Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan và Cố vấn an ninh quốc gia Philippines Hermogenes Esperon “đồng ý rằng Mỹ và Philippines sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để đối phó với những thách thức trên Biển Đông”, Nhà Trắng cho biết.
“Ông Sullivan nhấn mạnh rằng Mỹ sát cánh với đồng minh Philippines để duy trì trật tự quốc tế trên biển dựa trên luật lệ, và tái khẳng định Hiệp ước quốc phòng tương hỗ Mỹ - Philippines áp dụng với Biển Đông”, Nhà Trắng tuyên bố. Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin dự kiến gặp người đồng cấp Trung Quốc trong tuần này.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Philippines trao công hàm phản đối các hành động làm leo thang căng thẳng của Trung Quốc ở Biển Đông, cho rằng Trung Quốc đang phớt lờ cam kết trong việc thúc đẩy hòa bình và ổn định ở khu vực.
Cuộc điện đàm diễn ra trong bối cảnh hơn 200 tàu Trung Quốc tập hợp ở đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đang gây ra nhiều lo ngại về ý định của Bắc Kinh. Philippines gọi sự hiện diện này là “bầy đàn và đe doạ”. Manila tin rằng những tàu Trung Quốc này do lực lượng dân quân biển điều khiển, dù Bắc Kinh nói đó là các tàu cá đang neo đậu tránh biển động và không có dân quân trên tàu.
Không những thế, quân đội Philippines cho biết họ vừa phát hiện Trung Quốc xây dựng các cấu trúc nhân tạo trên một thực thể đá, gần khu vực nơi hàng trăm tàu Trung Quốc tập trung. Philippines phát hiện những cấu trúc này hôm 30/3, trong lúc lực lượng trên không đang tuần tra trên Biển Đông để giám sát hoạt động của đội tàu Trung Quốc, theo Reuters. Đoạn video mà quân đội Philippines chia sẻ cho thấy hàng trăm tàu Trung Quốc đang bu quanh các thực thể đá. Các tàu này chia thành từng nhóm, với mỗi nhóm gồm 7 tàu đậu sát nhau. Philippines nói rằng những công trình xây dựng này và các hoạt động khác gây phương hại cho hoà bình, trật tự và an ninh trong vùng biển khu vực.
Việt Nam nhiều lần tuyên bố có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền đối với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Mọi hoạt động của các bên ở hai quần đảo này mà không có sự đồng ý của Việt Nam đều là vi phạm chủ quyền của Việt Nam, là bất hợp pháp và vô giá trị. Việt Nam cũng lên án những hành động làm leo thang căng thẳng ở khu vực, yêu cầu Trung Quốc chấm dứt vi phạm.
Ba tàu tên lửa
Philippines còn cho biết 3 tàu tên lửa tấn công nhanh của Hải quân Trung Quốc đang hiện diện ở một thực thể đá trong khu vực mà Bắc Kinh chiếm đóng trái phép từ năm 2012. Theo tin của Philstar, các tàu này là thuộc lớp Type-002, được trang bị tên lửa và có thể đạt tốc độ khoảng 70km/h, là loại tàu tấn công nhanh mang tên lửa tàng hình thế hệ mới của Trung Quốc, Inquirer dẫn báo cáo từ chính phủ Philippines đưa tin ngày 1/4.
Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc nói rằng tàu Type-002 hoạt động “nhanh, linh hoạt, tàng hình và mạnh mẽ”, phù hợp với các nhiệm vụ bảo vệ bờ biển trước những tàu cỡ lớn và vừa.
Philstar dẫn lời chuyên gia dự đoán rằng sự hiện diện của những tàu này là để bổ sung năng lực phòng thủ và tấn công cho các hệ thống tên lửa phòng không và chống hạm mà Trung Quốc đã lắp đặt ở đó, rằng những tàu này có thể được dùng để đe doạ và kiểm soát các tàu khác đi qua và quanh quần đảo Trường Sa.
