Hầu hết số người bị thương hoặc chết do sét đánh đang ở ngoài trời để tham gia các hoạt động giải trí như câu cá, chèo thuyền, bơi lội, hoặc chơi thể thao. Một số khác thì đang làm việc ngoài trời tại các công trường xây dựng hoặc nông dân đang cày ruộng.
Một trường hợp bị sét đánh là bệnh nhân nữ 56 tuổi, có tiền sử khỏe mạnh. Trước khi nhập viện khoảng 5 giờ, bệnh nhân đang cúi người làm việc ngoài đồng trong cơn mưa giông thì bị sét đánh. Sau khi bị sét đánh, bệnh nhân vẫn tỉnh, không khó thở nhưng rất đau vùng cột sống thắt lưng và cùng cụt.
Được đưa vào khoa cấp cứu bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh khám và điều trị với chẩn đoán sét đánh. Khoảng 3 giờ sau khi bị sét đánh, bệnh nhân tỉnh, rất đau và hạn chế vận động vùng cột sống thắt lưng và cùng cụt, xuất hiện tiểu tiện và đại tiện ra máu, đặc biệt chảy máu qua hậu môn khá nhiều. Được chuyển lên bệnh viện tuyến trung ương 2 giờ sau đó.Gọi dịch vụ cấp cứu 115 để vận chuyển nạn nhân vì bất cứ lý do nào sau đây:
- Bất tỉnh: bất cứ giai đoạn bất tỉnh nào
- Liệt
- Đau ngực
- Khó thở
- Đau lưng hoặc cổ
- Biến dạng tứ chi rõ rệt, ví dụ như tay hoặc chân (xương có thể bị gẫy)
- Bất cứ tổn thương bỏng đáng chú ý nào
Theo BS Chính, sét đánh là một cấp cứu y khoa liên quan tới thời tiết. Tia sét luôn luôn nằm trong số 5 kẻ giết người hàng đầu liên quan tới thời tiết.
Người bị sét đánh có thể ngừng tim ngay lập tức.. Ở những người khác, có thể không thấy các dấu hiệu tổn thương bên ngoài. Một số người có thể mất ý thức trong thời gian khác nhau. Họ có vẻ lú lẫn hoặc không nhớ chuyện gì xảy ra. Tia sét có thể văng ra khỏi một người, xả vào quần áo của họ, và để lại một vài dấu hiệu rõ của tổn thương.
Ngoài ra, tia sét có thể gây ra nhiều tổn thương khác:
- Tổn thương tim hoặc ngừng tim có thể xảy ra
- Có tới 2/3 số người bị tổn thương nghiêm trọng do sét đánh có liệt do sét đánh – liệt tạm thời đặc trưng với sét đánh
- Nạn nhân có thể bị bỏng bề mặt. Bỏng sâu rất hiếm. Bỏng chiếm dưới 5% các tổn thương do sét đánh.
- Nhiều loại gẫy xương và trật khớp khác nhau do sét đánh
- Vỡ xương sọ và các tổn thương cột sống do chấn thương kết hợp
- Phổi có thể bị tổn thương gây khó thở
- Tổn thương mắt gây ra các vấn đề về thị lực ngay lập tức hoặc biểu hiện đục thủy tinh thể muộn
- Thường gặp thủng màng nhĩ gây đau, điếc và chóng mặt.
Dự phòng sét đánh
Những lời khuyên sau đây có thể giúp mọi người tránh bị sét đánh. Sét có thể xuất hiện trước hoặc sau một cơn giông bão.
- Tránh ở ngoài trời với khoảng không mở (đồng không mông quạnh) trong cơn giông bão. Nếu bạn nghe thấy tiếng sấm thì bạn đang ở phạm vi mà sét có thể đánh. Bạn cần phải tìm nơi trú ẩn ngay lập tức nếu bạn đang ở bên ngoài. Sét có thể di chuyển 16 – 19 km phía trước hoặc phía sau cơn giông bão và dường như thoát ra từ bầu trời trong xanh.
- Khi bạn đang ở dưới cơn bão, tránh khu vực cao nhất và các đối tượng cao
- Không mang hoặc giữ các đối tượng cao bằng kim loại trong cơn giông bão. Bỏ bất cứ gậy đánh gôn, cần câu cá hoặc gậy bóng chày nào xuống. Bỏ các vật kim loại xuống như mũ bóng chày
- Nếu sét đã đánh xuống một khu vực, hãy nhớ rằng sét có thể tấn công cùng một vị trí 2 lần
- Nếu bạn không tìm thấy nơi trú ẩn, hãy cúi mình trong tư thế bắt bóng. Đặt hai tay lên đầu gối hoặc che lên tai (bảo vệ tai khỏi tiếng sấm). Nếu bạn ở bệnh cạnh một người khác thì nên cách nhau 4,5 m
- Phương tiện giao thông bằng kim loại kín đáo như ô tô con hoặc xe buýt có thể là nơi trú ẩn tốt. Đóng tất cả các cửa và không chạm vào bất cứ kim loại nào được kết nối với xe. Xe golf không phải là nơi trú ẩn thích hợp. Những người điều khiển máy xúc có thể ở lại bên trong cabin đóng kín cửa và không được ra ngoài tìm nơi trú ẩn
- Ngay cả khi bạn ở trong một tòa nhà, đóng kín tất cả các cửa sổ và tránh xa chúng. Không sử dụng điện thoại bàn và các thiết bị điện bao gồm cả máy tính. Sét có thể tấn công đường dây ngoài trời và lan truyền vào trong
- Trước khi bạn mạo hiểm ra khỏi khu vực trú ẩn , hãy đợi ít nhất 30 phút sau tiếng sấm hoặc sét đánh lần cuối cùng
