà thờ Phát Diệm được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Tỉnh Ninh Bình đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận nhà thờ Phát Diệm là di sản văn hóa thế giới. Công trình không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của cộng đồng Công giáo Việt Nam.
 |
Những người thợ làm tích cực làm việc tại công trình Nhà thờ Phát Diệm. Ảnh: Đ.H. |
Mỗi năm, nhà thờ Phát Diệm thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, đặc biệt vào dịp lễ Giáng sinh khi nơi đây được trang hoàng rực rỡ, tạo nên không gian linh thiêng và ấn tượng. Việc trùng tu lần này không chỉ nhằm bảo tồn giá trị lịch sử mà còn góp phần nâng cao trải nghiệm tham quan, đồng thời gìn giữ di sản quý giá cho các thế hệ mai sau.
 |
Những người thợ đang lợp lại những viên ngói mới. Ảnh: Đ.H. |
Việc “thay áo mới” cho nhà thờ Phát Diệm không chỉ là hoạt động sửa chữa mà còn thể hiện sự trân trọng và gìn giữ một di sản văn hóa, tôn giáo quan trọng bậc nhất của Việt Nam. Đây cũng là bước đi cần thiết để bảo vệ công trình trước sự tác động của thời gian, thiên tai và biến đổi khí hậu, nhằm duy trì vẻ đẹp và giá trị của một kiệt tác kiến trúc Công giáo độc đáo.
