Vào ngày gần cuối năm 2019, truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin, nữ diễn viên kỳ cựu Sue Lyon qua đời ở tuổi 73 tại Los Angeles (Mỹ) vào hôm 26/12 (giờ địa phương) sau thời gian dài sống trong tình trạng sức khỏe ngày một suy yếu.
Sự ra đi của mỹ nhân vang danh Hollywood một thời khiến nhiều người tiếc nuối. Rất nhiều những lời nhắn nhủ, chia buồn từ bạn bè, đồng nghiệp, fans được gửi đến tiễn đưa Sue Lyon về nơi an nghỉ cuối cùng.
Trên thực tế, bà đã biến mất khỏi showbiz hàng thập kỷ trước đó. Mặc dù tham gia vô số tác phẩm điện ảnh và truyền hình trong suốt sự nghiệp từ năm 1959 đến năm 1980, bà chỉ nổi tiếng với một trong số đó – và hóa ra đó là một chén thuốc độc.
Quyết định thay đổi cuộc đời
Sue Lyon sinh năm 1946 tại Davenport, Iowa, Mỹ. Bà gia nhập ngành giải trí với tư cách người mẫu vào năm 13 tuổi. Một năm sau đó, bà nhận vai nữ chính đầu tiên, cũng là vai diễn giúp bà bước lên hàng sao hạng A, với một giải Quả cầu vàng. Đó là “Lolita” do đạo diễn Stanley Kubrick cầm trịch, chuyển thể từ cuốn sách cùng tên của nhà văn Nga Vladimir Nabokov. Nội dung phim kể về mối tình bất thường và vĩ đại của giáo sư Humbert dành cho con riêng 12 tuổi của vợ, Dolores Haze, hay còn gọi là Lolita.
Khi được chọn vào vai Lolita, Sue Lyon mới chỉ 14 tuổi. Đạo diễn Stanley Kubrick đã lựa chọn bà giữa 800 ứng viên khác. Daily Mail nhận định, đó là một khởi đầu – nhưng không phải cho một sự nghiệp lừng lẫy mà mọi người dự đoán. Thay vào đó, quyết định này là khởi đầu cho chuỗi bi kịch từ trầm cảm, ma túy, hôn nhân thất bại và ra đi trong bệnh tật.
Thời điểm phát hiện Sue Lyon giữa hàng trăm cô bé đồng trang lứa, nhà văn Nabokov dành cụm từ “nữ thần hoàn hảo” để nói về bà. Được biết, cụm từ này được ông sử dụng trong cuốn tiểu tuyết gây tranh cãi phát hành năm 1955 của ông. Trong khi đó, đạo diễn Kubrick mô tả, bà là “một triệu mới tìm thấy một” và “mê hoặc”.
“Ngay từ lần đầu tiên, cô ấy đã rất thú vị. Ngay cả trong cách cô bước vào cuộc phỏng vấn, ngồi xuống và bước ra ngoài. Cô ấy rất ngầu và không cười khúc khúc. Cô ấy bí ẩn mà không đờ đẫn. Cô ấy có thể khiến mọi người tò mò về những gì Lolita biết về cuộc sống”, đạo diễn Kubrick từng nói.
Khi lựa chọn diễn viên cho “đứa con tinh thần”, Kubrick không thể chọn một Lolita đúng với độ tuổi mà tác giả Nabokov viết trong tiểu thuyết bởi những phản đối liên quan đến nạn ấu dâm. Ông nhìn trúng Lyon vì mỹ nhân tóc vàng nhiều hơn 12 tuổi. Lolita do Lyon đóng không ngây thơ như trong sách. Đồng thời, đạo diễn cũng nâng cao mức độ “tán tỉnh” khi Lolita ở bên người cha dượng Humbert, do James Mason (lúc đó 53 tuổi) thủ vai.
Poster Lolita. Vốn dĩ, Lyon không có mối liên hệ nào với vai diễn gây tranh cãi này. Bà là con út trong gia đình 5 con ở Iowa. Cha mất khi bà còn nhỏ, mẹ phải làm việc cật lực ở bệnh viên để cáng đáng gia đình.
Lyon trở thành mẫu nhí để hỗ trợ vào quỹ tài chính ít ỏi của gia đình. Sở hữu gương mặt xinh đẹp, tươi tắn và mái tóc vàng, bà thường làm người mẫu ảnh hoặc xuất hiện ngắn ngủ trên TV.
Mẹ bà đã rất tức giận khi phát hiện một người bạn thời thơ ấu của Lyon, Michelle Gilliam (sau này là Michelle Phillips của nhóm nhạc Mama và nhóm Papas) đã lén cho bà một bản sao kịch bản của Lolita, bị cấm phân phối rộng rãi. Dù không được đào tạo diễn xuất, Lyon lúc đó mạnh dạn đi casting “Lolita” và gọi đó là “cú hích” trong cuộc đời.
Khi Lyon được chọn, mẹ bà đã hỏi mục sư liệu con gái có nên chấp nhận vai gây tranh cãi này không. Một câu trả lời bất ngờ, vị mục sự được cho là đã khuyến khích đồng ý. Do đó, vào tháng 6/1960, Lyon ký hợp đồng 7 năm, trị giá 78.000 USD/năm, ở tuổi 14.
“Lolita” được quay một cách bí mật ở London do tính chất nhạy cảm. Và suốt quá trình đóng phim, mẹ của Lyon luôn theo sát con gái.
Ở Anh, phim được xếp hạng X, cấm trẻ em dưới 16 tuổi xem. Vì lý do này, Lyon không được phép tham dự buổi ra mắt bộ phim mà cô đóng vai chính vào năm 1962. Dù vậy, bà vẫn được đến lễ trao giải Oscar. Tại đây, bà không giành được bất kỳ tượng vàng nào. Đổi lại, Lyon một đêm thành sao khi giành Quả cầu vàng ở hạng mục “Nữ diễn viên mới triển vọng”.
“Tôi không còn phải lo lắng sẽ bị mất việc làm nữa”, Lyon trả lời truyền thông lúc bấy giờ, nói thêm rằng khao khát lớn nhất của bà là kết hôn và có rất nhiều con.
Sue Lyon có rất nhiều cảnh thân thiết với bạn diễn "già'" James Mason.Tuy nhiên, cuộc sống khắc nghiệt hơn so với suy nghĩ của một cô bé 14 tuổi. Một số nhà phê bình cáo buộc, tác phẩm biến ấu dâm thành trò đùa. Dù Lyon liên tục phủ nhận, nhấn mạnh bản thân không có cảnh “ngủ” với bạn diễn đáng tuổi ông, cuộc sống của bà đã sớm vượt khỏi tầm kiểm soát khi cô trở nên suy sụp trước phản ứng gay gắt từ công chúng. Trong cuộc phỏng vấn sau này, Sue Lyon tiết lộ, từ 16 tuổi, bà bắt đầu phải chịu đựng những cơn trầm cảm nặng, dẫn đến lạm dụng ma túy.
Lời nguyền “Lolita”
Sau đó, Lyon tham gia nhiều tác phẩm khác như The Night of the Iguana, 7 Women, The Flim-Flam Man, Murder in a blue World, End of the World… nhưng đều không thể vượt qua cái bóng quá lớn của “Lolita”. Đến thập niên 1970, bà bị tụt hạng, chỉ xuất hiện chủ yếu với các vai phụ. Trong tác phảm cuối cùng, vai diễn phóng viên tin tức của bà trong Alligator (1980) thậm chí không được đặt tên.
Về đời tư, bà trải qua 5 cuộc hôn nhân thất bại. Người chồng đầu tiên của Lyon là nam diễn viên Hampton Fancher. Hai người kết hôn vào tháng 9/1963, khi Lyon 17 tuổi, còn Fancher 25 tuổi và có một con trai riêng 6 tuổi.
“Điều đó hoàn toàn sai lầm. Cô ấy ở trong một tình huống khủng khiếp, một đứa trẻ được dự đoán sẽ lớn lên bằng cách mà cô ấy không thể kiểm soát. Còn tôi là một thanh niên giận dữ và lựa chọn cô ấy vì một ảo mộng. Và tôi đã bị phỉ báng. Nhưng có lẽ tôi đáng bị vậy”, Fancher sau này tổng kết về cuộc hôn nhân ngắn ngủi của mình.
Hai người kết thúc mối quan hệ tại tòa án chỉ 14 tháng sau đó. Lyon nói với thẩm phán, bà “cô đơn và đau khổ” hầu hết thời gian kết hôn.
Tuy nhiên, đó vẫn chưa phải điều buồn nhất. “Một năm khó khăn” của Lyon tiếp tục với cái chết của anh trai James Michael Lyon (20 tuổi). Người ta tìm thấy thanh niên này chết trong một chiếc ô tô khi đang đi đến Mexico.
James Michael Lyon bị mắc bệnh tiểu đường và cảnh sát tin rằng anh chết vì uống thuốc quá liều. Tuy nhiên, dư luận lúc bấy giờ rộ lên tin đồn, James Michael Lyon đã tự tử vì xấu hổ về vai diễn của em gái. Tàn nhẫn hơn, báo chí lại mang nghi vấn này đến hỏi Lyon khiến bà thêm sụp đổ.
Bi kịch gia đình xảy ra một lần nữa vào năm 1965 khi Lyon và mẹ bị thương nặng trong một vụ tai nạn xe hơi. Nữ diễn viên bị chấn thương nghiêm trọng ở đầu, cổ và lưng, đồng nghĩa với việc phải ngồi xe lăn liên tục trong 2 năm.
Năm 1971, bà tái hôn với Roland Harrison, một nhiếp ảnh gia kiêm huấn luyện viên bóng đá người da đen. Ông có 5 con từ cuộc hôn nhân trước.
Cuộc hôn nhân khác màu da tạo ra phản ứng dữ dội ở Mỹ, buộc cặp đôi phải chuyển đến Tây Ban Nha. Nhưng quyết định này không thể giúp họ bên nhau dài lâu. Cặp đôi “đường ai nấy đi” chỉ một năm sau đó khi Lyon đang mang thai ba tháng con gái Nona. Trong lần thất bại này, bà đổ lỗi cho nạn phân biệt chủng tộc.
Tuy nhiên, sang đến lần kết hôn thứ ba, Lyon vẫn trở thành tâm điểm gây tranh cãi. Thời gian này, công việc diễn xuất cạn kiệt dần, bà trở thành một nhân viên xã hội và quen biết với kẻ giết người – cướp của bị kết án Gary 'Cotton' Adamson vào năm 1973. Lúc đó, Adamson đang thụ án 40 năm tù tại Tòa án bang Colorado. Đám cưới diễn ra trong nhà tù.
Đám cưới trong tù giữa Lyon và kẻ giết người Adamson. Lyon đinh ninh người chồng thứ ba bị kết án sai cho đến khi ông này ra tù và bị bắt trong một vụ xả súng với cảnh sát sau khi cố gắng cướp ngân hàng. Năm 1974, Lyon ly hôn Adamson, rồi chuyển sang làm nhân viên phục vụ tại hộp đêm ở Denver.
Đến năm 1980, Lyon không thể cứu vãn sự nghiệp diễn xuất, phải làm vô số công việc để mưu sinh như trợ lý cửa hàng quần áo nam, thư ký, lễ tân và trợ lý giáo viên.
Bà bị chẩn đoán mắc bệnh hưng cảm (tâm trạng cực kỳ hưng phấn và dễ bị kích động thường liên quan đến rối loạn lưỡng cực). Bà được kê đơn lithium – loại thuốc điều trị bệnh rối loạn lưỡng cực nhưng bị khuyến cáo chứa độc tính có thể gây chết người.
Bên cạnh các cuộc hôn nhân thất bại, mối quan hệ giữa Lyon và con gái Nona cũng rã đám. Nona cho biết, bị mẹ đuổi khỏi nhà vào năm 13 tuổi dù luôn cố gắng chăm sóc mẹ khi bà bị nằm liệt giường suốt nhiều tháng trời.
Sue Lyon và con gái Nona năm 1984. Cuộc hôn nhân thứ tư với Edward Weathers vào năm 1983, cũng chỉ kéo dài một năm. Gần như ngay lập tức sau đó, cô tái hôn với Richard Rudman, một kỹ sư vô tuyến.
Hai người sống lùi về sống mờ nhạt trong ngôi nhà nhỏ ở Hollywood Hills. Lyon đổi tên và hiếm khi rời khỏi nhà. Bà tăng cân và với mái tóc xù, cặp kính dày, không còn liên quan đến thời kỳ hoàng kim nhan sắc. Bà tâm sự, Rudman đã mang đến cho bà “điều gần gũi nhất với một cuộc sống bình thường”, cũng như không bao giờ muốn nghe thấy cái tên Lolita nữa. Lyon ly hôn lần thứ 5 vào năm 2002.
Sự giận dữ của bà một lần nữa lại nổi lên vào năm 1995 khi đạo diễn người Anh Adrian Lyne bắt đầu thực hiện phiên bản mới của “Lolita”. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi, Lyon nhấn mạnh, bộ phim đã hủy hoại cuộc đời bà.
“Sự hủy diệt của tôi bắt nguồn từ bộ phim đó. Lolita khiến tôi phải tiếp xúc với những cám dỗ mà không cô gái nào ở độ tuổi đó phải trải qua. Tôi cảnh báo bất kỳ cô gái xinh đẹp nào chấp nhận bị ném đá để trở thành ngôi sao ở tuổi 14, trong vai trò một nữ thần tình dục, phải giữ vững tinh thần trong mọi hoàn cảnh”, bà nói.
