Lý do là bởi Hội đồng giải thưởng Nobel tìm kiếm các bằng chứng chứ không chỉ là những ý tưởng lớn.
“Giải thưởng Nobel không trao cho những người thông minh nhất, thậm chí là người có nhiều đóng góp vĩ đại nhất cho khoa học. Nó đươc trao cho người có những khám phá thực tiễn”, nhà vật lí Sean Carroll thuộc Viện công nghệ California, giải thích. “Những lý thuyết hay nhất của Hawking chưa từng được kiểm chứng. Đây là lý do ông chưa bao giờ nhận được giải thường này”.
Stephen Hawking thường được so sánh với Albert Einstein, người từng nhận giải Nobel. Nhưng Giải Nobel của Einstein không phải được trao cho Thuyết Tương đối nổi tiếng của ông mà để ghi nhận công lao giải thích hiện tượng quang điện cũng như đóng góp của ông cho ngành vật lý.
Thuyết về sóng hấp dẫn của Einstein không giành được giải thưởng danh dự cao nhất của khoa học cho đến khi có những quan sát trực tiếp những gợn sóng mờ nhạt trong không gian và thời gian.
Tương tự, lý thuyết về “Hạt của Chúa” hay còn gọi là hạt Higgs (hạt cơ bản trong mô hình chuẩn của ngành vật lý hạt) của Peter Higgs không chạm tới giải Nobel cho đến khi người ta phát hiện hạt thật nhờ máy gia tốc hạt cực lớn của châu Âu.
Đóng góp lớn nhất của Stephen Hawking là đưa ra lý thuyết về việc không phải mọi thứ đều bị hút vào hố đen mà bức xạ (được đặt theo tên ông) có thể thoát ra. Điều này có thể được chứng minh nếu các nhà thiên văn học tìm thấy các hố đen kích thước phù hợp.
Những hố đen nhỏ, với quy mô tương đương một tiểu hành tinh, có thể dễ phát ra bức xạ hơn những hố đen lớn, nhà thiên văn học Avi Loeb, công tác tại ĐH Harvard (Mỹ), cho biết.
“Con người đang tìm kiếm những hố đen nhỏ nhưng đến nay vẫn chưa tìm ra. Đây là một điều đáng tiếc. Nếu họ tìm ra tôi có thể nhận được giải Nobel”, Hawking nói trong một bài phát biểu năm 2016.
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển vẫn công nhận Hawking là một nhà khoa học vĩ đại có đóng góp đáng kể cho khoa học. Sự ra đi của ông là một mất mát cho thế giới khoa học.
Ông Loeb nói rằng cuộc đời và sự nghiệp của Hawking cho thấy giải thưởng có thể không quan trọng như vậy.
