Năm 2018, Yu Benqin lúc đó là sinh viên năm nhất. Ngày nào cậu cũng chơi điện tử mỗi ngày đến 3 - 4 giờ sáng, hầu như hôm nào cũng đi học muộn.
Bực bội với bản thân, Yu, khi đó là sinh viên ngành kỹ thuật mạng tại Đại học Ôn Châu tỉnh Chiết Giang, đã thay đổi lịch trình hàng ngày và thử nói những câu đầy cảm hứng để thúc đẩy bản thân. Nhưng điều đó không hiệu quả, Yu đã có giải pháp là kết hợp với những người bạn cùng phòng hỗ trợ nhau.
Họ đồng ý dậy cùng một giờ mỗi sáng, và nếu không dậy, các bạn cùng phòng sẽ lôi người đó ra khỏi giường. Cách này giúp Yu thức dậy đúng giờ, nhưng vẫn còn khá lơ đễnh. Chẳng hạn, kế hoạch học tập luôn mất nhiều thời gian hoàn thành hơn dự kiến và cậu thường quên những việc nhỏ lặt vặt.
Sau đó, khi đang tìm những cuốn sách về kỷ luật bản thân trên Taobao, Yu đã bắt gặp một danh sách quảng cáo về vai trò của “người giám sát”, một người được trả tiền để làm công việc đảm bảo cho người khác hoàn thành nhiệm vụ. Vào thời điểm đó, không có nhiều cửa hàng cung cấp các dịch vụ như vậy, nhưng Yu biết nhu cầu thực sự rất cao và nắm bắt được cơ hội.
 |
Nhiều người thực sự cần trợ lý nhắc việc mới có thể hoàn thành nhiệm vụ. - Ảnh: EyeEm/PeoleVisual |
Tháng 3 năm 2018, Yu mở cửa hàng trực tuyến của riêng mình trên Taobao, tuyển dụng hàng chục bạn cùng trường và thành lập đội giám sát đầu tiên. Họ có một mục đích: giúp mọi người hoàn thành công việc, dù là thức dậy đúng giờ hay giảm cân, dắt chó đi dạo hay đón con, thậm chí là chuẩn bị cho các kỳ thi cạnh tranh, không thiếu những nhiệm vụ cần phải hoàn thành hoặc có thể bị bỏ quên. Hơn nữa, các dịch vụ đóng cửa trong bối cảnh đại dịch COVID-19 buộc nhiều người phải làm việc tại nhà hơn, nhu cầu cần người giám sát tăng vọt trong vài năm qua.
Khách hàng có thể từ trẻ 5-6 tuổi đến trên 50, những người giám sát bán thời gian là sinh viên đại học hoặc sinh viên mới tốt nghiệp, chỉ cần kiếm thêm tiền.
Yu, 21 tuổi, chỉ mất 2 năm để kiếm được doanh thu hàng tháng hơn 100.000 nhân dân tệ (15.460 USD). Sau cửa hàng đầu tiên, cậu mở thêm hai cửa hàng nữa, mỗi cửa hàng đều có nhân viên riêng. Yu nói: “Vì cửa hàng của tôi không có lợi thế cạnh tranh, cách duy nhất để có thêm khách hàng là mở thêm cửa hàng.”
Cửa hàng thứ ba của Yu ra mắt đúng thời điểm đại dịch bắt đầu vào năm ngoái, điều này giúp tăng doanh số bán hàng. Chỉ riêng một cửa hàng đã mang về hơn 4.000 tệ mỗi ngày.
Vào thời kỳ đỉnh cao, Yu tuyển dụng hơn 1.000 giám sát viên, có khoảng 400 người nộp đơn xin việc mỗi ngày, với mức lương khoảng 100-150 tệ mỗi tháng cho mỗi khách hàng mà họ hỗ trợ.
Yu cung cấp hai cấp độ dịch vụ cho khách hàng: thông thường và chuyên sâu. Đối với mỗi công việc, khách hàng viết ra kế hoạch của họ cho ngày hôm sau và gửi cho người giám sát của họ. Những người sử dụng dịch vụ thông thường thường tự báo cáo tiến độ của họ và người giám sát của họ chỉ kiểm tra họ 3 lần/ngày - vào buổi trưa, buổi tối và trước khi đi ngủ.
Nhưng những người trả tiền cho dịch vụ chuyên sâu sẽ nhận được lời nhắc từ người giám sát của họ trước và sau khi hoàn thành nhiệm vụ, kết quả được kiểm tra qua ảnh hoặc video và họ nói chuyện với người giám sát của mình mỗi đêm.
Sau khi so sánh giá với các cửa hàng khác, Yu quyết định tính phí 133 nhân dân tệ/tháng cho dịch vụ giám sát thông thường và 400 nhân dân tệ/tháng cho các dịch vụ chuyên sâu.
Yu thậm chí còn tự đăng ký dịch vụ giám sát chuyên sâu từ cửa hàng để quản lý lịch trình hàng ngày của chính mình. Sau khoảng 1 tháng, cậu nói rằng tính tự giác, sự tập trung đã cải thiện đáng kể và cuối cùng có thể ngừng dịch vụ. Kể từ đó, Yu bắt đầu dự án kinh doanh khác và bận rộn hơn trước rất nhiều.
Zhu Hecun, 21 tuổi, mở cửa hàng trước Yu 3 năm. Đến từ Xinyang - trung tâm tỉnh Hà Nam, Zhu mở một cửa hàng trực tuyến bán tấm bảo vệ màn hình điện thoại di động khi mới 12 tuổi. Sau đó, cậu theo học ngành thương mại điện tử tại một trường dạy nghề trong 5 năm sau khi tốt nghiệp cấp 2.
 |
| Zhu Hecun |
Ở tuổi 15, Zhu muốn mở một cửa hàng mới nhưng không chắc sẽ bán gì và đã tìm đến các blog Weibo để lấy ý tưởng.
Thời điểm năm 2015 chỉ có khoảng 10 cửa hàng cung cấp dịch vụ giám sát. Trong 2-3 năm đầu, không có nhiều người tham gia - tối đa chỉ có khoảng 100 lần /tháng. Zhu kiên quyết tự mình giám sát tất cả các khách hàng, làm việc suốt cả ngày và hầu như không có thời gian để ăn.
Sau đó, Zhu đã chứng kiến doanh số bán hàng tăng nhanh sau khi được giới thiệu trên các phương tiện truyền thông vào năm 2018 và chẳng bao lâu, số lượng đơn đặt hàng hàng tuần đã tăng gấp 5 hoặc 6 lần. Không thể một mình đảm đương mọi công việc, cậu bắt đầu tuyển một số nhân viên bán thời gian. Hiện nhóm WeChat thuê người giám sát của ông chủ Zhu có khoảng 100 thành viên.
Zhu nói rằng phần lớn các giám sát viên là phụ nữ. “Nếu 100 người nộp đơn, 98 người là phụ nữ và 2 người còn lại sẽ không ở lại lâu.” Anh chàng này nhìn nhận, hầu hết đàn ông không giỏi khuyến khích động viên, hoặc ít nhất là họ không tự nhiên như phụ nữ.
Trên thực tế, nhiều giám sát viên bán thời gian mà Zhu thuê đều khá giả. Chẳng hạn, một người có đến 5 bất động sản ở Thượng Hải và một số khác thậm chí còn du học ở nước ngoài. Do đó, thu nhập từ công việc bán thời gian hầu như không đủ để trang trải các chi phí hàng ngày của họ.
Songsong, sinh viên năm nhất đại học ở Thành Đô, làm việc bán thời gian cho Zhu. Với khả năng thích nghi cao, cô đã thực hiện việc giám sát khoảng 100 người trong vòng chưa đầy 3 tháng và có thể giám sát tối đa 45 người mỗi ngày.
Cô có bí quyết riêng như viết các nhiệm vụ của khách hàng làm hình nền cho cửa sổ trò chuyện của họ, đặt báo thức để nhắc nhở bản thân kiểm tra khách hàng và đưa lời nhắc tiếp theo của khách hàng vào WeChat trước.
 |
Nhiều người cần đặt giờ báo thức nhiều lần mới có thể dậy vào buổi sáng |
Nhưng đôi khi, ngay cả những người giám sát cũng có thể gặp khó khăn. Những ai giám sát càng nhiều người càng không thể tránh khỏi việc nhiều khách cần được nhắc nhở cùng lúc. Hầu hết khách hàng chỉ có thể chấp nhận sự chậm trễ 1 - 2 phút. Songsong kể, có lần, một khách hàng ngủ quên và không đến đón con ở trường vì lời nhắc của Songsong đến hơi muộn. Ngay sau đó, vị khách khắt khe đã hủy bỏ hợp đồng với cô.
Các giám sát viên đồng ý rằng họ chỉ đóng vai trò hỗ trợ, thúc đẩy những người đã có sẵn động lực để hoàn thiện bản thân.
“Nhiều khách hàng từ chối giao tiếp bởi muốn thử dịch vụ chỉ vì tò mò - trong sâu thẳm, họ không thực sự muốn thay đổi bản thân,” Nianhui, một nhân viên văn phòng ở Cáp Nhĩ Tân, thuộc tỉnh Hắc Long Giang, cho biết.
Để ngăn mọi người bỏ dở giữa chừng, Nianhui nói rằng cô đã giao kèo trước với khách hàng của mình trước khi bắt đầu dịch vụ. Cô yêu cầu sự trung thực tuyệt đối và yêu cầu họ không giấu cô bất cứ điều gì. Nếu mắc lỗi, chỉ cần thừa nhận điều đó chứ không cần cố gắng che đậy.
Theo Bingyan, một sinh viên năm 2 đại học ở Bắc Kinh - người đã giám sát khoảng 300-400 người trong gần năm qua, ngay cả những sinh viên hàng đầu cũng có thể cần giám sát. Cô đã thấy nhiều người đạt thành tích cao đang phải vật lộn để hoàn thành công việc.
Một sinh viên tại Đại học Oxford sống một mình phải ở lại Trung Quốc vì đại dịch, cảm thấy rất khó khăn vì chênh lệch múi giờ. Một nữ sinh viên khác ở Bắc Kinh, cảm thấy chán nản vì không muốn học và cần người giúp đỡ. Một khách hàng khác gặp khó khăn khi ra khỏi giường vào buổi sáng và cần ai đó gọi để hoàn thành nhiệm vụ trong ngày.
Theo Bingyan, không phải những người như vậy không thể tự mình hoàn thành công việc - họ chỉ không muốn thực hiện bước đầu tiên. Những người giám sát giỏi thường có thể nhận ra điều giúp kích hoạt “bước đầu tiên” đó.
Nianhui đã giám sát một khách hàng lâu nhất là hơn 1 năm. Khách hàng là một cô gái chuẩn bị thi lại gaokao - kỳ thi đại học gắt gao ở Trung Quốc – vì không hài lòng với kết quả của mình. Nữ sinh đã dành 1 năm để chuẩn bị ở nhà thay vì đến trường luyện thi, mỗi ngày, cô đều bật webcam và tự học trong khi Nianhui thỉnh thoảng kiểm tra. Trong một lần hiếm hoi cô không ngồi trước máy quay, nữ sinh đã đi ăn, tập thể dục và quên nói với Nianhui. Nianhui nói rằng sinh viên này là khách hàng tự chủ nhất mà cô từng giám sát, cô hiểu rằng sinh viên đó chỉ đơn giản cần một người bạn.
Một khách hàng khác của Nianhui, cũng đang chuẩn bị thi gaokao, hoàn cảnh gia đình cha mẹ đã ly hôn, không giao tiếp nhiều và có ít bạn bè. Một lần, sau một chuyện buồn, nữ sinh đã tìm đến Nianhui để nói chuyện. Ngay sau đó, Nianhui đảm bảo cô ấy cũng sẽ là “người bạn tâm giao” và sinh viên đó có thể nhắn tin cho Nianhui bất cứ khi nào cô ấy cảm thấy xuống tinh thần. Sau đó, sinh viên này đã được nhận vào một trường đại học ở Cáp Nhĩ Tân, cùng thành phố nơi Nianhui sinh sống.
Nianhui chia sẻ: “Tôi nói rằng họ cần phải trút bỏ nỗi buồn của mình. Nếu họ không có ai để nói chuyện, họ có thể thoải mái trò chuyện với tôi qua tin nhắn”. Đối với Nianhui, một số người không thực sự tìm kiếm lời khuyên mà chỉ cần đôi lời thông cảm.
Đã làm việc bán thời gian trong 3 tháng, Songsong cũng nhận được rất nhiều sự giúp đỡ động viên từ chính khách hàng của mình. Một lần khi cô quá bận, một khách hàng đã gửi cho cô một số món ngon tự làm qua đường bưu điện. Một khách hàng khác biết Songsong thỉnh thoảng ngủ gật trong lớp vì kiệt sức, mẹ cô ấy đã gửi trà quê lên tặng.
Vì những giám sát viên phải có kỷ luật hơn những người khác, Songsong cũng trở nên có tổ chức hơn. Cô ấy không còn ngủ nướng vào cuối tuần, sắp xếp tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày và tính khí cũng cải thiện. Ngay cả khi đối phó với những khách hàng khó tính, cô vẫn phải kiên nhẫn.
Hiện tại, Songsong kiếm được thu nhập tương đối ổn định từ 2.000 đến 3.000 nhân dân tệ mỗi tháng từ công việc này. Cô nói, có những tình huống ấm lòng, cũng như những thay đổi tích cực mà cô đã trải qua trong cuộc sống, đến nay thực sự hữu ích. "Khi người khác đặt thời gian và kế hoạch của họ vào tay tôi, tôi sẽ có một phần trách nhiệm.”
