Nga và Mỹ là các bên ký kết Hiệp ước Bầu trời mở, cho phép 34 quốc gia thành viên thực hiện các chuyến bay quan sát không vũ trang trên toàn bộ lãnh thổ của nhau, nhằm thúc đẩy tính minh bạch về hoạt động quân sự, giúp theo dõi kiểm soát vũ khí và các thoả thuận khác.
Nga sẽ chính thức yêu cầu Uỷ ban Cố vấn Bầu trời mở, có trụ sở tại Vienna, để được phép triển khai một máy bay trang bị cảm biến công nghệ cao trên lãnh thổ Mỹ, một nhân viên quốc hội Nga giấu tên hôm nay cho biết, theo AP.
Yêu cầu này sẽ khiến chính quyền Obama phải quyết định xem có nên để cho Nga sử dụng thiết bị cao cấp trên máy bay trinh sát ở lãnh thổ của mình hay không, tại thời điểm Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng Nga không đáp ứng được tất cả quy định theo hiệp ước, khi hạn chế nước khác trinh sát trên Moscow, Chechnya và một số khu vực khác. Đồng thời, quan hệ Nga - Mỹ đang trong giai đoạn căng thẳng nhất kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, vì khủng hoảng Ukraine và Syria.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ hôm qua cho biết các quốc gia tham gia hiệp ước vẫn chưa nhận được yêu cầu của Nga. Theo hiệp ước, nếu Nga muốn triển khai máy bay gắn camera tiên tiến thì họ phải thông báo trước 120 ngày.
Các quan chức tình báo và quân sự cao cấp Mỹ lo lắng rằng Nga có thể sử dụng tiến bộ công nghệ để thu thập các thông tin trọng yếu của Washington.
"Hiệp ước đã trở thành một phần quan trọng trong khả năng thu thập thông tin tình báo của Nga về Mỹ", Đô đốc. Cecil D. Haney, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Chiến lược Mỹ, viết.
"Ngoài việc bay qua các cơ sở quân sự, các chuyến bay của Nga theo hiệp ước có thể thu thập thông tin tình báo về Bộ Quốc phòng, cơ quan an ninh quốc gia, hoặc cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia", ông Haney nói. "Nguy cơ từ việc khai thác những thông tin này ngày càng khó lường".
Tuy nhiên, Rose Gottemoeller, thứ trưởng Mỹ phụ trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế, cho rằng việc này không đáng lo ngại, do Hiệp ước Bầu trời mở yêu cầu nước ký kết phải chia sẻ thông tin thu thập được với các nước còn lại.
"Một trong những lợi thế của Hiệp ước Bầu trời mở là chúng tôi biết chính xác những gì người Nga thu được, bởi vì họ phải chia sẻ hình ảnh với chúng tôi", bà Gottemoeller nói.
