Quân đội tài trợ một phần
Báo Hong Kong South China Morning Post đưa tin, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang gấp rút thực hiện nhiệm vụ xây dựng nhà máy điện hạt nhân mang tên hedianbao (nghĩa là bộ ắc quy hạt nhân di động). Lò phản ứng cỡ nhỏ này dài 6,1m, cao 2,6m, có thể đặt vừa trong container chở hàng, sẽ tạo ra 10 megawatt nhiệt để chuyển đổi thành điện năng đủ sử dụng cho khoảng 50.000 hộ gia đình.
Lò phản ứng này có khả năng hoạt động trong nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ mà không phải nạp lại nhiên liệu. Các nhà khoa học Trung Quốc cho rằng, nhà máy này không thải ra bụi hay khói, thậm chí khi nó được đặt trên một đảo nhỏ thì người dân ở đó cũng khó chú ý đến sự tồn tại của nó. Nghiên cứu này được quân đội Trung Quốc tài trợ một phần.
Các nhà nghiên cứu ở Viện Công nghệ an toàn năng lượng hạt nhân thuộc Viện Khoa học Trung Quốc, nằm ở thành phố Hợp Phì, tỉnh An Huy, nói rằng, họ hy vọng sẽ xuất xưởng lò phản ứng đầu tiên như vậy trong vòng 5 năm tới. “Một phần nguồn kinh phí của chúng tôi đến từ quân đội, nhưng chúng tôi hy vọng - và đó cũng là mục tiêu cuối cùng của chúng tôi - rằng công nghệ này cuối cùng sẽ có lợi cho người dân”, báo South China Morning Post dẫn lời GS Huang Qunying, một nhà khoa học hạt nhân tham gia dự án.
Các nhà khoa học Trung Quốc nói rằng, công nghệ của họ tương tự công nghệ lò phản ứng nhiệt làm mát bằng chì từng được hải quân Liên Xô sử dụng cho các tàu ngầm hạt nhân trong những năm 1970. Tuy nhiên, Trung Quốc có thể sẽ trở thành quốc gia đầu tiên sử dụng công nghệ quốc phòng đó trên mặt đất.
Hệ lụy khôn lường
Dù có thể sản sinh ra lượng điện lớn và có thể khử muối trong nước biển để sử dụng làm nước ngọt, nhưng những lò phản ứng “baby” này cũng gây ra những quan ngại lớn về môi trường. Nếu bất kỳ lò phản ứng nào như vậy gặp sự cố nghiêm trọng, chất phóng xạ sẽ không chỉ ảnh hưởng các quốc gia gần đó mà theo các dòng hải lưu lan ra khắp thế giới.
Loại lò phản ứng này còn được gọi là lò phản ứng nhanh vì nó sử dụng các neutron tốc độ cao để phân chia nguyên tử nhiên liệu. Lò phản ứng nhanh có một số ưu điểm so với lò phản ứng bình thường. Các neuron nhanh có thể phân chia nguyên tử của gần như tất cả các loại vật liệu phân hạch, bao gồm rác thải từ các nhà máy nhiệt điện truyền thống, nhờ đó tăng đáng kể hiệu quả sử dụng nhiên liệu.
Kim loại lỏng gốc chì mà loại lò phản ứng này sử dụng trong hệ thống làm mát có nhiệt độ sôi lên đến 1.400 độ C, nhờ đó mà lò phản ứng an toàn hơn bất kỳ lò phản ứng nhiệt nào đang vận hành hiện nay. Tuy nhiên, GS Huang cho biết vẫn khó để thuyết phục mọi người tin rằng công nghệ này an toàn cho sử dụng.
Nhà máy điện hạt nhân không tránh khỏi việc xả nước nóng chứa chất phóng xạ xuống đại dương, gây biến đổi hệ sinh thái của toàn bộ khu vực xung quanh đảo, một nhà nghiên cứu về môi trường biển tại ĐH Đại Dương ở thành phố Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, cảnh báo. “Nhiều loài sinh vật biển, trong đó có cá sẽ không thể thích nghi với thay đổi nhanh chóng trong môi trường do quá trình khử muối ồ ạt và nhiệt độ nước biển tăng do lò phản ứng hạt nhân”, nhà nghiên cứu giấu tên cho biết. “Nếu thảm họa hạt nhân xảy ra trên biển Đông, nó sẽ không tác động ngay lập tức đến con người sống trong lục địa vì khoảng cách xa, nhưng chất phóng xạ sẽ vào cơ thể cá và những sinh vật biển khác để cuối cùng xuất hiện trên bàn ăn của chúng ta. Các dòng hải lưu cũng có thể mang phóng xạ đến những bờ biển xa xôi”, nhà nghiên cứu nói.
Trước khi đưa bất kỳ nhà máy điện hạt nhân nào ra một đảo xa xôi ở biển Đông, chính phủ Trung Quốc cần cân nhắc không chỉ những lợi ích chính trị, quân sự hay kinh tế, mà còn phải tiến hành đánh giá khoa học toàn diện về những tác động tiềm tàng đối với môi trường, nhà nghiên cứu khuyến cáo.
Lò phản ứng làm mát bằng chì là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm phát triển một thế hệ lò phản ứng mới để phục vụ ngành năng lượng hạt nhân đang phát triển rất nhanh. Những công nghệ khác như lò phản ứng muối nóng chảy và lò phản ứng làm mát bằng khí cũng đang phát triển rất nhanh nhờ được chính phủ Trung Quốc rót tiền.
Trung Quốc cũng đang cân nhắc việc chế tạo những nhà máy điện nổi cỡ nhỏ, sử dụng công nghệ truyền thống để tạo ra điện cho các đảo mà họ chiếm đóng trên biển Đông.
